اپتوس (Aptos)
اپتوس یک بلاک‌چین لایه-۱ است که برای پردازش سریع تراکنش‌ها از الگوریتم اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کند. این سیستم ترکیبی از امنیت، طراحی قراردادهای هوشمند، عدم تمرکز، اجماع و فناوری‌های مختلف است. اپتوس از یک موتور به نام بلاک اس‌تی‌ام (Block-STM) استفاده می‌کند که به بلاک‌چین کمک می‌کند تا تراکنش‌ها را سریع‌تر پردازش کند.
تاریخچه
اپتوس در سال ۲۰۲۱ توسط مو شیخ (Mo Shaikh)، مدیرعامل، و اِیوری چینگ (Avery Ching)، مدیر ارشد فناوری، بنیان‌گذاری شد. این دو پیش از آن در متا (Meta)، که پیش‌تر با نام فیسبوک شناخته می‌شد، فعالیت داشتند. آن‌ها پیش‌تر روی پروژه بلاک‌چین دیم (Diem) در متا همکاری کرده بودند، اما پس از توقف این پروژه توسط فیسبوک، تصمیم گرفتند اپتوس لبز (Aptos Labs) را تأسیس کنند.
پیش از راه‌اندازی رسمی شبکه اصلی اپتوس در اکتبر ۲۰۲۲، این پروژه یک کمپین تست‌نت به نام Aptos Incentivized Testnet (AIT) در ماه مه برگزار کرد که شامل چهار مرحله AIT1، AIT2، AIT3 و AIT4 بود. در این کمپین، توسعه‌دهندگان، اپراتورهای گره و حسابرسان تشویق شدند تا برنامه‌های خود را روی شبکه پیاده‌سازی کرده و آن را تحت فشار قرار دهند. در پایان این مراحل، بیش از ۱۰۰ پروژه از جمله سولرایز فایننس (Solrise Finance)، پانتم نتورک (Pontem Network)، پی‌مجیک (PayMagic) و مارشن‌دائو (MartianDAO). به اکوسیستم اپتوس پیوستند.
بلاک‌چین اپتوس از زبان برنامه‌نویسی موو (Move) برای قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند که در اصل برای پروژه دیم توسعه یافته بود.
پیش از راه‌اندازی رسمی در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۲، اپتوس موفق شد تا ۴۰۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند. این سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های برجسته‌ای مانند بایننس لبز (Binance Labs)، جامپ کریپتو (Jump Crypto)، a16z، پارافای کپیتال (ParaFi Capital)، اوک اچ‌سی/اف‌تی (Oak HC/FT)، سرکل ونچرز (Circle Ventures)، آپولو (Apollo)، فرانکلین تمپلتون اینوستمنتس (Franklin Templeton Investments)، تس ونچرز (Tess Ventures)، سوپرآسکریپت (Superskrypt) و گریفین گیمینگ پارتنرز (Griffin Gaming Partners) هدایت شد.
این بلاک‌چین به دلیل پتانسیل بالای خود در اجرای قراردادهای هوشمند و توانایی احتمالی‌اش در ایجاد یک بلاک‌چین پیشرفته‌تر، لقب “قاتل سولانا” را دریافت کرده است، زیرا برخی آن را رقیبی برای سولانا (Solana) می‌دانند.
فناوری اپتوس
مدل داده‌ای اپتوس امکان مدیریت کلیدهای انعطاف‌پذیر و گزینه‌های ترکیبی نگهداری دارایی را فراهم می‌کند. این بلاک‌چین از رویکرد خط لوله‌ای و ماژولار برای پردازش تراکنش‌ها در مراحل کلیدی مانند ترتیب‌دهی متادیتای بلاک، انتشار تراکنش، اجرای موازی تراکنش‌ها، ذخیره‌سازی دسته‌ای و تأیید دفتر کل استفاده می‌کند که همگی به‌صورت هم‌زمان اجرا می‌شوند.
اجرای موازی در اپتوس تضمین می‌کند که همه تراکنش‌ها به‌طور هم‌زمان پردازش شده و سپس اعتبارسنجی می‌شوند. این رویکرد با بلاک‌چین‌هایی مانند اتریوم (Ethereum) که تراکنش‌ها را به‌صورت متوالی پردازش می‌کنند، تفاوت دارد.
اپتوس در حال آزمایش راهکارهایی برای افزایش مقیاس‌پذیری فراتر از عملکرد تک‌تک اعتبارسنج‌ها است. طراحی ماژولار و موتور اجرای موازی از شاردینگ (تقسیم داده‌ها یا تراکنش‌ها به بخش‌های کوچکتر (شاردها) برای پردازش سریع‌تر و کارآمدتر در شبکه‌های بلاک‌چینی) داخلی اعتبارسنج‌ها پشتیبانی می‌کند، درحالی‌که شاردینگ همگن وضعیت شبکه امکان افزایش توان عملیاتی افقی را بدون افزایش پیچیدگی برای اپراتورهای گره فراهم می‌آورد.
اقتصاد توکنی
عرضه اولیه توکن حاکمیتی بلاک‌چین APT در زمان راه‌اندازی شبکه اصلی در ۱۲ اکتبر ۲۰۲۲ برابر با ۱ میلیارد توکن بود. توزیع این توکن‌ها به این شکل انجام شد:
- جامعه: 51.02%
- مشارکت‌کنندگاناصلی: 19.00%
- بنیاد اپتوس: 16.50%
- سرمایه‌گذاران: 13.48%
این بدان معناست که ۴۹٪ از کل عرضه توکن به تیم توسعه و سرمایه‌گذاران اختصاص داده شده که باعث ایجاد جنجال‌هایی در میان کاربران کریپتو توییتر (Crypto Twitter) شد، زیرا برخی شفافیت این توزیع را زیر سؤال بردند.
این توکن‌ها طی ۱۰ سال آینده به این شکل توزیع خواهند شد:
- ۱۲۵ میلیون توکن APT برای حمایت از پروژه‌های اکوسیستم، کمک‌های مالی و سایر ابتکارات توسعه جامعه، هم‌اکنون و در آینده اختصاص داده شده است.
- ۵ میلیون توکن APT برای حمایت از ابتکارات بنیاد اپتوس در نظر گرفته شده است.
- ۱/۱۲۰ از باقی‌مانده توکن‌های جامعه و بنیاد هر ماه برای ۱۰ سال آینده آزاد خواهد شد.
- پیش‌بینی می‌شود که کل عرضه توکن‌ها طی ده سال آینده به بیش از ۱.۵ میلیارد توکن افزایش یابد.
اکسپلوررهای بلاک‌چین اپتوس
تراکنش‌ها و تحلیل‌های زنجیره‌ای بلاک‌چین اپتوس را می‌توان از طریق اپتوس‌اسکن (Aptoscan) یا اپ‌اسکن (Apscan) بررسی کرد. مشابه بی‌اس‌سی‌اسکن (BscScan)، این ابزارها امکان نظارت بر فعالیت‌های اپتوس از جمله تراکنش‌ها، فعالیت‌های اعتبارسنج‌ها و اطلاعات حساب‌ها را فراهم می‌کنند. همچنین، کاربران می‌توانند میزان کل توکن‌های APT استیک شده، عرضه فعلی، قیمت گاز و ارزش کل بازار (FDV) را مشاهده کنند.
استیکینگ
هر کسی می‌تواند با استیک کردن مقدار کافی از توکن‌های کاربردی خود در فرآیند اجماع اپتوس شرکت کند. در این روش، توکن‌ها به‌عنوان وثیقه قفل می‌شوند. برای تشویق اعتبارسنج‌ها به شرکت در اجماع، وزن رأی هر اعتبارسنج متناسب با مقدار توکن‌های استیک‌شده او تعیین می‌شود. در ازای این مشارکت، اعتبارسنج‌ها پاداشی متناسب با مقدار توکن‌های استیک‌شده خود دریافت می‌کنند. حداقل مقدار موردنیاز برای استیکینگ، ۱ میلیون توکن APT است.
حداقل و حداکثر مقدار استیک
- برای پیوستن به مجموعه اعتبارسنج‌ها، کاربران باید حداقل مقدار موردنیاز را استیک کنند و نباید از حداکثر مقدار مجاز فراتر روند.
- در صورتی که مقدار استیک‌شده از حداکثر مقدار تعیین‌شده فراتر رود، قدرت رأی و پاداش اعتبارسنج بر اساس مقدار حداکثری محاسبه خواهد شد.
- استیک‌کنندگان مجازند بخشی از دارایی استیک‌شده خود را برداشت کرده و مانده خود را به کمتر از حداقل مقدار کاهش دهند، اما در این صورت استخر استیک آن‌ها در ابتدای دوره بعدی از مجموعه اعتبارسنج‌ها حذف خواهد شد.
نحوه استیک کردن در اپتوس
استیک کردن در اپتوس از دو طریق ممکن است:
- اجرای یک گره اعتبارسنج
- استیک کردن توکن‌ها در یک گره اعتبارسنج موجود
اعتبارسنج‌های اپتوس با انجام وظایف خود پاداش استیکینگ دریافت می‌کنند و این پاداش را با استیک‌کنندگان خود به اشتراک می‌گذارند.
حاکمیت اپتوس
حاکمیت اپتوس فرآیندی است که در آن اعضای جامعه می‌توانند پیشنهادهایی ایجاد کرده و به آن‌ها رأی دهند تا هزینه‌های ارتقاء بلاک‌چین کاهش یابد.
حوزه پیشنهادات در حاکمیت اپتوس::
- تغییرات در پارامترهای بلاک‌چین
- تغییرات در کد هسته بلاک‌چین
- به‌روزرسانی ماژول‌های فریم‌ورک اپتوس برای رفع باگ‌ها یا بهبود عملکرد بلاک‌چین
- استقرار ماژول‌های جدید فریم‌ورک
برای اینکه یک فرد بتواند پیشنهاد دهد یا به پیشنهادات در بلاک‌چین اپتوس رأی دهد، باید توکن‌ها را استیک کرده و استخر استیک پشتیبانی‌کننده او باید حداقل مقدار استیک مورد نیاز برای پیشنهاد‌دهی را داشته باشد.
شراکت‌ها
در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۲، اپتوس از یک شراکت با استودیوی بازی کره‌ای NPIXEL خبر داد. هدف این شراکت بهبود تجربه گیمرها با ویژگی‌هایی نظیر بلاک‌چین تولیدی با تأخیر کم، ایمنی فنی برای گیمرها، تجربه با دقت بالا و قابلیت جابه‌جایی دارایی‌ها بود.
در ۱۷ نوامبر ۲۰۲۲، اپتوس یک شراکت دیگر با گوگل کلاد اعلام کرد. در این شراکت، مشخص شد که گوگل کلاد در حال اجرای یک اعتبارسنج در اپتوس است. همچنین اپتوس لبز از گوگل کلاد برای عملیات توسعه داخلی خود استفاده خواهد کرد و با گوگل کلاد همکاری خواهد داشت تا گره‌های اپتوس و برنامه‌های غیرمتمرکز (دپ‌ها) را در این پلتفرم راه‌اندازی کند. علاوه بر این، بنیاد اپتوس و گوگل کلاد یک برنامه شتاب‌دهنده راه‌اندازی خواهند کرد که به کارآفرینان و توسعه‌دهندگان وب۳ اعتبارهای APT و گوگل کلاد اهدا می‌کند. گوگل کلاد همچنین بلاک‌چین اپتوس را ایندکس کرده و داده‌ها را از طریق بیگ‌کوئری (BigQuery) به توسعه‌دهندگان ارائه خواهد داد. این شراکت همچنین به هر دو طرف این امکان را می‌دهد که هکاتن‌ها و رویدادهای جهانی برگزار کنند تا جوامع توسعه‌دهندگان غیرمتمرکز را گرد هم آورده و چالش‌های مشترک را حل کنند.
همچنین اپتوس در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۲ با پونتم نتورک (Pontem Network) شراکت کرده است تا پونتم محصولات متن‌باز مانند بازارسازهای خودکار، کیف‌پول‌ها و ابزارهای توسعه‌دهنده را برای اکوسیستم اپتوس توسعه دهد.
رویدادها
در ۱۸ نوامبر ۲۰۲۲، NPIXEL و اپتوس دِو هاب کره (Aptos Dev Hub Korea) یک رویداد فیزیکی برگزار کردند تا شراکت با METAPIXEL را جشن بگیرند و فرصت‌هایی برای شبکه‌سازی با علاقه‌مندان به اکوسیستم فراهم کنند.
