به گزارش شبکه اطلاعرسانی طلا و ارز و به نقل از فوربز، برای دههها، وابستگی اقتصادی بهعنوان پایهگذار ثبات و صلح جهانی شناخته میشد. ایده ساده بود: کشورهایی که برای تجارت و مالیه به یکدیگر وابستهاند، کمتر احتمال دارد که وارد جنگ شوند. این اصل، اقتصاد جهانی پس از جنگ را شکل داد، جایی که ارتباطات عمیق مالی و تجاری نه تنها بهعنوان یک مسأله کارآمدی بلکه بهعنوان یک سپر برای صلح تلقی میشد. اما اکنون این دیدگاه در حال تغییر است. در دنیای چندقطبی امروز، کشورها متوجه میشوند که وابستگی همیشه مفید نیست؛بلکه میتواند یک آسیبپذیری و حتی تهدیدی برای امنیت ملی باشد.
نفت برای بیتکوین و اتریوم
برای دههها، ایالاتمتحده از سیستمهای سوئیفت (SWIFT)، شبکههای بانکی همکار و نقدینگی دلار برای اعمال سیاستهای خارجی خود استفاده کرده است. تحریمها و محدودیتهای مالی ابزارهایی برای نفوذ شده بودند. اما این تسلط به نتیجه معکوس انجامیده و سایر کشورها را مجبور کرده تا سیستمهای جایگزین توسعه دهند.
در حال حاضر، روسیه از بیتکوین (BTC) و اتریوم (ETH) برای تسویه معاملات نفتی استفاده میکند. کشورهای عضو بریکس (BRICS) در حال ساخت سیستمهای پرداخت جایگزین هستند. سیستم CIPS چین در حال دور زدن SWIFT است و تولیدکنندگان بزرگ انرژی بهجای دلار، به سمت ارزهای محلی و داراییهای دیجیتال روی میآورند. کشورهای مهم تولیدکننده انرژی مانند امارات متحده عربی و هند نیز از دلار فاصله گرفته و به سمت ارزهای محلی و رمزارزها حرکت میکنند.
کاهش تسلط دلار آمریکا بر سیستم پرداخت جهانی
«نظم مالی مبتنی بر دلار در حال حاضر از جهات مختلف به چالش کشیده شده است»، زولتان پوزار میگوید و تأکید میکند که سیاستهای ایالاتمتحده کشورها را به ایجاد شبکههای پرداخت مستقل سوق میدهد. حتی متحدان سنتی ایالاتمتحده نیز در حال بازنگری در وابستگی خود هستند. فردریش مرز از آلمان اخیراً اعلام کرد که نیاز است تا «گام به گام» استقلال مالی از آمریکا به دست آید. در همین حال، رئیس گروه یورو، پاشال دونوهیو، یورو دیجیتال را بهعنوان «مسیر روشن» اروپا برای کاهش وابستگی به دلار معرفی کرده است.
از تمرکزگرایی به تمرکززدایی
این تغییر تنها یک تحول ژئوپلیتیکی نیست؛ بلکه یک تحول فناورانه است. شبکههای مالی مبتنی بر بلاکچین در حال از بین بردن کنترلهای متمرکز هستند. رمزارزها و استیبلکوینها امکان انجام تراکنشهای فوری و بدون مرز را فراهم میکنند، بدون نیاز به سیستمهای بانکی سنتی. ذخایر توکنیزهشده و داراییهای دیجیتال امکان تجارت را بدون واسطههای مبتنی بر دلار مهیا کردهاند. امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به منبع جدیدی برای تأمین نقدینگی تبدیل شده و قدرت مالی را از مؤسسات تحت کنترل دولت دور میکند. توانایی محدود کردن دسترسی مالی، بهتدریج از دست دولتها خارج میشود.
آیندهای چندقطبی و غیرمتمرکز
استفاده از رمزارزها در تجارت نفت، تغییر مسیر مالی کشورهای BRICS و گسترش سیستمهای پرداخت چین اتفاقاتی مجزا نیستند؛ بلکه نشانهای از کاهش تسلط آمریکا بر سیستم پرداخت جهانی و ظهور نظمی چندقطبی و غیرمتمرکز در جهان هستند. واشنگتن همچنان نفوذ خود را حفظ خواهد کرد، اما تواناییاش برای دیکته کردن تراکنشهای جهانی در حال کاهش است.
جهان بهسمتی حرکت میکند که پرداختها بیش از پیش بر بستر شبکههای توزیعشده و بیطرف انجام شوند؛ خارج از کنترل هر دولت یا نهاد مرکزی. ابزارهای تسلیحاتی کردن سیستم پرداخت در حال از بین رفتن هستند؛ تغییری که میتواند در عصری که پیشبینی اتحادهای آینده دشوارتر شده، یک تحول مثبت باشد. برای دههها، کنترل سیستم پرداخت یک سلاح قدرتمند بوده است. اما امروز، این ابزار قدرت در حال رنگ باختن است و جهان به مسیر جدیدی وارد شده. پرسش این است: چه کسانی خود را با این تغییرات وفق میدهند و چه کسانی همچنان درگیر نبردهای دیروز خواهند ماند؟
