با پلیس‌حواس‌جمع ‌فتا؛ از اعتماد بیجای قربانیان و اشتراک تصاویر با دوستان ندیده و نشناخته مجازی تا یکه‌تازی مجرمان سایبری

چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۳۹۹ – ۰۰:۰۴ با پلیس‌حواس‌جمع ‌فتا؛ از اعتماد بیجای قربانیان و اشتراک تصاویر با دوستان ندیده و نشناخته مجازی تا یکه‌تازی مجرمان سایبری

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا،آخرین آمار جرایم فضای مجازی، چگونگی حفظ حریم خصوصی و راه و روش ناکامی سودجویان و مجرمان سایبری را تشریح کرد.

گروه انتظامی خبرگزاری فارس- مریم عرب انصاری: پلیس فتا؛ پلیسی است که حواسش به همه چیز هست! همان جمله‌ای که خود مجرمان بر آن واقف بوده و به آن اعتراف می‌کنند.

مجرمان با آنکه می‌دانند پلیس حواس جمع فتا، در فضای سایبری حضور دارد اما بیکار ننشسته و از اعتماد بیش از حد، سهل‌انگاری و عدم آگاهی افراد سوءاستفاده کرده و جرایم فضای مجازی را رقم می زنند.

برداشت غیر مجاز در انواع و اقسام شیوه و شگردهای مجرمانه و هتک حیثیت از جمله بیشترین و مهمترین جرایم فضای سایبری است.

آگاهی از آخرین آمار جرایم و یافته‌های فضای مجازی، چگونگی حفظ و امنیت حریم خصوصی و ناکام گذاشتن مجرمان و سودجویان سایبری ما را بر آن داشت تا با سرهنگ علی‌محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا به گفت‌وگو بنشینیم. بخوانید:

* جرم مجازی چیست؟

فارس:به طور کلی تعریف جرم در فضای مجازی چیست و جرایم حقیقی و مجازی چه تفاوت هایی با هم دارند؟

جرایم سایبری، نوعی از جرایم اینترنتی هستند که در محیط سایبر بوجود می‌آیند، بنابراین در تعاریف جرائم سایبری باید به این نکته توجه داشته باشیم که جرائم رایانه‌ای هر رفتار غیرقانونی است که دانش فناوری رایانه‌ای برای ارتکاب جرم به کار گرفته شود.

نکته مهم این است که مجرمان سایبری از نظر هوش از دیگر مجرمان بهره هوشی بالاتری دارند و سطح تحصیلات مجرمان سایبری بالاتر است.

بین جرائم حقیقی و مجازی نمی توان تفاوت چندانی قائل شد، چون تمامی جرائمی که در فضای واقعی اتفاق می افتد به نوعی در فضای مجازی نیز می تواند رخ دهد اما به شکل و شمایلی دیگر.

* تعداد قربانیان در جرایم سایبری بسیار بیشتر از جرایم واقعی است!

تنها تفاوتی را که می توان در مقایسه جرائم سایبری با جرائم در فضای واقعی مطرح کرد تعداد بزه دیدگان، زمان و مکان ارتکاب جرم است.

بدین صورت که هر فرد در هر جای دنیا می تواند تعداد بی‌شماری از کاربران در نقاط مختلف را فریب داده و از آنها کلاهبرداری کند.

لازم به ذکر است تعداد قربانیان در جرائم سایبری بسیار بیشتر از جرائم در فضای واقعی است.

* برداشت غیرمجاز صدرنشین جرایم مجازی

فارس: بیشترین جرایم سایبری در یک سال گذشته چه جرایمی بوده و کدام جرم بیشترین آمار را به خودش اختصاص داده است؟

برداشت غیر مجاز از حساب های بانکی هموطنان، همچنان بیشترین جرم سایبری بوده و حجم بسیاری از پرونده های تشکیل شده در پلیس فتا را به خود اختصاص داده است و علت آن را می توان در تنوع جرمی آن دانست.

* مهمترین شگردهای برداشت غیر مجاز کدامند؟

وقوع شگردهایی مثل اسکیمر، کی‌لاگر، فیشینگ، کلاهبرداری‌های نیجریه‌ ای، دسکتاپ فیشینگ، کلاهبرداری پیامکی، سرقت رمزهای بانکی و… از جمله مهمترین شگردهای رایج کلاهبرداری از شهروندان در این حوزه است.

با توجه به تنوع جرم در این خصوص باید گفت سهل انگاری، عدم آگاهی شهروندان و کاربران با ابزارهای جدید و نوین، اعتماد بیش از حد به افراد آنلاین در فضای مجازی و همچنین عدم رعایت موارد ایمنی و امنیتی باعث شده تا جرایم مالی رتبه نخست را از آن خود کنند.

نکته ای که در اینجا باید مطرح شود این است که ممکن است برخی از جرائم در ابتدا با موضوعی دیگر به وقوع بپیوندد(به عنوان مثال: جرائم در حوزه اخلاقی، هتک حیثیت و اخاذی و…) اما در انتها می تواند به کلاهبرداری مالی و باج گیری و هتک حیثیت منجر شود.

* یکی از بزرگترین چالش‌های پلیس فتا حفظ و افزایش امنیت حریم خصوصی کاربران است

فارس: به هتک حیثیت در فضای مجازی اشاره کردید. حریم خصوصی و نقض این حریم در فضای سایبر چه جایگاهی دارد؟

حریم خصوصی از جمله حقوقی است که انسانها به دلیل نیازهای شخصی از یک سو و به دلیل ضرورت زندگی جمعی از سوی دیگر مکلف هستند این حق را نسبت به خود و دیگران به رسمیت بشناسند.

اما امروزه با گسترش ابزارهای اطلاع رسانی و استفاده گسترده از اینترنت، یکی از بزرگترین چالش های پلیس فتا حفظ و افزایش امنیت حریم خصوصی کاربران در فضای مجازی و به خصوص شبکه های اجتماعی است.

از آنجایی که در مناسبت ها و ایام خاص، ثبت لحظات ماندگار از اولویت های خانواده ایرانی است لذا در این ایام حریم خصوصی کاربران در فضای مجازی بیش از گذشته در معرض خطر بوده و علت آن را می‌توان به اشتراک گذاری محتوا و انتشار این گونه تصاویر در شبکه‌های اجتماعی نسبت داد.

لذا پلیس فتا با رویکرد اجتماعی و پیشگیرانه خود تلاش می کند تا هموطنان در فضای سایبر، محیطی امن و قابل اعتماد برای انجام فعالیت‌های سالم داشته باشند.

در این بین آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی و همچنین ارائه هشدارهای لازم در هنگام بروز خطرات جدید و یا روش مقابله با شگردهای مجرمانه جدید به کاربران فضای مجازی به منظور پیشگیری از گرفتار شدن افراد و خانواده‌ها و فرزندان‌شان در جرائم سایبری اهمیت زیادی داشته و در راس فعالیت های پلیس فتا قرار دارد.

* کرونا و افزایش چشمگیر استفاده از فضای مجازی

فارس: آیا شرایط روز جامعه و گسترش شیوع ویروس کرونا تاثیری بر روند وقوع جرائم سایبری داشته است؟ پلیس فتا چه اقداماتی انجام داده است؟

به طور کلی می توان گفت ویروس کرونا در تمامی ابعاد زندگی انسان تاثیر گذار بوده و فضای مجازی نیز از این قائده مستثنی نبوده است.

همانطور که می دانید از زمان همه‌گیرشدن ویروس کرونا و اعمال برخی از محدودیت های پزشکی و… میزان استفاده هموطنان از فضای مجازی افزایش چشمگیر داشته است.

به جرات می‌توان گفت در بخش آموزش، تجارت، حتی گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در فضای مجازی با رشدی بی سابقه روبرو بوده ایم که در شرایط عادی این امر می توانست باعث افزایش وقوع جرائم سایبری شود.

* کاهش 18 درصدی جرایم سایبری با راه‌اندازی رمز پویا

با مدیریت صحیح صورت گرفته و راه اندازی رمز پویا برای فرایند بانکی، در 6 ماهه ابتدای سال جاری شاهد کاهش وقوع 18 درصدی جرائم سایبری نسبت به مدت مشابه سال قبل بوده ایم.

پلیس فتا نیز به نوبه خود با رصد و پایش فضای مجازی، شناسایی تهدیدات و جرائم نوظهور، اشراف و نظارت اطلاعاتی لازم و همچنین اطلاع رسانی به موقع و مناسب تمام سعی و تلاش خود را در جهت افزایش امنیت سایبری هموطنان عزیز و آسودگی خاطر آنان در این ایام کرده است.

* تهیه 100 مورد محتوای آموزشی مرتبط با کرونا

به طور مثال فقط در حوزه کرونا 100 مورد محتوای آموزشی تهیه و در فضای مجازی اطلاع رسانی شده که بیش از 50 میلیون بازدید هم داشته است.

* کلاهبرداری از طریق فروش کالا در سایت‌های ثبت آگهی

فارس: به نظر شما مجرمان سایبری موفق هستند؟ در صورت تایید، مهمترین علل موفقیت مجرمان سایبری را چه می دانید؟

در حال حاضر به دلیل توسعه استفاده از فضای مجازی در زندگی، جرائم سنتی نیز از طریق ابزارهای نوین انجام می شوند که می توان به کلاهبرداری از طریق فروش کالا در سایت های ثبت آگهی اشاره کرد.

* علت وقوع جرایم سایبری

نکته مهم این است که سهل انگاری و حسن اعتماد بیش از حد کاربران و هموطنان، زمینه وقوع بسیاری از جرائم سایبری را فراهم می‌کند.

اگر هموطنان عزیز در انجام کارهای خود کمی دقت و حساسیت بیشتر داشته باشند جرائم سایبری کاهش پیدا خواهد کرد.

* 70 درصد کلاهبرداری‌ها ناشی از سهل‌انگاری و اعتماد بیش از حد قربانیان است

بر اساس آمار موجود بیش از 70 درصد از کلاهبرداری های رخ داده به علت سهل انگاری و اعتماد بیش از حد قربانیان بوده است.

حال اگر این کاربران نکات ایمنی را کمی بیشتر رعایت کنند به نظر شما مجرمان سایبری موفق خواهند بود؟ قطعاً پاسخ منفی است.

*رعایت اصل امانتداری و حفظ اطلاعات شخصی کاربران، مهمترین مسؤولیت کسب و کارهای مجازی

فارس:مسؤولیت اجتماعی کسب و کارها در پیشگیری از جرائم فضای مجازی چیست؟

با پیدایش و توسعه فضای سایبر، کسب و کارهای اینترنتی به عنوان بخش جدایی‌ ناپذیری از فرآیند تحول و دگرگونی در بازار، به عنوان یکی از سریع ترین کسب و کارها از نظر تعداد، سود و حجم در عرصه تجارت جهانی شناخته شده اند.

در سالیان اخیر، وزارتخانه ها ، سازمان ها و نهادهای ذیربط و مهم و تاثیرگذار در این حوزه تلاش می‌کنند تا با استفاده از استعداد و ظرفیت‌های قانونی کشور، زمینه توسعه کسب وکار اینترنتی را در کشور ایجاد و به مطالبات فعالان در این حوزه پاسخ دهند.

از سوی دیگر این کسب و کارها نیز مسؤولیت های مهمی در قبال سازمان ها و ارگان های مرتبط و هموطنان دارند که به عنوان مهمترین مسؤولیت می توان به مسؤولیت اجتماعی این کسب و کارها در پیشگیری از جرائم سایبری اشاره کرد.

مسؤولیت هایی از قبیل ارائه آموزش های لازم به هموطنان، رعایت اصل امانت داری و حفظ اطلاعات شخصی و مهم، راه اندازی سیستم پشتیبانی، استفاده از بسترهای فعالیت ایمن و… از جمله مهمترین مسؤولیت هایی هستند که یک کسب و کار باید آنها را در نظر گرفته تا بتواند نظر مخاطبان خود را جلب کرده و در نهایت به کسب منافع مالی لازم بپردازد.

* پرهیز از اعتماد بیش از حد به دوستان مجازی؛ توصیه مهم پلیس فتا

فارس:مهمترین توصیه پلیس فتا در راستای ایمنی شهروندان در قبال جرایم سایبری چیست؟

همانطور که می دانید حرکت به سمت شبکه های اجتماعی با رشدی صعودی همراه بوده و در حال حاضر بروز جرائم در این حوزه بیشتر از گذشته است که مهمترین عامل در وقوع کلاهبرداری های فضای مجازی به خصوص شبکه های اجتماعی، محدود بودن سطح معلومات و همچنین حسن اعتماد بیش از حد هموطنان عزیز به دوستان مجازی است.

اعتمادی که باعث می شود کاربران با استفاده از ترفندهای مختلف مهندسی اجتماعی در دام کلاهبرداران سایبری گرفتار شوند.

همانطور که انسانها در فضای واقعی با حساسیت زیاد دوستان خود را انتخاب کرده و آنها را نسبت به نوع برخورد و معاشرت، سطح بندی می کنند باید در فضای مجازی نیز دوستان خود را با حساسیت بیشتر و شناخت قبلی انتخاب کنند.

همچنین نسبت به اشتراک گذاری نوع محتوا باید نظارت و دقت بیشتری داشته باشند، همانطور که در محیط واقعی کیف پول و یا آلبوم خانوادگی خود را در اختیار دیگران قرار نمی‌دهیم، در فضای مجازی هم نباید اطلاعاتی که برای ما مهم بوده و انتشار آنها ممکن است برای ما تهدیدی داشته باشند را در اختیار و در معرض دید عموم قرار دهیم.

* انتشار 26 جلد کتاب در راستای اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی شهروندان

فارس: اقدامات پیشگیرانه پلیس فتا در رابطه با جرایم نوین چیست؟ این اقدامات تا چه حد موفق بوده است؟

در مجموع رویکرد پلیس فتا رویکردی پیشگیرانه بوده و در این راستا همواره به دنبال افزایش سطح آگاهی های عموم مردم بوده و به صورت مستمر نسبت به هشدار دهی در مورد جرائم نوظهور یا جرائم در حال رشد حساسیت دارد.

برگزاری نمایشگاه یکی از مهمترین اقداماتی است که با توجه به استقبال زیاد از سوی مخاطبان زمینه انتقال اطلاعات و توصیه و هشدار های پلیس را دارد که پلیس فتا در نمایشگاه هایی با موضوعات امنیت سایبری حضوری فعال داشته و کارگاه های آموزشی مرتبطی را برای بازدیدکنندگان برگزار کرده است.

همچنین بسته های آموزشی مختلفی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار داده است که می توان به انتشار رایگان 26 عنوان کتاب در وب سایت پلیس فتا با موضوعات سایبری و مناسب با رده های سنی کودکان، نوجوانان و والدین اشاره کرد.

* اجرای پروژه کودک و اینترنت " کوا"

از دیگر اقدامات مهم پلیس فتا می توان به اجرای پروژه کودک و اینترنت(کوا) اشاره کرد که با همکاری پلیس فتا، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزارت آموزش و پرورش برگزار شد.

ضمن اینکه وب سایت پلیس فتا به آدرس cyberpolice.ir مرجع کاملی برای دریافت آموزش ها، توصیه ها، هشدارها و مقالات علمی و تخصصی است.

* ارتقاء آمادگی اجتماعی و رفع مولفه‌های موثر در بروز جرم در دستور کار

فارس: برنامه پلیس فتا برای جلوگیری از جرائم سایبری در سال‌های آتی چیست؟

ارتقاء فرهنگ، مهارت و دانش کاربران فضای مجازی، افزایش ظرفیت های موجود در کشور و همسو سازی آنها راه حل مقابله و کنترل آسیب ها و چالش های فضای مجازی بوده و شناخت درست فضای مجازی، مواجهه منطقی و آگاهی بخشی عمومی از مهمترین اقدامات پلیس فتا است.

این پلیس با اهتمام ویژه به این موضوع و از آنجایی که بحث پیشگیری از جرم مقدم بر کشف آن است لذا باید گفت در بحث پیشگیری پلیس فتا با ارتقاء آمادگی های اجتماعی و رفع مولفه های موثر در جرم تلاش دارد جرایم این فضا را کاهش دهد.

* محورهای پیشگیری وضعی در فضای مجازی

اساس پیشگیری وضعی در فضای سایبر بر سه محور دشوار ساختن ارتکاب جرم در فضای سایبر، افزایش خطرپذیری مجرمان در فضای سایبر و کاهش جاذبه از آماج ها و قربانیان جرم در این فضا است که هر کدام از این سه محور به ترتیب ‌کنترل و ایجاد محدودیت در دسترس موقعیت های جرم‎زا، منحرف کردن مجرمان، ‌برچیدن ابزار ارتکاب جرم، مراقبت از ورودی ها و خروجی ها؛ بصورت مراقبت رسمی، مراقبت غیررسمی و مراقبت‎ طبیعی است.

در بحث پیشگیری اجتماعی از جرائم در فضای سایبر هم با استفاده از محیط های اجتماعی به دنبال فعال کردن سازمان های مرتبط هستیم که از طریق اقدامات تربیتی، آموزشی و اطلاع رسانی پیگیری می شود.

در حوزه پیشگیری اجتماعی در جرائم سایبری اساس را پلیس فتا بر آموزش خانواده ها گذاشته است که بتواند شکاف اطلاعاتی این عزیزان را با فرزندانشان به حداقل برساند و اینکه در فضای سایبر چه تهدیداتی برای خانواده ها و فرزندانشان وجود دارد.

لذا برگزاری دوره های آموزشی در فرهنگسراها، مدارس، ادارات، برگزاری کارگاه های آموزشی، شرکت در نمایشگاه ها، جشنواره ها و… را به صورت مدوام انجام می دهیم.

برای ارتقاء سطح علمی خانواده ها از تهدیدات و انواع جرائم سایبری انتشار کتاب، بروشور تهیه انیمیشن، همکاری با هنرمندان و… در قالب طرح "نهضت آموزش سواد رسانه ای در فضای مجازی با رویکرد پیشگیری از وقوع جرائم سایبری" از جمله مهمترین اهداف پلیس فتا است.

همچنین با توجه به تعداد بالای کاربران فضای مجازی و تنوع موضوعات، پلیس فتا در نظر دارد از تمام ظرفیت های کشور در آگاهی بخشی عمومی و تخصصی اقشار مختلف جامعه استفاده کرده و در این راستا با انعقاد تفاهم نامه همکاری با نهاد ها و سازمان ها و وزارتخانه های مختلف به دنبال ارتقاء سطح آگاهی های عموم هموطنان خواهد بود.

* فرهنگ‌یاران سایبری چه می کنند؟

از دیگر اقدامات و برنامه های آتی می توان به تربیت فرهنگیاران سایبری اشاره کرد که در همین راستا با ارائه آموزش های لازم به نخبگان و فرهیختگان و فرهنگیان عزیز، از توان فنی و تخصصی آنها استفاده کرده و آموزش های چهره به چهره با موضوعات سایبری را بیش از پیش گسترش دهد.

انتهای پیام/

اخبار مرتبط

پر بازدید ها

پر بحث ترین ها

بیشترین اشتراک

بازار

اخبار کسب و کار