باید پایه‌های جدید مالیاتی برای بخش‌های غیرمولد تعریف کنیم/ ضرورت انعقاد قراردادهای بلندمدت با چین و روسیه

چهارشنبه ۴ فروردین ۱۴۰۰ – ۱۰:۳۷ باید پایه‌های جدید مالیاتی برای بخش‌های غیرمولد تعریف کنیم/ ضرورت انعقاد قراردادهای بلندمدت با چین و روسیه

یک استاد دانشگاه با بیان اینکه تنوع در صادرات بخشی از مشکلات ما را رفع می کند، گفت: باید برای بخش‌های غیرمولد پایه‌های جدید مالیاتی را تعریف کنیم. همچنین مالیات بخش‌‌های مولد را کاهش دهیم تا منابع از بخش‌های غیرمولد به سمت بخش های مولد سوق یابد.

خبرگزاری فارس – سعید موذنی: کمتر از سه ماه دیگر تا انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم زمان باقی است و در این مدت گزینه هایی به صورت غیر رسمی برای کسب آرای مردم به عنوان رئیس دولت سیزدهم مطرح شده اند.

فارغ از رویه و نگرش های سیاسی کاندیداهای نهایی این دوره ریاست جمهوری، یکی از اولویت هایی که باید دولت بعدی بر آن تمرکز کند، موضوع کلی اقتصاد کشور و زیرشاخه های آن است.

به هر حال امروز یکی از بزرگترین مشکلات مردم، مشکلات اقتصادی است که با بی تدبیری و بی توجهی به موضوع مهم اقتصاد مقاومتی از سوی دولتمردان، دامن گیر مردم شده است.

مقام معظم رهبری سالهاست که در نام گذاری و شعار سال، بر محوریت اقتصاد مقاومتی و تولید داخل تأکید دارند و در همین راستا امسال را نیز سال «تولید، پشتیبانی و مانع زدایی» نامیدند و این نشان از توجه وافر ایشان به مواردی نظیر تولید داخل، اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید داخل و رفع موانع توسعه تولید داخل دارد؛ البته ایشان تأکید کردند که در تحقق این اهداف هم دولت فعلی و هم دولت بعدی باید تلاش کنند.

به هر حال دولت بعدی ضرورت دارد در بخش اقتصاد اولویت هایی در اصلاحات اقتصادی کشور داشته باشد؛ در راستای تبیین دقیق این موضوع خبرگزاری فارس تلاش کرده است به سراغ اقتصاددانان مطرح و اساتید محتلف دانشگاه رفته و با آنها در این حوزه گفت و گو داشته باشد.

در این باره گفت و گو کردیم با جعفر قادری، استاد دانشگاه شیراز و نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، مشروح گفت و گوی فارس با وی را در پایین می خوانید.

* ضرورت استفاده از صندوق پروژه برای مردمی کردن اقتصاد

فارس: با این حجم نقدینگی سرگردان، در حوزه تأمین مالی چگونه می توان از این نقدینگی استفاده کرد تا مردم در اقتصاد شراکت داده شوند و در واقع اقتصاد ما مردمی شود؟

قادری: من فکر می‌کنم اگر صندوق پروژه‌ها شکل بگیرد و بخشی از منابع بانک‌ها به این سمت و سو کشیده شود و ما راهی باز کنیم تا سرمایه‌های خرد مردمی که وارد سیستم بانکی می‌شود به این سمت هدایت شود و افراد خود سرمایه‌گذاری کنند مناسب است.

به عنوان مثال در بخش پوشاک کافی است که ما مالیات مضاعفی را که به عنوان مالیات بر ارزش افزوده در چند مرحله می‌گیریم، حذف شود، این موجب می شود بخش قابل توجهی از نیاز ما در داخل کشور رفع ‌شود و نیاز به خارج کاهش می‌یابد و این صنعتی است که می‌تواند هم نیاز داخلی را تأمین کند و نیاز به ارز را کاهش دهد ضمن آنکه ارزآوری مناسبی داشته باشد؛ در صنعت غذایی همین حالت را داریم، در دیگر صنایع نظیر معدنی و پایین دست پتروشیمی همین حالت را داریم و به عنوان بخش‌های محرک می‌توان به آنها اشاره کرد؛ ما امروز شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی داریم که در این حوزه‌ها حرف برای گفتن دارند و می‌توانند به عنوان محرک از این بخش‌ها استفاده کنند و ظرفیت‌های بالقوه کشور را بالفعل کنند.

فارس: اشاره به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق پروژه داشتید، قطعاً این بستری مناسب برای جمع‌آوری سرمایه خرد عموم و تخصیص آن به پروژه‌ها است، به نظر شما در این شرایط بازار سرمایه مردم از این صندوق سرمایه استقبال می‌کنند و اعتماد خواهند داشت؟

قادری: ببینید مزیت صندوق پروژه این است که امکان انتشار اوراق سهام تبعی وجود دارد و می‌توان کف سودی را برای مردم تضمین کرد، یعنی می‌توان حداقل معادل سود سپرده‌های بانکی برای مردم تضمین داشت؛ در این شرایط از آن منظر که مردم به دلیل پایین بودن سود سپرده‌های بانکی، از سپرده‌‌گذاری در بانک‌ها گریزان هستند و از طرف دیگر به علت ریسکی در بازار بورس وجود دارد مردم عادی شاید امروز اقبال عمومی کمتری داشته باشند، بنابراین صندوق پروژه‌ها مناسب‌تر است چون تلفیقی از یک کف سود و سود دوران مشارکت است و در بخش‌های زیربنایی هم جا برای کار کردن وجود دارد، در این راستا مورد استقبال زیادی قرار می‌گیرد.

* صندوق پروژه به عنوان بخش محرک در زیرساخت های عمرانی و اقتصاد کشور موثر است

فارس: صندوق پروژه‌ها مشکلاتی نیز دارد نظیر مالیات، این موارد را چگونه باید رفع کرد؟

قادری: بله، صندوق پروژه‌ها چند مشکل دارد نخست آنکه مالیات بر نقل‌ و انتقال و خرید و فروش سهام در صندوق پروژه باید حذف شود، باید در آورده غیر نقدی که می‌خواهد وارد صندوق پروژه شود، شخص حقوقی انتقال‌دهنده از مالیات معاف باشد.

از طرف دیگر در بخش‌های زیربنایی این سختگیری‌هایی که بانک مرکزی می‌کند اگر برطرف شود در حوزه‌های زیربنایی تحرکات خوبی رخ می‌دهد، در بحث خطوط ریلی، خطوط جاده‌ای، بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها و حتی جاده‌های اصلی اگر ما به سمت تأسیس صندوق پروژه برویم کمک بزرگی است که بخش پیمانکاری ما فعال شود، تلفات و تصادفات رانندگی کاهش می‌یابد، مصرف سوخت نیز کمتر می‌شود و از هر نظر به عنوان یک بخش پیش‌رو و محرک در اقتصاد ما اثرگذار خواهد بود.

* ضرورت واگذاری سریع واحدهای دولتی/ دولت خود را از بخش عمرانی کنار بکشد تا زمینه برای بخش خصوصی باز شود

* منابع درآمدی دولت/ در پالایشگاه‌های گازی دولت حداقل 33 درصد سهام خود را واگذار کند

فارس: با فرض تداوم تحریم‌ها برای جبران کسری بودجه، دولت چه راهکاری باید در دستور کار قرار گیرد؟

قادری: دولت باید سریع واحدهای دولتی را واگذار کند و در مقابل بدهی‌هایی که به بخش غیردولتی دارد این پروژه‌ها و دارایی‌ها را مولدسازی و سریع واگذار کند؛ فرض کنید مدارس، بیمارستان‌ها و مجموعه‌هایی نیمه‌ کاره‌ای که دولت برای آن هزینه کرده است اگر واگذار شود می‌تواند بخشی از مطالبات خود را پرداخت کند و اگر منابع اضافی به دست آورد می‌تواند بقیه پروژه‌های خود را اجرا کند و هم اینکه بخش خصوصی این پروژه‌ها را فعال می‌کند و این موجب بروز تحرک در اقتصاد کشور می‌شود و عملاً کسری منابع جمع می‌شود.

نهادهای عمومی، غیر دولتی باید کنار دولت قرار گیرند یعنی مجموعه‌های مرتبط با دفتر مقام معظم رهبری، قرارگاه‌های نظامی و انتظامی وارد کارهای زیرساختی شوند، وارد توسعه پتروشیمی شوند، صندوق پروژه تشکیل دهند و عملاً‌ دولت خود را از بخش های عمرانی کنار بکشد و زمینه برای بخش خصوصی در بخش‌های عمرانی فراهم کند و این موضوع می‌شود به سمت و سویی برویم که نیازی به دخالت دولت در فعالیت عمرانی نباشد و از طرف دیگر دولت می‌تواند از محل بخشی از منابعی که صرفه‌جویی می کند منابع را در حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر به کار گیرد و نیروی انسانی مازاد خود را آزاد کند تا جذب این پروژه‌ها شوند.

از طرف دیگر با تحرکی که در اقتصاد ایجاد می‌شود درآمدهای مالیاتی دولت افزایش می‌یابد بنابراین جا برای کارهای دولت در حوز‌ه‌های مختلف باز می‌شود ضمن آنکه بازار بورس رونق می‌گیرد و هم اینکه پروژه‌های عمرانی فعال می‌شود، به عنوان مثال دولت در بخش پالایشگاه‌ها 2 پالایشگاه آبادان و اراک را واگذار کند، در پالایشگاه‌های گازی حداقل 33 درصد سهام خود را واگذار کند در برخی فعالیت‌های مربوط به گروه‌ 3 که عملاً‌ دولتی است مثلاً برخی بانک‌ها نظیر بانک ملی و بانک کشاورزی به اندازه 33درصد واگذار کند و 67 درصد را دولتی نگه دارد، منابعی که از این محل در اختیار دولت قرار می‌گیرد می‌تواند بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های دولت را فعال کند و کمک یارانه به بخش غیر دولتی بدهد تا فعالیت‌های عمرانی را رونق بدهد.

* روش های مختلف رفع مشکلات ارزی؛ از ارتقای صادرات بنزین تا توجه به دانش بنیان ها

فارس: با فرض تداوم تحریم‌ها چه راهکارهایی برای حل مشکلات ارزی پیشنهاد می‌شود؟

قادری: اگر به سمت تنوع تولید و تنوع صادرات برویم مناسب است؛ یعنی در بخش نفت ما اگر نیازهای خود به بنزین و گازوئیل از طریق CNG تأمین کنیم و فرآورده‌ بیشتری صادر کنیم از طریق صادرات فرآورده می‌توانیم مشکلات‌مان را حل کنیم، اگر بخشی از تولیدات معدنی را و ارزش افزوده‌ای که در بخش مسکن داریم بتوانیم صادر کنیم مطلوب است، اگر در بخش پتروشیمی تحرک ایجاد کنیم و خام‌فروشی نفت و میعانات گازی را کنار بگذاریم و به سمت تولید محصولات پتروشیمی برویم، اگر پالایشگاه‌های خود را توسعه دهیم، اگر بخش هایی مثل پوشاک و صنعت غذایی و معدنی را فعال کنیم، اگر شرکت‌های دانش‌بنیان را میدان دهیم و به آنها کمک کنیم تا تنوعی در تولید و صادرات داشته باشیم نه تنها موجب کاهش نیاز به ارز می‌شود بلکه ارزآوری بیشتری خواهد داشت.

* تصدی گری نظام بانکی به حداقل برسد/ مشارکت بانک ها در ایجاد واحدهای تولیدی

فارس: با توجه به وضعیت نامناسب نظام بانکی کشور برای اصلاح نظام بانکی و سیاست های پولی چه پیشنهاداتی مدنظر دارید؟

قادری: نظام بانکی باید به سمت و سویی برود که واحدهایی که الان در اختیار نظام بانکی است و تصدی گری می‌کند، کاش یابد، تصدی گری نظام بانکی به حداقل برسد ولی اجازه دهند که واحدهای جدید احداث کنند چون ما وقتی در ایجاد واحدهای جدید برای نظام بانکی محدودیت ایجاد کنیم عملاً می‌بینیم که اگر بانک بخواهد صرفاً‌ تسهیلات بدهد امیدی به بازگشت این تسهیلات ندارد و نرخ بالایی را اعمال می‌کنند.

در پیچ‌ و خم‌های اداری معمولاً کسی اگر بخواهد برای واحد تولیدی در سیستم بانکی تسهیلات دریافت کند هم وقتش تلف می‌شود، هم هزینه‌هایش افزایش می‌یابد اما خود بانک‌ها مشارکت کنند و به محضی که واحدها را به بهره‌برداری رساندند واگذار کنند می توانند از طریق بورس واگذار کنند و این بهترین شکل استفاده از منابع بانکی است و منابع به سمت تولید می‌رود و بانک‌ها از تصدی گری دور نگه داشته می‌شوند و از طرف دیگر این موجب می‌شود عملاً سرعت انجام کارها بیشتر شود و اینکه ما فقط برای سیستم بانکی تعریف کنیم که در واحد تولیدی منابع تزریق کند اما خودش مشارکت نداشته باشد مطلوب نیست؛ معمولاً روال کار تسهیلات در سیستم بانکی روان نیست ولی اگر واحدها متعلق به خودش باشد با سرعت و جدیت زیادی منابع را تأمین می‌کند اما باید فشار بیاوریم که بانک‌ها از تصدی گری خارج شوند و واحدهای خود را واگذار کنند.

* باید برای بخش‌های غیرمولد پایه‌های جدید مالیاتی را تعریف کنیم/ضرورت کاهش مالیات بخش مولد

فارس: به نظر شما فوری‌ترین اقدام برای اصلاح نظام مالیاتی کشور چه موردی می‌تواند باشد و به چه دلیل؟

قادری: رتبه کشور ما از نظر شاخص فضای کسب و کار حدود 127 بیان 180 کشور دنیا است، در این راستا ضرورت دارد شاخص فضای کسب و کار بهبود پیدا کند و تلاش کنیم موانع تولید را حذف کنیم؛ تا زمانی که سودآوری در بخش‌های غیرمولد را تحت کنترل در نیاوریم هر میزان هم به بخش‌های مولد کمک و از آنها حمایت کنیم در رقابت با بخش غیر مولد، درواقع بخش غیرمولد سودآوری بیشتری دارد و عملاً منابع بیشتری را جذب می‌کند؛ بنابراین باید نظام مالیاتی اصلاح شود، باید برای بخش‌های غیرمولد پایه‌های جدیدی مالیاتی را تعریف کنیم نرخ‌ها را بالا ببریم تا عملاً‌ منابع از بخش‌های غیرمولد به سمت بخش‌های مولد سوق یابد و تا آنجا که امکان دارد مالیات را در بخش‌‌های مولد کاهش دهیم، کاهش نرخ مالیاتی از 25 درصد به 20 درصد، حتی اگر نرخ مالیاتی برای بخش‌های مولد به 15 درصد هم کاهش یابد توجیه دارد.

اگر مالیات بر ارزش افزوده را به درستی اجرا کنیم برخی موانع رفع می شود، چیزی که به عنوان مالیات بر ارزش افزوده اجرا می‌شود در واقع مالیات بر ارزش افزوده نیست؛ به جای آنکه مضاعف نباشد در چند مرحله به شکل مضاعف اخذ می‌شود که باید به درستی اجرا شود؛ آنچه الان در عمل رخ می‌دهد مالیات بر مصرف است و هر نهاده بر ارزش کل کالا وصول می‌شود و این بدترین شکل وصول مالیات بر ارزش افزوده است بنابراین پایه‌های جدید مالیاتی باید در بخش‌های غیرمولد ایجاد کنیم و نرخ‌ها را افزایش دهیم و در بخش‌های مولد تا جایی که امکان دارد نرخ‌ها را کاهش دهیم.

* ضرورت انعقاد قراردادهای اقتصادی بلندمدت با چین و روسیه

فارس: وابسته بودن میزان صادرات نفت ایران به اقدامات دولت آمریکا و تحریم‌ها چه تبعاتی برای کشور دارد و راهکار پیشنهادی چیست؟

قادری: باید هرچه سریع‌تر در جهت کاهش وابستگی به درآمدهای نفت خام اقدام شود حتی اگر بتوانیم نفت خام را به مازوت هم تبدیل کنیم برای ما مقرون به صرفه است تا زمانی که وابسته به صادرات نفت باشیم مشکلات جدی خواهیم داشت، باید نفت خام در پترو پالایشگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها تبدیل به فرآورده و محصولات پتروشیمی شود تا بتوان در بازارهای بین‌المللی به فروش رساند و عملاً با تعاملی که با کشورهای همسایه داریم از ظرفیت همسایگی کشورها استفاده کنیم و از این حالت تک‌محصولی و وابستگی به درآمدهای نفتی جدا شویم و به سمت و سویی برویم که صادرکننده فرآورده و محصلات پتروشیمی باشیم.

تنوع در صادرات می‌تواند ما را نجات دهد و کمک کند تا مشکلات‌مان را حل کنیم، باید با چین و روسیه قراردادهای بلندمدت 25 و 50 ساله منعقد کنیم با کشورهایی نظیر ترکیه که امکان قراردادهای بلندمدت دارند قرارداد ببندیم تا روزنه‌ای برای تنفس داشته باشیم و از بابت صادرات نفت خیال‌مان راحت باشد.

برخی تعمداً برای ایجاد ارتباط با روسیه، هند و یا چین سنگ‌اندازی می‌کنند که باید مقابل این مانع‌تراشی‌ها ایستاد و به سمت و سویی رفت که با کشورهای همسایه نظیر ترکیه، پاکستان، افغانستان، عراق و کشورهای دیگری که آمادگی دارند قراردادهای بلندمدت منعقد کنیم و عملاً نباید نگرانی‌های کوتاه‌مدت بهانه‌‌ای برای توسعه روابط ما با کشورهای همسایه باشد.

* افزایش درآمد خانوارها با رونق اقتصادی بر حمایت یارانه ای ارجحیت دارد

فارس: بهترین شیوه حمایت از معیشت اقشار متوسط و ضعیف جامعه در دولت بعدی چه مواردی باید باشد؟

قادری: درست از کوتاه‌مدت قشرها و گروه‌های کم‌درآمد را باید تحت حمایت یارانه‌ای قرار دهیم اما اگر رونق ایجاد کنیم و تحرک اقتصادی داشته باشیم و اشتغال برای خانوارهای کم‌درآمد ایجاد کنیم می‌تواند کمک کند با افزایش درآمد خانوارها، مشکلات مالی آنها رفع شود؛ باید به سمت و سویی برویم که عملاً به جای پرداخت یارانه درآمد خانوارها را افزایش دهیم و از این طریق بتوانیم مشکل خانوارها را کاهش دهیم، کمک‌های موردی در کوتاه‌مدت مشکل خانوار را رفع می‌کند اما در میان مدت باید به سمت و سویی برویم که رونق اقتصادی ایجاد شود و نیاز خانوارها را به یارانه کاهش دهیم.

* رقابت بین کاندیدهای ریاست جمهوری رقابت در ارائه برنامه باشد

فارس: تشکر از توضیحات جامع شما، در پایان اگر موضوع قابل ذکری دارید که مطرح نشده است، بفرمایید.

قادری: فرصت خوبی است تا نامزدهای ریاست جمهوری به جای معرفی افراد همراه خود، برنامه‌های خود را توضیح دهند و فضای دولت آینده برای مردم ترسیم کنند که چه برنامه‌های دارند؛ امروز اگر در کشور رقابت بین کاندیداها، رقابت در برنامه باشد و تعهدی برای کاندیدها ایجاد شود تا متعهد به برنامه خود باشند و برنامه دیگران را به صورت جدی دنبال کنند، قطعا مطلوب خواهد بود.

انتهای پیام/

اخبار مرتبط

پر بازدید ها

پر بحث ترین ها

بیشترین اشتراک

بازار

اخبار کسب و کار