وی‌فایندر (Wayfinder)
وی‌فایندر یک ابزار هوش مصنوعی همه‌جانبه در حوزه بلاک‌چین است که به عوامل هوشمند مستقل اجازه می‌دهد از طریق کیف‌پول‌های مخصوص وب۳ که در اختیار دارند، در محیط‌های بلاک‌چینی حرکت کرده و با آن‌ها تعامل داشته باشند. این پلتفرم به کاربران فنی و غیرفنی امکان می‌دهد تا عوامل هوش مصنوعی را برای انجام عملیات پیچیده در چندین شبکه بلاک‌چین هدایت کنند.
مرور کلی
وی‌فایندر به‌عنوان زیرساختی پایه میان هوش مصنوعی و فناوری بلاک‌چین عمل می‌کند. در این سیستم، عوامل هوش مصنوعی که “شل” (shell) نامیده می‌شوند، می‌توانند به‌صورت مستقل در اکوسیستم‌های بلاک‌چینی حرکت کرده، کیف‌پول‌های دیجیتال را کنترل کنند، تراکنش انجام دهند و با قراردادهای هوشمند در چندین شبکه بلاک‌چین تعامل داشته باشند. این پلتفرم برخی از چالش‌های اصلی بلاک‌چین مانند دشواری عملیات بین‌زنجیره‌ای و موانع فنی برای کاربران را هدف قرار می‌دهد.
در قلب وی‌فایندر، مفهومی به‌نام “مسیرهای راهیابی” (wayfinding paths) وجود دارد؛ مسیرهایی که برای شل‌ها ترسیم می‌شوند تا آن‌ها را به نقاط مشخصی مانند صرافی‌های غیرمتمرکز، بازارهای ان‌اف‌تی یا دیگر برنامه‌های وب۳ برسانند. این مسیرها با هم یک نقشه‌ی کامل از شبکه‌های بلاک‌چینی ایجاد می‌کنند که به عوامل امکان می‌دهد کارآمد و سریع بین پروتکل‌ها و برنامه‌ها جابه‌جا شوند.
وی‌فایندر به‌گونه‌ای طراحی شده که برای همه، حتی بدون دانش فنی، قابل استفاده باشد. کاربران می‌توانند از طریق رابط‌های زبان طبیعی که به کمک مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) کار می‌کنند، به‌جای نوشتن کدهای پیچیده، دستورات خود را با زبان محاوره‌ای به شل‌ها منتقل کنند. این روش موانع فنی را کاهش داده و می‌تواند به گسترش دسترسی عموم به فناوری‌های وب۳ کمک کند.
معماری وی‌فایندر به بلاک‌چین خاصی وابسته نیست، یعنی می‌تواند در شبکه‌های مختلفی مانند اتریوم (Ethereum)، سولانا (Solana)، بیس (Base) و کازموس (Cosmos) فعالیت کند. با اینکه این پلتفرم بر پایه سولانا ساخته شده، به‌گونه‌ای طراحی شده که با چندین شبکه به‌صورت یکپارچه کار کند و اولویت آن انجام سریع تراکنش‌ها برای عملکرد مؤثر عوامل هوش مصنوعی است.
فناوری
پایه‌ی فناوری وی‌فایندر بر مسیرهای راهیابی و گراف اکوسیستم استوار است. این دو عنصر به عوامل هوش مصنوعی کمک می‌کنند تا با دقت و سرعت در محیط‌های بلاک‌چینی حرکت کنند:
مسیرهای راهیابی: مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها هستند که شل‌ها را به نقاط مشخصی در اکوسیستم بلاک‌چین هدایت می‌کنند. هر مسیر شامل اطلاعات مورد نیاز برای رسیدن به یک برنامه یا قرارداد هوشمند خاص و اجرای عملکردهای مشخص است.
گراف اکوسیستم: ترکیب مسیرهای راهیابی یک گراف جامع می‌سازد که ارتباط میان آدرس قراردادها، دارایی‌ها، برنامه‌ها و کیف‌پول‌های مختلف در بلاک‌چین را نشان می‌دهد. این گراف به شل‌ها اجازه می‌دهد مسیرهای جایگزین را بررسی کرده و بر اساس عواملی مانند کارمزد، امنیت و نرخ موفقیت قبلی، بهترین مسیر را انتخاب کنند.
این گراف از گره‌های مختلفی تشکیل شده است:
-
پروتکل‌ها (شامل مجموعه‌ای از برنامه‌ها، قراردادها و دارایی‌ها)
-
قراردادها (منطق روی زنجیره با آدرس‌های منحصربه‌فرد)
-
استانداردهای قرارداد (مانند ERC-20 و ERC-721)
-
دارایی‌ها (توکن‌ها و ان‌اف‌تی‌ها)
-
توابع (بخش‌های قابل اجرای کد)
-
توابع API (ارائه‌دهندگان اطلاعات در سطح پروتکل)
-
روال‌ها (دنباله‌هایی از توابع برای انجام وظایف مشخص)
هوش مصنوعی شل
عوامل هوش مصنوعی وی‌فایندر که با نام “شل” شناخته می‌شوند، موجودیت‌هایی خودکار هستند که می‌توانند کیف‌پول‌های وب۳ را کنترل کرده و تراکنش‌های بلاک‌چینی انجام دهند. برخی از ویژگی‌های مهم آن‌ها عبارت‌اند از:
حافظه‌داری: شل‌ها می‌توانند اطلاعات را ذخیره و بازیابی کنند و از تجربیات گذشته یاد بگیرند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشند. این حافظه‌ها شامل مکالمات کاربران، ابزارهای اختصاصی برای وظایف خاص، و حافظه‌های زمینه‌ای بلندمدت بر اساس تجربیات انباشته هستند.
آگاهی از داده‌های بلاک‌چین: شل‌ها قادرند اطلاعات موجود در بلاک‌چین را در تصمیم‌گیری‌های خود لحاظ کنند، و با توجه به وضعیت فعلی بازار و شبکه، عملکرد دقیق‌تری داشته باشند.
مدیریت کلید خصوصی: یکی از نوآوری‌های اصلی وی‌فایندر، رویکرد امن آن در مدیریت کلیدهای خصوصی است. شل‌ها می‌توانند با حفظ امنیت، کیف‌پول‌های وب۳ را کنترل کرده و امضاهای مورد نیاز را از کلیدهای مربوطه دریافت کنند.
اجرای دستورات صریح: شل‌ها تنها در محدوده‌ی دستوراتی که از سوی کاربر صادر شده عمل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند عملیات پیچیده‌ای انجام دهند، اما بدون دستور مستقیم اجازه ندارند به‌صورت خودمختار دارایی جابه‌جا کنند یا سبد سرمایه را مدیریت کنند.
مدل‌های زبانی تخصصی
وی‌فایندر با استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) متن باز، نسخه‌های سفارشی‌شده‌ای برای شل‌های مختلف توسعه داده است که نسبت به مدل‌های بزرگ و بسته، کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. برای نمونه، یک مدل فشرده خاص برای فراخوانی توابع ماشین مجازی اتریوم (EVM) طراحی شده که با گراف راهیابی یکپارچه شده است.
این پلتفرم به اصول متن‌باز پایبند است و قصد دارد مجموعه‌داده‌های آموزش و وزن‌های این مدل‌ها را نیز به‌صورت عمومی منتشر کند تا توسعه‌دهندگان دیگر بتوانند بر پایه آن‌ها کار کنند.
توکن وی‌فایندر (PROMPT)
توکن بومی وی‌فایندر، PROMPT، چندین عملکرد مختلف در اکوسیستم دارد:
خرید شل‌ها: کاربران با استفاده از توکن‌های PROMPT برای خرید و ساخت هوش مصنوعی شل هزینه می‌کنند.
عملیات شبکه: PROMPT به‌عنوان توکن گاز در شبکه عمل کرده و هزینه‌ها بین توسعه‌دهندگان مسیرهای راهیابی و پروتکل تقسیم می‌شود.
استیکینگ برای ایجاد مسیر: کاربران توکن‌های PROMPT را برای پیشنهاد مسیرهای جدید راهیابی استیک می‌کنند. این توکن‌ها تا زمانی که مسیر فعال باشد، استیک می‌مانند و در صورت یافتن مسیر اشتباه یا مخرب، جریمه خواهند شد.
حاکمیت: دارندگان توکن‌های PROMPT می‌توانند در حاکمیت شبکه شرکت کرده و در مورد جهت‌گیری اکوسیستم، سطوح استیکینگ و کارمزدها، انتخابات و پارامترهای جوایز رای دهند.
این توکن دارای سقف عرضه 1 میلیارد توکن است و توزیع پیشنهادی آن به شرح زیر است:
-
45% به دارندگان توکن‌های اکوسیستم که توکن‌های خود را در وی‌فایندر ذخیره می‌کنند؛
-
5% به جوایز راهیابی تخصیص داده می‌شود؛
-
سایر تخصیص‌ها برای سرمایه‌گذاران، تیم و دیگر شرکت‌کنندگان اکوسیستم.
کسب توکن‌های PROMPT
کاربران می‌توانند از طریق مکانیزم‌های مختلف توکن‌های PROMPT کسب کنند:
-
دریافت درصدی از هزینه‌های عبور در مسیرهای راهیابی که ایجاد می‌کنند؛
-
انجام مأموریت‌ها برای توسعه مسیرهای راهیابی درخواست‌شده؛
-
راه‌اندازی عوامل تأیید که اشتباهات در شبکه را شناسایی می‌کنند؛
-
مشارکت در برنامه‌های دیگر جامعه.
حاکمیت
مدل حاکمیت وی‌فایندر ویژگی‌های خاص خود را دارد:
حاکمیت توسط دارندگان توکن: دارندگان توکن‌های PROMPT می‌توانند در تعیین پارامترهای شبکه، جهت‌گیری اکوسیستم و مسائل دیگر حاکمیتی رای دهند.
مشارکت عوامل هوش مصنوعی: ویژگی منحصربه‌فرد حاکمیت وی‌فایندر این است که هوش مصنوعی شل می‌توانند هم‌زمان با ذینفعان انسانی در فرآیند حاکمیت شرکت کنند. از آنجایی که شل‌ها برای تراکنش در شبکه توکن‌های PROMPT را در اختیار دارند، می‌توانند هم رأی دهند و هم پیشنهادات حاکمیتی ارسال کنند. با این حال، شل‌ها محدود به 20% از وزن کل رأی‌گیری هستند تا از حملات سیبل جلوگیری شود.
قانون اساسی هوش مصنوعی: این پلتفرم شامل “قانون اساسی هوش مصنوعی” است که اصول کلی هدایت‌کننده رفتار عوامل هوش مصنوعی شبکه را تعیین می‌کند. این قانون اساسی، اقداماتی را که شل‌ها از انجام آن‌ها منع شده‌اند مشخص کرده و شامل دستورالعمل‌هایی برای توقف تمامی شل‌ها در صورت بروز فعالیت‌های نگران‌کننده است.
فرآیند حاکمیت
فرآیند حاکمیت وی‌فایندر همچنین شامل نظارت و بازنگری روش‌های ارزیابی و رتبه‌بندی مسیرهای راهیابی است تا از ادامه عملیات ایمن و کارآمد شبکه در حال تکامل اکوسیستم‌های بلاک‌چینی اطمینان حاصل شود.
موارد استفاده
فناوری وی‌فایندر کاربردهای متنوعی در حوزه‌های مختلف دارد:
ایجاد ان‌اف‌تی: کاربران می‌توانند شل‌ها را برای تبدیل به متخصصان تولید ان‌اف‌تی آموزش دهند تا فرآیند وارد کردن رسانه‌ها، تعیین فرمت‌های بهینه، ارزیابی اکوسیستم‌های بلاک‌چینی و نظارت بر فرآیند مینتینگ را انجام دهند.
تجارت و مدیریت پرتفوی: شل‌ها می‌توانند برای استراتژی‌های مختلف معاملاتی و مدیریت سرمایه‌گذاری به کار گرفته شوند، از میانگین‌سازی هزینه دلار ساده گرفته تا کاربردهای پیچیده‌تری مانند آینه‌سازی اهداف قیمت متوسط وزنی حجم در بازه‌های زمانی خاص.
بازی: وی‌فایندر چارچوبی برای برنامه‌های بازی فراهم می‌کند، به‌ویژه در اکوسیستم‌های دنیای خودمختار که می‌تواند زیرساختی تولیدی از منابع کمیاب ایجاد کند.
خدمات مشتری: شل‌ها می‌توانند با آموزش مستندات شرکت و ارتباطات قبلی به متخصصان موضوعی تبدیل شوند که قادر به رسیدگی به درخواست‌های پشتیبانی مشتریان هستند.
تحلیل قراردادهای هوشمند: کاربران می‌توانند شل‌ها را برای تحلیل قراردادهای هوشمند جدید آموزش دهند و دارایی‌های جذاب را بر اساس معیارهای خاص فیلتر کنند.
