آیا دولت روحانی خروج آمریکا از برجام را پیش‌بینی می‌کرد؟

چهارشنبه ۲۰ اسفند ۱۳۹۹ – ۱۵:۲۳ آیا دولت روحانی خروج آمریکا از برجام را پیش‌بینی می‌کرد؟

در حالی اخیرا ظریف مدعی شده است که دولت پیش‌بینی می کرد که ترامپ حتما از برجام خارج می‌شود که نگاهی به اظهارات وی، روحانی و سایر مقامات ارشد دولتی، خلاف این ادعا را ثابت می‌کند.

گروه سیاسی خبرگزاری فارس: این روزها کوچک‌تر شدن سفره مردم و اوج گرفتن قیمت کالاهای اساسی و نیز مسابقه صعودی میان مسکن، خودرو، اجاره‌بهاء، ارز و طلا و … از یک طرف مردم را آزار می‌دهد و اظهارات رئیس دولت و همراهانش که از تدبیر خود در راه طی شده صحبت می‌کنند، از طرف دیگر باعث فشار روحی به جامعه می‌شود.

همه این‌ها هم بخاطر آن است که با وجود تذکرات چندباره رهبر حکیم انقلاب و دیگر دلسوزان مبنی بر اینکه راه حل مشکلات کشور را نباید در لوزان و وین و ژنو دنبال کرد و اینکه علاج مشکلات در داخل است، اما حسن روحانی و دولتش تلاش کرده‌اند تا با اصرار غیرمستقیم و پنهان بر نسخه «گشایش از بیرون»، هم به زعم خودشان بی‌دردسر و راحت‌تر مشکلات را حل کنند و هم نام خودشان را در این نسخه ثبت کنند.

ماجرا وقتی جالب‌تر می‌شود که این روزها و با اوج گرفتن دشمنی‌ آمریکا و غرب با ملت ایران و سفت‌تر شدن پیچ تحریم‌های غیرقانونی، رئیس جمهور و برخی همکارانش مدعی می‌شوند که خروج آمریکا از برجام و به تعبیر ساده‌تر، خط پایان بر برجام، را پیش‌بینی می‌کرده‌اند و از این موضوع غافلگیر نشده‌اند.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه سلسله مصاحبه‌های تفصیلی و تصویری که در ماه های اخیر و در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 1400 با رسانه های مختلف اصلاح‌طلب و حامی دولت داشته و دارد، اخیرا هم در گفت و گویی در پاسخ به سوالی درباره برخی اشتباهات محاسباتی دولت روحانی درباره رفتارهای ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا و ماجرای کانال مالی ایران و اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام، موسوم به «اینستکس» گفت: «ما هیچ‌وقت پیش‌بینی نمی‌کردیم که ترامپ از برجام خارج نشود. پیش‌بینی ما این بود که ترامپ حتما از برجام خارج می‌شود. دوستان ما چون فکر می‌کردند برجام به نفع آمریکا است، پیش‌بینی می‌کردند که ترامپ به هیچ وجه از برجام خارج نخواهد شد. شما اگر سوابق را ببینید، آنهایی که همیشه علیه برجام بودند، این پیش‌بینی را کردند. اما یک گروهی به اشتباه، صحبتی که من در پاسخ به یک سوال داشتم را به عنوان پیش‌بینی عدم خروج آمریکا از برجام استفاده می‌کنند. آن سوال این بود که آمریکا می‌تواند برجام را با یک امضا به هم بزند و ما گفتیم که نمی‌تواند به هم بزند و الان هم استدلال داریم». (اینجا را بخوانید)

حالا سوال اصلی اینجاست که محمدجواد ظریف و به صورت کلی دولت روحانی و جریان حامی دولت، چه دیدگاهی درباره احتمال خروج آمریکا از برجام داشته‌اند و آیا آنها این اقدام دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا را پیش‌بینی می‌کردند یا از این اقدام دولت آمریکا غافلگیر شدند؟ اساسا این جریان چه پیش‌بینی مناسب و چه راهکار جایگزینی برای دوران بعد از خروج آمریکا از برجام و انفعال اروپایی‌ها، داشته‌اند تا اقتصاد کشور بیش از قبل درگیر چالش و تنگنا نشود؟!

یک سوال و جواب تاریخی

برای پاسخ دادن به این سوال، ابتدا نگاهی به صحبت‌های ظریف در مردادماه 94 در پاسخ به سوالی درباره این موضوع می‌اندازیم، همان سوالی که در سال های اخیر به شدت در فضای مجازی پخش شده است و وزیر امور خارجه هم در این گفت و گوی تفصیلی به صورت ضمنی به آن اشاره کرده است.

در بخشی از نشست بررسی برجام در شورای راهبردی روابط خارجی که در تاریخ 12 مردادماه 94 با حضور مقامات ارشد وزارت امور خارجه و جمعی از کارشناسان حقوق و روابط بین الملل برگزار شد، فواد ایزدی استاد دانشکده مطالعات آمریکای دانشگاه تهران با اشاره به اظهارات جان کری وزیر امور خارجه وقت آمریکا مبنی بر اینکه توافق آمریکا و ایران از لحاظ حقوقی الزام آور نیست، گفت: «به نظر می رسد این قطعنامه این کارکرد را ندارد. حال سوال این است که جایگزین آن قطعنامه، ما مکانیزم دیگری داریم که الزام حقوقی برای طرف مقابل ایجاد کند تا به تعهداتش عمل بکند؟ همانطور که می دانید ما زمانی می‌فهمیم که طرف مقابل به تعهداتش عمل نمی کند که ما به همه تعهداتمان عمل کردیم و آژانس هم راستی آزمایی کرده است. آیا مکانیزم حقوقی مثلا برای رئیس جمهور بعدی آمریکا وجود دارد؟!»

ظریف: به شما اطمینان می‌دهم آمریکا نمی‌تواند از برجام خارج شود!

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال گفت: «من معتقدم آمریکا چاره ای ندارد جز اینکه عاقل باشد. همانطوری که خود آقای اوباما گفت که اگر دست من بود نمی‌گذاشتم یک پیچ و مهره از برنامه هسته ای ایران باقی بماند اما چاره ای ندارم و لذا می پذیرم. لذا آمریکا در دوره فعلی 18 ماهه آن را اجرا کرد. حالا آمریکا کاری که براساس قطعنامه شورای امنیت کرده بود و توانسته بود حمایت بگیرد در طی 10 سال، می‌خواهد فورا (سریعا) با مخالفت با قطعنامه شورای امنیت بگیرد؟ این آمریکا که قدرتمندتر از آمریکای دهه 90 نیست. آمریکا نیازمند قطعنامه شورای امنیت بود، برای همین این قطعنامه برای آمریکا اینقدر حیاتی است. این مبنای مقبولیتی جهانی دارد، یعنی واقعیت امر این است که بالاخره قاعده دارد. آمریکا نمی‌تواند این کار را بکند، من به شما اطمینان می دهم آقای دکتر ایزدی. آن مبنای مقبولیتی اش نابود می شود، همین الان نابود شده است.

فیلم این پرسش فواد ایزدی و پاسخ محمدجواد ظریف نیز قابل بازخوانی است. (اینجا)

با توجه به آنچه در فیلم کاملا مشخص بوده و متن آن هم موجود است، هر دو ادعای ظریف یعنی «ما هیچ‌وقت پیش‌بینی نمی‌کردیم که ترامپ از برجام خارج نشود. پیش‌بینی ما این بود که ترامپ حتما از برجام خارج می‌شود» و همچنین «آن سوال این بود که آمریکا می‌تواند برجام را با یک امضا به هم بزند و ما گفتیم که نمی‌تواند به هم بزند»، کاملا خلاف مستندات قبلی بوده و اصرار وی بر بیان این اظهارات در حالی که اسناد آن هم سال‌هاست رسانه ای شده، عجیب به نظر می‌رسد.

روحانی: همه دولت‌ها در آمریکا به برجام متعهد هستند!

در ادامه، باز هم این پرسش را تکرار می‌کنیم که دولت روحانی و جریان حامی دولت چه دیدگاهی درباره احتمال خروج آمریکا از برجام داشت و آیا آن‌ها این اقدام دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا را پیش‌بینی می‌کردند یا از این اقدام دولت آمریکا غافلگیر شدند؟ پاسخ دادن به این سوال از این جهت مهم است که ظریف در این مصاحبه مدعی شده است پیش‌بینی «ما» یعنی دولت روحانی این بود که ترامپ حتما از برجام خارج می‌شود و «ما» هیچ‌وقت پیش‌بینی نمی‌کردیم که ترامپ از برجام خارج نشود.

حسن روحانی رئیس دولت در مصاحبه با شبکه تلویزیونی ان بی سی آمریکا در تاریخ 3 مهرماه 95 در پاسخ به سوالی درباره اظهارات دونالد ترامپ کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در مخالفت با برجام گفت: «برجام امروز یک توافق بین‌المللی است که شورای امنیت آن را تأیید کرده بنابراین همه دولت‌ها در آمریکا متعهد به این توافق هستند. کسی نمی‌تواند بگوید که من این توافق را قبول ندارم و یا می‌خواهم از نو مذاکره بکنم. اینها بحث‌ها و شوهای تبلیغاتی است». (اینجا را بخوانید)

روحانی همچنین در نشست خبری 28 دی ماه 95 و در پاسخ به سوال خبرنگار شبکه تلویزیونی بلومبرگ درباره مواضع ترامپ رییس‌ جمهور منتخب آمریکا در مخالفت با برجام گفت: «اظهاراتی که تاکنون آقای ترامپ به عنوان رییس‌ جمهور منتخب آمریکا درباره برجام مطرح کرده ، این بوده که خوشحال نیست یا این توافق، توافق خوبی نیست یا بدترین توافق است که این تعبیرات مختلف، بیشتر شعار است و بعید می‌دانم در مقام عمل اتفاقی بیفتد؛ ایشان وقتی وارد کاخ سفید شود، به دلیل اینکه این توافق یک توافق دوجانبه نیست که بگوید من خوشم میاد یا بدم می‌آید … برجام توافقی است که انجام گرفته، تمام شده و تکمیل شده و بعد رفته در شورای امنیت سازمان ملل تأیید شده و تقریباً به صورت یک سند بین‌المللی درآمده است. توافق دو جانبه نیست بلکه توافق چند جانبه است».

این اظهارات حسن روحانی هم در اسناد قابل بازخوانی است. (اینجا)

روحانی در مصاحبه با شبکه سی ان ان آمریکا در تاریخ 28 شهریورماه 96 و در پاسخ به سوالی درباره واکنش ایران به خروج احتمالی آمریکا از برجام گفت: «برجام یک تعهد چند جانبه بین المللی و مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل است. خروج از این تعهد هزینه بسیار سنگینی برای آمریکا خواهد داشت. فکر نمی‌کنم آمریکایی‌ها این هزینه سنگین را تحمل بکنند، برای یک کاری که کاملاً برای آنها بی‌خاصیت خواهد بود. خروج آنها از برجام هیچ خاصیتی برای آنها ندارد اما در عین حال اعتماد جهانی را نسبت به آمریکا به طور کلی از بین خواهد برد». (اینجا را بخوانید)

ماجرا وقتی جالب‌تر می‌شود که رئیس دولت با گذر زمان، حرف دیگری بر زبان می‌آورد.

وی در آئین افتتاح طرح های ملی صنعتی و معدنی در سه استان هرمزگان، کرمان و مازندران در تاریخ 30 بهمن ماه امسال هم گفت: «ما در دولت دوازدهم چیزهایی دلمان می‌خواست وقتی کار را شروع کردیم و تداوم راه دولت یازدهم در ذهن ما بود. فکر نمی‌کردیم دیوانه‌ای در آمریکا سر کار می‌آید و این دیوانه جنگی بی‌نظیر را در تاریخ علیه ملت بزرگ ایران آغاز می‌کند که با نادانی‌اش فکر می‌کرد اگر این فشار را بر ملت ایران وارد کند، مردم زانو می‌زنند و در برابر او تسلیم می‌شوند». (اینجا را بخوانید)

جهانگیری: خروج آمریکا از برجام باعث غافلگیری ما شد

علاوه بر سخنان و محاسبات خوش‌بینانه حسن روحانی و محمدجواد ظریف، اظهارات اسحاق جهانگیری معاون اول حسن روحانی و نامزد پوششی او هم جالب توجه به نظر می‌رسد.

وی در جلسه شورای اداری استان اصفهان در تاریخ 19 تیرماه 97 گفت: «خروج آمریکا از برجام باعث غافلگیری ما شد».

جهانگیری همچنین در مراسم روز پرستار در تاریخ 12 دی ماه 98 گفت: «وقتی با ۶ قدرت بزرگ دنیا توافق کردیم دیگر توقع نداشتیم که یک دولت در زیر توافقنامه بزنند و کار را خراب کند. آمریکا خودخواهانه با خروج از برجام فشار بر ملت ما را زیاد کرد». (اینجا را بخوانید)

ترکان: هیچ‌کسی خروج آمریکا از برجام را پیش‌بینی نمی‌کرد

علاوه بر جهانگیری، اظهارات اکبر ترکان مشاور حسن روحانی در دولت یازدهم و قائم مقام ستاد انتخاباتی‌اش هم برای بازخوانی جالب توجه است. شخصیتی که معتقد بود، در تنها چیزی که تخصص داریم، پختن آبگوشت بزباش است!

اکبر ترکان در مصاحبه با روزنامه فرهیختگان'>روزنامه فرهیختگان در تاریخ 22 تیرماه امسال گفت: «هیچ‌کسی خروج آمریکا از برجام را پیش‌بینی نمی‌کرد». (اینجا را بخوانید)

مدیر مسئول شرق: به عقل جن هم نمی‌رسید که آمریکا از برجام خارج شود

اما گذشته از محاسبات عجیب و غریب و خوش‌بینانه دولتی‌ها که تاثیر آن در اقتصاد کشور، این روزها بیشتر از همیشه بر سر سفره مردم مشخص شده است، ماشین تبلیغاتی و عملیات روانی رسانه‌های طرفدار دولت هم به خوبی گویای واقعیت‌های ذهنی این جریان در ارتباط با برجام و پسابرجام است.

مهدی رحمانیان، مدیرمسئول روزنامه شرق – روزنامه صاحب تیتر تاریخی «امضای کری تضمین است» – به عنوان یکی از رسانه های اصلی حامی دولت و برجام در مصاحبه با روزنامه فرهیختگان در تاریخ 22 تیرماه امسال گفت: «من فکر می‌کنم به عقل جن هم نمی‌رسید که آمریکا از برجام خارج شود». (اینجا را بخوانید)

چرا آمریکا از برجام خارج شد و چرا دولتی‌ها غافلگیر شدند؟!

بعد از مرور ان خوش‌بینی‌های عبرت‌آموز، بد نیست به این نکته هم اشاره شود که چرا خروج آمریکا از برجام اتفاق افتاد و این خروج، باعث غافلگیری این جماعت شد؟

برخلاف ادعاهای مقامات ارشد دولت روحانی بخصوص مقامات وزارت امور خارجه و نیز بر اساس دیدگاههای صاحبنظران برجسته حقوق بین‌الملل، «برجام» یک توافق متوازن و منطقی نبوده و همین عدم توازن و رفتار غربی‌ها باعث شد تا رهبر انقلاب از وقایع رخ داده بعد از اجرای تعهدات برجامی ایران و رفتار آمریکا و غرب، با عنوان «خسارت محض» یاد کنند. به همین دلیل، حتی منتقدان برجام هم انتظار نداشتند آمریکا از این توافقنامه بین‌المللی که حاوی امتیاز بزرگی برای آمریکا بدون دادن هزینه خاصی توسط این کشور بود، خارج شود.

رهبر حکیم انقلاب در نامه 29 مهر 1394 به رئیس جمهور درباره الزامات اجرای برجام، یادآور شدند: «محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعفهای ساختاری و موارد متعدّدی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه‌به‌لحظه،‌ میتواند به خسارتهای بزرگی برای حال و آینده‌ی کشور منتهی شود». (اینجا را بخوانید)

با این وجود، رفتار اشتباه و پرهزینه دولت روحانی در هفته‌های منتهی به خروج رسمی آمریکا از برجام (18 اردیبهشت ماه 97) و ارسال این پیام به غرب که ایران حتی در صورت خروج آمریکا از برجام، از این توافقنامه خارج نخواهد شد و به تعهدات خود پایبند می‌ماند، موجب شد معادلات دولت آمریکا تغییر پیدا کند و نهایتا توافقی را که در ازای آن، طرف ایرانی «بر روی زمین» دست به محدودیت‌های هسته‌ای و عقب‌نشینی از حقوق قانونی بزند، با یک امضای ترامپ کن‌لم یکن بشود.

داستان پرعبرت «برجام» و پروپاگاندای رسانه‌ای و تبلیغاتی دولت حسن روحانی گذشت و به اذعان موافقان و مخالفان برجام، امروز جسم و روح برجام هم از بین رفته است؛ اما آنچه عبرت‌آموزتر و قابل تأمل‌تر است، طرح مجدد این سوال است که دولت موسوم به تدبیر و امید، در ازای گره زدن معیشت مردم به توافق با غرب که با یک امضا روی هوا می‌رود، چه سناریوی جایگزینی برای مدیریت اقتصاد کشور داشت و اساسا چرا با خوش‌بینی به یک راه امتحان شده از قبل (در توافق سعدآباد)، هم خودش را غافلکیر کرد و هم زندگی مردم را؟!

انتهای پیام/

اخبار مرتبط

پر بازدید ها

پر بحث ترین ها

بیشترین اشتراک

بازار

اخبار کسب و کار