يکشنبه ۲۳ شهریور ۱۳۹۹ – ۱۴:۳۳ اسناد بالادستی مغفول مانده در حوزه انرژی/ شدت مصرف انرژی رو به افزایش است
انرژی معادل مصرف شده برای هر واحد تولید ناخالص ملی در کشور بر خلاف سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف توسط رهبر انقلاب سیر افزایشی دارد و بهرهوری نامطلوب در این حوزه را به وضوح مشخص می‌کند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، اگر پای خاطرات افرادی بنشینید که به خارج از کشور سفر کرده‌اند، احتمالا به شما می‌گویند که قیمت بالای انرژی‌هایی نظیر برق و گاز، به چه میزان فعالیت‌های یک روز کاری آنها را تحت تاثیر قرار می‌داده است. برای مثال دوستان فرنگ رفته شما حتما به این نکته اشاره می‌کنند که در دمای بالای تابستان نمی‌توانستند از کولر با دمای زیر 25 درجه استفاده کنند زیرا هزینه برق آنها با کل میزان درآمدشان برابری می‌کرده است.
شیوه استفاده به شدت صرفه‌جویانه از وسایل گرمایشی نیز یک خاطره مشترک از فرنگ رفته‌ها است. چنانکه از بسیاری از آنها این خاطره مشترک نقل شده که حتی در شب‌های زمستان‌های سرد اروپا نیز وسایل گرمایشی در حداقل ممکن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
*شاخص شدت مصرف انرژی چیست؟
توجه به شیوۀ مصرف انرژی این نکته را به ذهن می‌رساند که مصرف این نعمت در ایران هیچ تناسبی با رویه مصرف در دنیا ندارد. به معنای درست‌تر میزان مصرف انرژی در کشور بسیار بیشتر از سرانه‌های مصرف در دنیاست. به منظور بررسی دقیق گزاره مطرح شده، نیاز داریم تا شاخصی علمی را برای مقایسه انتخاب کنیم. بهترین شاخص موجود در این زمینه با عنوان شاخص شدت مصرف انرژی معرفی می‌شود.
به منظور آشنایی بیشتر با شاخص شدت مصرف انرژی ابتدا به تعریف این شاخص می‌پردازیم. در حقیقت میزان انرژی مصرف شده به ازای هر واحد تولید ناخالص داخلی با این شاخص معرفی می‌شود. به معنای دیگر، شدت انرژی بیانگر قیمت یا هزینۀ تبدیل انرژی به تولید ناخالص داخلی است. به عنوان مثال، اگر شدت مصرف انرژی در کشور «الف» 10 برابر کشور «ب» باشد یعنی کشور «الف» برای تولید میزان برابری کالا و خدمات 10 برابر کشور «ب» انرژی مصرف کرده‌است. این شاخص با واحدهای متفاوتی از جمله کیلوگرم نفت بر دلار «$/KOE» بیان می‌شود.
*شدت مصرف انرژی ایران 3 برابر انگلیس است
پس از آشنایی با شاخص مستند و علمی شدت مصرف انرژی که می‌تواند بیانگر میزان مصرف انرژی در کشور باشد، به سراغ بیان آمار مرتبط با این شاخص در کشور و سایر نقاط دنیا در زمان کنونی می‌رویم. به استناد آمار جهانی، در سال 98، هر 1000 دلار از تولید ناخالص ملی در ایران نیاز به مصرف انرژی معادل 179 کیلوگرم نفت دارد. این در حالیست که در کشور توسعه یافته‌ای نظیر انگلیس هر 1000 دلار از تولید ناخالص آن کشور تنها به انرژی معادل 59 کیلوگرم نفت نیاز پیدا می‌کند.
بررسی‌های دقیق آمار مرتبط با شاخص انرژی، مشخص کننده این امر است که کشور ما در بین سایر کشورهای جهان رتبه ششم از آخر را دارد و از شرایط مطلوبی در این حوزه برخوردار نیست. حال سوال اساسی این جاست که چرا به میزان مصرف انرژی در کشور توجه نمی‌شود؟
*تاکید سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف بر کاهش شدت مصرف انرژی
به منظور پاسخ به سوال ذکر شده، باید سری به اسناد سیاست‌گذاری حوزه انرژی بزنیم. بررسی سیاست‌های کلی نظام در زمینه‌ی «انرژی» مشخص می‌کند، در بند 7 سیاست‌های کلی نفت و گاز، به شاخص شدت مصرف انرژی اشاره شده و بهینه‌سازی مصرف و کاهش این شاخص مد نظر قرار گرفته است.
به گزارش فارس، رد پای شاخص شدت انرژی در سایر اسناد بالادستی مرتبط با حوزه انرژی نیز دیده می‌شود. در همین ارتباط توجه به سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب در راستای سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف موید این امر است که کاهش شدت مصرف انرژی مورد تاکید است. در بند 7 سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف ذکر شده است: « صرفه‌جویی در مصرف انرژی با اعمال مجموعه‌ای متعادل از اقدامات قیمتی و غیرقیمتی به منظور کاهش مستمر «شاخص شدت انرژی» کشور به حداقل دو سوم میزان کنونی تا پایان برنامه پنجم توسعه و به حداقل یک دوم میزان کنونی تا پایان برنامه ششم توسعه انجام پذیرد.»
*مصرف انرژی در کشور تطبیقی با اسناد بالادستی ندارد
نکته قابل توجه ذکر اهدافی کاهش شدت مصرف انرژی کشور در سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف است. بر همین اساس سیاست‌های کلی مذکور تیرماه سال 89 در حالی مطرح شد که شاخص شدت انرژی در کشور معادل 142 کیلوگرم نفت به ازای هر 1000 دلار تولید ناخالص ملی بود. در حالی که بنا بر سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف بنا شد، شاخص شدت مصرف انرژی تا پایان برنامه پنجم توسعه به دو سوم میزان این شاخص در سال 89 برسد اما این شاخص در پایان برنامه پنجم توسعه با رشد 8 درصدی به 154 کیلوگرم نفت به ازای هر 1000 دلار تولید ناخالص رسید.
این عملکرد منفی در زمینه شاخص شدت مصرف انرژی، زمانی پر رنگ تر می‌شود که بدانیم در سال‌های اخیر رشد شاخص شدت گرفته و به 179 کیلوگرم نفت به ازای هر 1000 دلار تولید ناخالص رسیده است. این درحالیست که بر مبنای سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف این عدد باید به 71 کیلوگرم نفت به ازای هر 1000 دلار تولید ناخالص می‌رسید.
مقایسه آمار شاخص شدت مصرف انرژی در کشور با میانگین جهانی این شاخص مشخص کننده این امر است که در ایران برای هر 1000 دلار تولید ناخالص ملی انرژی معادل 69 کیلوگرم نفت بیشتر مصرف می‌شود. این عدد به وضوح موضوع اسراف انرژی درسطح کشور را روشن ساخته و اهمیت این موضوع را بیش از گذشته روشن می‌سازد.
*راهکارهای اساسی کاهش شاخص شدت انرژی
به منظور بررسی راهکارهای کاهش شاخص شدت مصرف انرژی در کشور، با یکی از کارشناسان حوزه انرژی گفت‌وگو کردیم. سیما غفاری، کارشناس حوزه انرژی، ضمن اشاره به آمار مصرف انرژی در کشور گفت:« متاسفانه میزان مصرف انرژی در کشور تطبیقی با سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب ندارد و با پدیده مصرف بی‌رویه انرژی مواجه هستیم. بخش عمده‌ای از این مصرف بی‌رویه به واسطه وجود ابزارآلات و وسایلی با مصرف بالای انرژی باز می‌گردد و علت اصلی آن قیمت پایین انرژی در کشور است که نیاز حرکت به سمت بهرهوری در مصرف انرژی را به لحاظ اقتصادی به وجود نمی‌آورد.»
این کارشناس حوزه انرژی در بیان راهکارهای موجود در این حوزه، بیان کرد:« راهکارهای موجود در این زمینه به 2 دسته تقسیم می‌شود. دسته اول مرتبط با سیاست‌های مدیریت تقاضا است که در سرتاسر بخش انرژی باید پیاده سازی شود و میزان مصرف را با توجه به راهکارهای موجود بهبود بخشد.»
غفاری در تشریح راهکار دوم کاهش شاخص شدت انرژی، گفت:« دسته دوم راهکارها باید نیاز به بهرهوری انرژی را از لحاظ اقتصادی مهیا کرده و شرایط را برای غیر اقتصادی شدن فعالیت‌هایی که بازده پایین به لحاظ مصرف انرژی دارند مهیا سازد تا شاهد کاهش شاخص شدت انرژی در کشور باشیم.»
بررسی‌های انجام شده در این حوزه مشخص کننده این امر است که مصرف انرژی در کشور تطبیقی با آمارهای جهانی نداشته و حرکت به سمت کاهش شدت مصرف انرژی در کشور نیازمند هماهنگی بیش از پیش دستگاه‌های سیاست‌گذار و اجرایی کشور و وزارت‌خانه‌های مرتبط با این حوزه است.
انتهای پیام/
اخبار مرتبط
پر بازدید ها
پر بحث ترین ها
بیشترین اشتراک
بازار 
اخبار کسب و کار 
