رویکرد جهانی به سمت پروژه‌های پتروپالایشی/چرا جلسه هیئت امنای صندوق توسعه ملی برگزار نمی‌شود؟
چهارشنبه ۲۲ مرداد ۱۳۹۹ – ۱۴:۰۹ رویکرد جهانی به سمت پروژه‌های پتروپالایشی/چرا جلسه هیئت امنای صندوق توسعه ملی برگزار نمی‌شود؟
فرآیند تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها از بورس معطل تصمیم رئیس جمهور برای برگزاری جلسه هیئت امنای صندوق توسعه ملی و تعیین میزان سالانه تنفس خوراک است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، طی دهه‌های گذشته تقریبا تمام دولت‌ها به صادرات نفت خام و تزریق پول آن در بودجه جاری کشور عادت داشته‌اند. معضلی که از دید کارشناسان اقتصادی در بلندمدت موجب تضعیف اقتصادی و ایجاد رکود در تولیدات داخلی کشور می‌شود. از طرفی وابستگی بخش مهمی از درآمد کشور به پول حاصل از فروش نفت خام باعث شد تا از سال 96 تحریم‌های نفتی این وابستگی را هدف بگیرد. در نهایت کسری بودجه و از آن مهمتر ناتوانی در تامین ارز مورد نیاز کشور، آثار مخرب تورمی خود را بر زندگی مردم پدیدار کرد.
این در حالی است که اگر ایران از حدود 10 سال قبل تاکنون به اندازه تمام یا حدود 80 درصد از نفت خام خود پالایشگاه و پتروپالایشگاه ساخته بود، امروز فروش نفت کشور در زمینه تحریم‌های آمریکا واکسینه شده بود و اگر این کار از هم‌اکنون آغاز شود می‌توان به تدریج به چنین نتیجه‌ای دست یافت. علاوه بر مقاوم‌سازی اقتصاد در برابر تحریم‌های خارجی، ساخت پتروپالایشگاه‌ها مزایای دیگری از جمله هدایت درست نقدینگی، رونق صنایع مرتبط داخلی، اشتغال‌زایی و همچنین دستیابی به زنجیره ارزش محصولات پتروپالایشی را به همراه دارد.
*رویکرد جهانی به سمت پروژه‌های پتروپالایشی
پتروپالایشگاه عبارت است از یکپارچگی بین مجتمع‌های پالایشی و پتروشیمی که با هدف تنوع در محصولات، کاهش قیمت تمام شده محصولات، تکمیل زنجیره ارزش محصولات پالایشی و بهینه‌سازی مصرف انرژی پایه‌ریزی شده است. در شکل 1 حاشیه سود مجتمع‌های پالایشی، آروماتیکی (پتروشیمی) و پتروپالایشی مقایسه شده‌اند. با توجه به نمودار، حاشیه سود ناخالص طرح با ایجاد پتروپالایشگاه به منظور تولید محصولات پتروشیمیایی از 7 تا 15.7 به ازای هر یک میلیون بشکه، افزایش می‌یابد.
شکل 1: مقایسه حاشیه سود ناخالص با تبدیل پالایشگاه به پتروپالایشگاه
همچنین گزارش‌های معتبر متعددی ذکر کرده‌اند با افزایش کیفیت سطح زندگی افراد به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سرانه مصرف محصولات پتروشیمی افزایش قابل توجهی می‌یابد که با افزایش جمعیت کره زمین این روند تشدید شده است. از این‌رو بازار پرتقاضایی در انتظار محصولات پتروپالایشی است.
مزایای ذکر شده باعث شده افزایش ادغام عملیات پالایش و پتروشیمی یک روند مهم جهانی در سال‌های اخیر باشد و پیش‌بینی می‌شود در آینده نیز سهم بالایی از سرمایه‌گذاری‌های صنعت نفت و گاز در این حوزه باشد. اکثر چنین پروژه‌هایی ادغامی در مناطق آسیا و خاورمیانه در حال اجرا هستند. برخی از این پروژه‌های احداث پتروپالایشگاه‌ها عبارتند از:
-تکمیل ساخت پارک شیمیایی الجبیل عربستان به ارزش 20 میلیارد دلار
-پروژه 40 میلیارد دلاری شرکت ملی نفت هند در استان باهارات
-پروژه ادغامی پتروپالایشی پتروناس مالزی به مبلغ 27 میلیارد دلار
-پروژه 16 میلیارد دلاری پتروپالایشگاه الزور کویت
-پروژه 6 میلیارد دلاری در منطقه الدقم عمان
و پروژه‌های مشابه دیگری در کشورهای امارات، ترکیه، چین، کره جنوبی، ژاپن و …. که یا طی سال های قبل احداث شده و به بهره‌برداری رسیده‌اند یا هم‌اکنون در حال سرمایه‌گذاری و احداث هستند. اما غفلت از توسعه و ساخت پتروپالایشگاه‌ها در ایران موجب تحریم‌پذیری صادرات نفت، دور ماندن از صنعت سودآور فرآورده‌های پتروپالایشی و از دست دادن بازارهای منطقه‌ای و جهانی شده‌است.
*قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت» از تصویب تا کنون
تیرماه 98 در اوج تحریم های نفتی ایران، مجلس شورای اسلامی طرحی را با نام «توسعه صنایع پایین دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه گذاری مردمی» ارائه و تصویب کرد که در آن به وزارت نفت اجازه می‌دهد به روش‌های خاصی، مقداری از نفتِ تحریم شده را به عنوان اهرمی برای تامین مالی احداث پروژه های پتروپالایشگاهی استفاده کند. در این طرح از «تنفس خوراک» برای سهامدارانی که در احداث پتروپالایشگاه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند نام برده شده است و در واقع به دولت برای این کار اجازه قانونی می‌دهد.
آیین‌نامه اجرایی این قانون نیز پس از تصویب هیات وزیران، در تاریخ 29/10/1398 توسط رئیس جمهور محترم ابلاغ شد و وزارت نفت نسبت به اعلان فراخوانِ جذب سرمایه‌گذار احداث پتروپالایشگاه‌ها طی یک ماه مکلف شد. تا پایان اسفندماه 98 بیش از 800 شرکت فعال در حوزه نفت و گاز درخواست اولیه خود برای ساخت انواع پالایشگاه، پتروپالایشگاه و مینیپالایشگاه‌ها را به وزرت نفت ارسال کردند.
پس از بررسی درخواست‌ها، ۷۴ متقاضی توسط این وزارت خانه واجد شرایط شناخته شدند. در نهایت وزارت نفت از این تعداد، اطلاعات حدود ۲4 شرکت را تا تیرماه 99 از لحاظ توانمندی مالی و مطالعات فنی و اقتصادی مورد تایید قرار داده است. طبق گفته هوشنگ فلاحتیان معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت قرار بود تا ۲۶ تیرماه وزارت نفت طرح‌های منتخب را اعلام کند و از مرداد ماه تامین مالی پتروپالایشگاه از بورس انجام شود اما هنوز اینکار انجام نشده است.
*آغاز فرآیند تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها از بورس معطل تصمیم رئیس جمهور
در این راستا هوشنگ فلاحتیان معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت با اشاره به موعد آغاز تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها از بورس گفت: «تا 26 تیرماه مسئولیت وزارت نفت مبنی بر معرفی طرح‌های منتخب انجام می‌شود و هر زمانی که هیئت امنای صندوق میزان تنفس خوراک را اعلام کند، وزارت نفت می‌تواند بلافاصله مجوزهای تامین مالی طرح‌ها از بازار سرمایه و بورس را صادر کند. من امیدوارم در صورت تعجیل هیئت امنای صندوق در برگزاری جلسه، عملیات جذب سرمایه‌های مردمی از بورس از نیمه دوم مردادماه آغاز شود».
همچنین مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز دلیل آغاز نشدن فرآیند تامین مالی پتروپالایشگاه‌ها از بورس را تشکیل نشدن جلسه هیئت امنای صندوق توسعه ملی دانست. وی با اشاره به مباحث مطرح شده در جلسه کمیسیون انرژی با وزیر نفت گفت: «آخرین وضعیت شرکتهای متقاضی احداث پتروپالایشگاه و نحوه تامین مالی آنها بررسی شد که وزیر نفت اعلام کرد شرکتها انتخاب شده اند و جدول اجرایی آن نهایی شده است و ادامه مسیر اجرا منتظر تشکیل جلسه هیات امنای صندوق توسعه ملی است».
شایان ذکر است که جلسه هیئت امنای صندوق توسعه ملی به ریاست حسن روحانی رئیس جمهور کشور برگزار می‌شود و بررسی‌ها حاکی از آن است که تاکنون ایشان حاضر به برگزاری جلسه برای تعیین سهم سالانه تنفس خوراک و شروع فرآیند تامین مالی از بورس نشده‌اند. با توجه به اعمال تحریم‌های نفتی اجرای هر چه سریعتر طرح‌هایی مانند احداث پتروپالایشگاه‌ها برای گذر از خام‌فروشی نفت ضروری است.
همچنین با توجه به ورود سرمایه‌های مردمی در ماه‌های اخیر به بازار بورس باید فرصت را غنیمت شمرد و با گره زدن این نقدینگی سرگردان با بخش واقعی اقتصاد از بروز حباب در بورس جلوگیری کرده و به رشد اقتصادی کشور کمک کرد. حال سوال اساسی این است که با توجه به شرایط اضطراری فعلی دلیل رئیس جمهور برای تعلل در برگزاری جلسه هیئت امنای صندوق توسعه ملی چیست؟
انتهای پیام/
اخبار مرتبط
پر بازدید ها
پر بحث ترین ها
بیشترین اشتراک
بازار 
اخبار کسب و کار 
