دلایل زیان‌ده شدن بانک‌ها در اواسط دهه 90/ IFRS را در هیچ شرکت ایرانی نتوانستیم اجرا کنیم
يکشنبه ۲ شهریور ۱۳۹۹ – ۱۴:۰۲ دلایل زیان‌ده شدن بانک‌ها در اواسط دهه 90/ IFRS را در هیچ شرکت ایرانی نتوانستیم اجرا کنیم
مدیرعامل بانک صادرات نرخ بالای سود بانکی، کسری نقدینگی، اضافه برداشت از منابع بانک مرکزی، رشد مطالبات مشکوک‌الوصول و اجرای الگوی جدید گزارشگری مالی در سال‌های گذشته را از مهم‌ترین دلایل زیان‌ده شدن اغلب بانک‌ها در اواسط دهه 90 عنوان کرد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، شرایط بانک‌ها در 7 سال اخیر و فراز و فرودهایی که باعث شکل‌گیری زیان‌های شدید در صورت‌های مالی شد. همچنین هزینه تامین مالی در شبکه بانکی به‌شدت افزایش یافت و برخی بانک‌ها را با خطرات جدی مواجه کرد.
هر چند که هنوز برخی بانک‌ها در وضعیت نامناسبی قرار دارند و برای بهبود وضعیت نیازمند اصلاحات ساختاری اساسی هستند اما در یکی دو سال اخیر افزایش زیان‌های انباشته در برخی بانک‌ها معکوس شده و نسبت به گذشته شرایط بهتری را در ترازنامه آنها می‌توان دید.
در همین باره با حجت الله صیدی مدیرعامل بانک صادرات به گفت‌وگو پرداختیم که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید.
فارس: در سال‌های 93 تا 97 اغلب بانک‌ها وارد زیان شدند. حالا برخی بانک‌ها زیان نکردند یا کمتر زیان کردند. بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین عامل به‌وجود آمدن این زیان‌ها در صورت‌های مالی بانک‌ها پرداخت سود مازاد بر ظرفیت بانک‌ها به سپرده‌ها بوده است. به نظر شما آیا دلیل این بوده است؟ اگر دلیل بود به نظر شما چرا باوجود اینکه مدیران بانک‌ها و حتی بانک مرکزی می‌دانستند این نرخ بالای سود باعث به‌وجود آمدن این چالش اساسی شد، در همان سال اول و پس از مشاهده آثار و نتایج آن اقدامی در جهت اصلاح انجام نشد. هر چند که هنوز 7-8 بانک وضعیت نامناسبی دارند، فکر می کنید علت بهبود وضعیت مالی بانک‌ها در یک سال اخیر چیست؟
صیدی: روی این مساله کار تخصصی کرده‌ام و در آن زمان در بانک نبودم معتقدم یک کار اشتباهی در نظام بانکی صورت گرفت هر چند که عنوان کار اشتباه نبود اما روش اجرا اشتباه بود. یک گروهی در بانک مرکزی چیزی تدوین کردند به اسم IFRS که با AFRS مشهور تفاوت داشت.
IFRS که استاندارد گزارشگری مالی است نسخه اصلاح شده IAS است و برای اینکه IAS به IFRS تبدیل شود چند سال از خبرگان و نخبگان دانشگاهی نظرخواهی کردند. باید از اساتید، صاحبان صنایع، حسابدارها و بانکدارها نظرخواهی کرد. گروهی که در بانک مرکزی کار کردند که گروهی طرف قرارداد با بانک مرکزی بودند، این الگوی صورت‌های مالی بانک‌ها را تدوین کردند. در همان زمان من به رئیس کل سابق بانک مرکزی صحبت کردم و گفتم اینها IFRS نیست و ایشان گفت ما هیچگاه نگفتیم این IFRS است. گفتم بانک مرکزی اعلام کرد که این IFRS است.
بانک‌ها هم مثل هر بنگاه دیگری درآمد و هزینه دارد و اگر در بانک وامی داده‌ایم 18 درصد سود گرفته‌ایم و نمی‌توانیم بیش از آن درج کنیم و سود سپرده هم همین‌طور است. جایی که محل بحث است مطالبات مشکوک‌الوصول است که یک رقم تعهدی و یک رقم برآوردی است.
فارس: منظور شما ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول است؟
صیدی: بله. درباره ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول در همه دنیا بحث وجود دارد و در ایران مسائل شدید‌تر سیستمی و غیرسیستمی هم داریم. به دلیل برخی مشکلات ساختاری و تحریم‌ها و مسائل بنگاه‌ها یک‌‌سری از مطالبات که طبق استاندار بانک مرکزی که 3 ماه و بیشتر مشکوک‌الوصول می‌شود، اما یکباره می‌بینیم با یک اتفاق کل این بدهی سه ماهه را پرداخت می‌کند. در آن مقطع شرکتی مثل ذوب آهن، برخی معتقد بودن بدهی این شرکت جزء مطالبات مشکوک‌الوصول است و برخی می‌گفتند مشکوک‌الوصول نیست. کمااینکه در حال حاضر این شرکت سودده شده و حتی به ساخت ریل که یکی از پیچیده‌ترین فرایندهای ساخت فولاد است را عملیاتی کرده است. این مساله باعث شد بانک‌ها ذخایر و مطالبات مشکوک‌الوصول زیادی گرفتند.
فارس: اما برخی می‌گویند این حجم زیاد ذخیره‌گیری برای مطالبات مشکوک‌الوصول به این خاطر بود که بانک‌ها سال‌ها ذخیره‌گیری مناسبی نداشتند و بعد وقتی قرار شد استانداردها اجرایی شد حجم ذخیره‌گیری خیلی زیاد به نظر رسید.
صیدی: اما اگر شما معتقد باشید برای بدهی و معوقات شرکت ذوب آهن باید ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول بگیرید و من بگویم نه، می‌توانیم 24 ساعت با هم صحبت کنیم و به نتیجه نرسیم. باید روی این مسائل توافق کرد. من معتقدم شرکت‌هایی مثل ذوب آهن، شرکت‌های فولادی، ایران خودرو و سایپا، پتروشیمی‌ها هیچگاه بسته نمی‌شوند و کار می‌کنند. بنابراین طلب از آنها مشکوک‌الوصول نیست ولی در آن مقطع بانک مرکزی معتقد بود مشکوک‌الوصول است و زیان آن را هم دید.
یک جایی هست که تلاطمات آن کل جامعه را متاثر می‌کند. IFRS را در هیچ شرکت ایرانی نتوانستیم اجرا کنیم. چون یکی از دلایل آن نااطمینانی‌ها و برخی شفافیت‌هاست. زیان باید یک جایی باعث سقوط شود اما بانک‌ها به فعالیت خودشان ادامه دادند.
فارس: ادامه فعالیت بانک‌ها به این خاطر بود که بانک مرکزی به بانک‌ها کمک کرد. در خط اعتباری، اجازه اضافه برداشت داشتند. سوال دیگر من این است که آیا این زیان بانک‌ها ناشی از بیشتر بودن سود پرداختی به سپرده‌گذاران نسبت به درآمد بانک‌ها از محل سود تسهیلات اعطایی و بازدهی سرمایه‌گذاری نبود؟
صیدی: یکی از دلایل این بود، یکی اضافه برداشت بانک‌ها و کسری نقدینگی بود که هزینه را به‌شدت افزایش داده بود و یکی هم مطالبات مشکوک‌الوصول بود. بانک‌ها از نیمه 96 سمت اصلاح ساختار مالی حرکت کرد. بانک صادرات و تجارت این کار را آغاز کردند. وضعیت بانک ملت یک مقدار بهتر بود. اضافه برداشت در گام اول به صفر رسید و در بازار بین بانکی هم کمتر استقراض کردیم. یکی از دلایل آن هم افزایش اعتماد مردم به نظام بانکی بعد از برچیده شدن موسسات غیرمجاز که برچیده شد بود. یکی از دلایلش هم این بود که بازاریابی خوبی انجام شد.
فارس: اینکه بانک مرکزی در سال 98 با سه بانک بد که نرخ‌های سود رو بالا نگه داشته بودند، برخورد جدی کرد و هیات مدیره آنها را برکنار و خودش هیات مدیره تعیین کرد هم بر بهبود شرایط نظام بانکی تاثیر داشت؟
صیدی: بله. آن هم تاثیر داشت. ضمن اینکه الان برای مطالبات مشکوک‌الوصول نگاه واقع‌بینانه‌تری به‌وجود آمده است.
فارس: دیگر چارچوب‌های موسوم به IFRS برای مطالبات مشکوک‌الوصول وجود ندارد؟
صیدی: دیگر نیست اما همان فرمولی که در دنیا برای مطالبات مشکوک‌الوصول وجود دارد، بانک مرکزی هم اعمال کرده است و علاوه بر آن استمهال معوقات بانکی هم ضوابطی دارد. به نظر من الان وضعیت بانک‌ها در توازن منابع و مصارف بهتر از گذشته است.
فارس: اثرات این وضعیت را در کاهش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و کاهش سهم بدهی بانک‌ها از پایه پولی مشخص است.
صیدی: بله. نظم خیلی بهتر از گذشته شده است.
فارس: آقای صیدی مساله دیگر درباره هلدینگ انرژی سپهر است. الان دیگری خبری از آنها نیست. الان وضعیت این هلدینگ به چه ترتیب است.
صیدی: ما 50 درصد از سهام این هلدینگ را به صندوق ذخیره فرهنگیان واگذار کردیم. هنوز 46 درصد از سهام این شرکت را در اختیار داریم. باقی مانده سهام را به‌تدریج می‌فروشیم به دلیل اینکه وام‌های زیادی به این هلدینگ داده‌ایم باید نظارت می‌کردیم بر عملیات شرکت.
فارس: هدف بانک از واگذاری این هلدینگ چه بود؟
صیدی: در راستای سیاست خروج از بنگاه‌داری بانک این کار را انجام دادیم.
فارس: پس هلدینگ انرژی سپهر برای بانک سودآور بود؟ یعنی اگر ادامه می‌دادید، سود خوبی داشت؟
صیدی: بله. سه تا مجتمع متانول یک میلیون و 500 هزار تنی داشت. ما هم به قیمت کارشناسی فروختیم و سود خوبی هم عاید بانک شد اما الان ارزش سهام هلدینگ 3-4 برابر شده است. حالا کمک می‌کنیم پروژه‌های هلدینگ به بهره‌برداری برسد که اگر این کار انجام شود
انتهای پیام/
اخبار مرتبط
پر بازدید ها
پر بحث ترین ها
بیشترین اشتراک
بازار 
اخبار کسب و کار 
