سه‌شنبه ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ – ۲۰:۲۵ روایت استاد برجسته ایرانی از بهداشت در ایران و جهان
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مولف کتب درسی دانشگاهی گفت:عدالت در سلامت طی سه چهار دهه اخیر در سطح مملکت به بهترین شکل ممکن، اجرا شده است.
گروه سلامت خبرگزاری فارس:به مناسبت هفته سلامت در جمهوری اسلامی ایران که طی روزهای اول تا هفتم اردیبهشت است با پروفسور حسین حاتمی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مولف کتب درسی دانشگاهی به گفت‌وگو نشستیم.
وی استاد دانشکده بهداشت و ایمنی و مولف کتب درسی دانشگاهی است و درباره روز جهانی بهداشت و اهمیت شعار سال 2021 (1400) این جنین گفت: سازمان جهانی بهداشت به عنوان متولی حفظ و ارتفاء سلامتی همه انسان‌ها همه ساله در سالروز تاسیس آن سازمان، یعنی هفتم آوریل، یکی از اولویت‌های بهداشتی را به عنوان شعار بهداشتی آن سال، اعلام می‌کند و از رهبران کشورها می‌خواهد در خصوص دستیابی به آن هدف خاص، ضمن همکاری با آن سازمان، به منظور نیل به آن هدف در کشور خود، دستورات لازم را صادر و بر اجرای صحیح آن نظارت کنند.
جالب توجه است که شعارهای چندین سال گذشته عمدتا در رابطه با معضلات بهداشتی مرتبط با سلامت جسمی – روانی بوده و کارشناسان سازمان جهانی بهداشت تا به حال به دو بعد دیگر سلامت یعنی سلامت اجتماعی و معنوی و این که حتی سلامت جسمی و روانی هم ریشه در تامین سلامت اجتماعی و معنوی دارد و همچنین بر تاثیر بی عدالتی‌های جهانی بر کلیه شئون زندگی و ابعاد چهارگانه سلامت هم توجه و عنایت لازم را لحاظ نکرده بودند!
ولی خوشبختانه متوجه این واقعیت شدند که در راستای نیل به هدف بهداشت برای همه که از پنج دهه ی قبل تحت عنوان بهداشت برای همه تا سال 2000 شعار آن را داده بودند و همچنین اهداف توسعه هزاره که در سال‌های قبل از 2015 میلادی مطرح کرده بودند و اهداف توسعه پایدار که منشور آن را از سال 2016 جهت اجرا به همه کشورها ابلاغ کرده‌اند، چاره‌ای جز توسل به عدالت گرایی ندارند.
به همین دلیل شعار روزجهانی بهداشت سال 2021 میلادی یا هیجدهم فروردین 1400 هجری شمسی را تحت عنوان « ساخت جهانی عادلانه تر و سالم‌تر» اعلام کرده‌اند.
پس وجه تسمیه یا علت انتخاب چنین روزی در واقع همان مناسبت سالروز تاسیس سازمان جهانی بهداشت است و علت انتخاب و ابلاغ چنین پیامی هم گسترش ظلم و بی عدالتی اقتصادی و اجتماعی در سطح جهان است که حیطه های چهارگانه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و حتی معنوی را تحت الشعاع خود قرار داده است.
آقای دکتر! در خصوص تاثیر نابرابری‌های اقتصادی – اجتماعی توضیح دهید.
طبق آخرین آمارهای سازمان جهانی بهداشت که در سایت رسمی آن سازمان، قابل مشاهده است تاثیر فقر و غنا بر میزان بروز بسیاری از بیماریهای عفونی عصر حجری به قدری واضح است که از 10 بیماری عامل بیشترین مرگ و میر جهانی در کشورهای صنعتی فقط یکی از این 10 علت را بیماریهای عفونی؛ یعنی بیماریهای دستگاه تنفس تحتانی تشکیل میدهد.
در حالی که در کشورهای با وضعیت اقتصادی نامطلوب، 6 علت از 10 علت اصلی؛ یعنی بیماریهای عفونی دوران نوزادی، بیماریهای دستگاه تنفس تحتانی، بیماریهای اسهالی، مالاریا، سل و ایدز) را بیماریهای عفونی تشکیل میدهد.
آقای دکتر!در خصوص تاثیر فقر بر بار بیماری‌ها و از جمله میزان مرگ ناشی از آنها توضیح دهید.
تاثیر فقر و نابرابری‌های اجتماعی بر نوع بیماری‌ها و میزان مرگ ناشی از آنها از قدیم الایام کاملا شناخته شده است. به طوری که طی سال‌های 1354 و پس از آن وقتی اساتید بزرگوارمان در همین دانشگاه می‌خواستند تاثیر فقر را یادآور شوند جسد مومیایی فراعنه مصر و بعضی از رعایای ستمدیده آنها را مثال می‌زدند و می‌گفتند خود فراعنه بیشتر در اثر ابتلاء به بیماریهای مرتبط با زیاده خواری گوشت و چربی و شیرینی جانشان را از دست می‌داده‌اند ولی رعایای آنان بیشتر در اثر ابتلاء به بیماریهای عفونی مهلکی همچون سل و مالاریا یعنی بیماریهای افراد فقیر و مسکین، در سنین شیرخوارگی تا نوجوانی و جوانی، قربانی نابرابری‌های اجتماعی می‌شده‌اند!
ولی امروزه نیازی به بازگویی آن قصه‌های رفته از یاد نیستیم! چرا که متاسفانه خود شاهد این نابرابری ها و اثرات آشکار آنها بر بار بیماری‌ها هستیم؛ مثلا در آغاز پاندمی فعلی آنفلوآنزا که در سال 1388 هجری شمسی، از کشور مکزیک آغاز شد، علیرغم این که در اولین حمله پاندمی، بیماری چندان کشنده‌ای به حساب نمی‌آمد، بیشترین میزان مرگ را به مردم فقیر مکزیک تحمیل کرد.
ولی از لحظه‌ای که با استفاده از وامی که از بانک جهانی دریافت و صرف خرید داروی اوسلتامیویر و تجویز آن به بیماران کردند میزان موارد مرگ به همان حد پایینی رسید که در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر هم گزارش می‌شد.
مثال دیگر در خصوص تاثیر مظالم کشورهای زورگو و افزون طلب و به اصطلاح، ابرقدرت و در راس آنها کشور آمریکا در حق کشورهای مظلوم جهان، تاثیر واضح وضعیت رقت بار اقتصادی در یمن است که باعث شده به وضوح بر میزان بروز و موارد مرگ ناشی از بیماریهای عفونی افزوده شود و علاوه بر مرگ و میر ناشی از نسل کشی و محاصره نظامی و اقتصادی، مرگ‌های زودرس و قابل پیشگیری ناشی از بیماریهای عفونی را هم متحمل شوند.
مثلا در سال 2017 میلادی (1396 ه ش) طبق آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت، 84درصد موارد جهانی وبا (کلرا) و 41درصد موارد مرگ ناشی از این بیماری عصر حجری در کشور یمن رخ داده و عده زیادی از بیماران نیز به هلاکت رسیده و با همه گیری دیفتری و بعضی از همه گیری‌های دیگر نیز دست به گریبان بوده که هم اکنون هم ادامه دارد و واکنش‌ها و اعتراضات سازمان جهانی بهداشت نیز بی نتیجه بوده است.
به طوری که در سال 2019 میلادی 93 درصد موارد جهانی وبا در آن کشور جنگ زده، رخ داده و از این گذشته، به طرز وقیحانه‌ای از پهلوگیری کشتی‌های حاوی کمک‌های بشردوستانه جمهوری اسلامی و بعضی از کشورهای دیگر به کشور یمن و حتی ورود دارو و واکسن به آن کشور هم جلوگیری کرده اند.
آقای دکتر! آیا فقر و بی عدالتی بر میزان ابتلاء و موارد مرگ ناشی از کووید-19 هم تاثیر داشته است یا خیر؟
خود محققین آمریکایی مقایسه‌ای بین سیاه پوستان و سفیدپوستان آن کشور انجام داده و اعلام کرده‌اند شدت بیماری و موارد مرگ ناشی از آن در سیاه پوستان که یکی از طبقات ستمدیده آن کشور به حساب می‌آیند بیشتر از سفیدپوستان بوده است.
از اینها گذشته اگر در این روزها گاهی میزان موارد بیماری و مرگ ناشی از کووید-19 را در کشور پرجمعیت و فقیری همچون هندوستان که شاید دو قطبی ترین کشور از نظر فاصله طبقاتی به حساب می‌آید، در بالاترین سطح ممکن اعلام می‌کنند؛ بیش از آنکه مربوط به توده انبوه جمعیت آن کشور باشد، عدم دسترسی اقشار فقیر به خدمات پیشرفته پزشکی و ازجمله بخش مراقبت‌های ویژه و فشردگی جمعیت در اتوبوسها متروها و سایر وسایل حمل و نقل عمومی است.
وظیفه دارم به عنوان یکی از اساتید و مولفین کتب درسی دانشگاهی اعلام کنم که عدالت در سلامت طی سه چهار دهه اخیر در سطح مملکت به بهترین شکل ممکن، اجرا شده است ؛ به طوری که طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، کشور ایران از سه دهه قبل از نظر شیوع بیماری جذام، به مرحله حذف رسیده است و اگر نبیره‌های مارکوپولو بار دیگر جاده ابریشم را طی کنند و نوار شمالی کشور ما را طی کنند اثری از آثار جذامی که چندین دهه قبل، مارکوپولو و همراهان او را شگفت زده کرده و به عنوان یک منطقه هیپرآندمیک این بیماری مطرح بود، نخواهند دید.
یا بیماری مالاریا که در گذشته‌ای نه چندان دور، عده کثیری از مردم شریف سیستان و بلوچستان را مبتلا و به هلاکت می رساند نیز طبق اعلام رسمی آن سازمان به مرحله حذف رسیده و به صف بیماریهای کنترل شده، پیوسته است و از همه اینها آشکارتر، وضعیت پوشش واکسیناسیون عمومی در اقصی نقاط کشور است که با زحمات دلسوزانه و متعهدانه نیروهای حاضر در صفوف مقدم جبهه های بهداشتی کشور، هیچ تفاوتی با مناطق مرکزی نظیر تهران و اصفهان و شیراز و … ندارد.
از این گذشته پوشش بعضی از واکسن‌ها که در کل کشور در آغاز پیروزی انقلاب به 40درصد هم نمی‌رسید امروزه طبق اعلام رسمی سازمان جهانی بهداشت در کشور ما به بیش از 96درصد رسیده و واکسن‌های جدیدی از قبیل واکسن هپاتیت B و هموفیلوس تایپ B هم به واکسن‌های اجباری قبلی افزوده شده و اینها یعنی عدالت در سلامت که خوشبختانه رو به پیشرفت نیز هست.
ای کاش ابرقدرت‌های افزون طلب و زورگو، جنگ عراق علیه ایران و محاصره شدید اقتصادی را بر ما تحمیل نمی‌کردند تا همانگونه که امروز با افتخار در خصوص عدالت در سلامت در عرصه بهداشت، صحبت می‌کنیم شاهد پیشرفت‌های عادلانه‌ای در بسیاری از شئونات زندگی مردم خردمند این مملکت نیز بودیم و با قامتی برافراشته و صدایی بلند و لحنی افتخار آمیز به سازمان جهانی بهداشت اعلام می‌کردیم «اگر برای ساختن جهانی عادلانه تر و سالم تر در جست و جوی یک الگوی عینی هستید سری به جمهوری اسلامی ایران بزنید.»
آقای دکتر! آیا در رابطه با بزرگداشت روز جهانی بهداشت در جمهوری اسلامی هم برنامه خاصی اجرا شده یا اجرا خواهد شد؟
در جمهوری اسلامی ایران، همه ساله هفت روز اول اردیبهشت ماه را تحت عنوان هفته سلامت، نامگذاری و به مسائل بهداشتی – درمانی مرتبط با شعار سال جهانی بهداشت هم می‌پردازند؛ لذا در سال جاری نیز با عنایت به فعالیت‌های ایثارگرانه نیروهای پزشکی، پیراپزشکی، بهداشتی و سایر نیروهای دست اندر کار این امور، در خصوص اقدامات تشخیصی – درمانی و سایر خدمات مرتبط با همه گیری کووید-19 ، هفته سلامت سال جاری را به موضوع سال جهانی مدافعان سلامت)) نامگذاری کرده و از زاویه شعار روز جهانی بهداشت یعنی ساخت جهانی عادلانه تر و سالم تر، قرار است با برگزاری نشست‌های غیر حضوری و در قالب وبینارهای کشوری و دانشگاهی به مسائل هفت‌گانه‌ای که به آن اشاره خواهم کرد، بپردازند:
1 _ چهارشنبه اول اردیبهشت با عنوان «همراهی با مدافعان سلامت برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر،
2 _ پنجشنبه دوم اردیبهشت با عنوان «مشارکت اجتماعی، همدلی و وفاق ملی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»،
3_ جمعه سوم اردیبهشت با عنوان «آموزه‌های دینی و پیوند نهادهای مذهبی و نظام سلامت برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر،
4_ شنبه چهارم اردیبهشت با عنوان «ارتقای نظام شبکه بهداشتی درمانی و مراقبت‌های بهداشتی اولیه برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»،
5_ یکشنبه پنجم اردیبهشت با عنوان «رسانه‌ها، آموزش و فرهنگ سازی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»،
6_ دوشنبه ششم اردیبهشت با عنوان «پژوهش، فناوری، پشتیبانی و مانع زدایی از تولید برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
7_ سه شنبه هفتم اردیبهشت با عنوان «مشارکت‌های بین بخشی و مسئولیت اجتماعی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر.»
انتهای پیام/
اخبار مرتبط
پر بازدید ها
پر بحث ترین ها
بیشترین اشتراک
بازار 
اخبار کسب و کار 
