اکنون بیش از ۱۵ میلیون دانش‌آموز، بیش از ۶۰۰ هزار معلم، بالغ‌بر ۳.۵ میلیون دانشجو و نزدیک به یکصدهزار استاد در سراسر کشور با آموزش الکترونیکی و مجازی در ارتباط هستند.
به گزارش مشرق، «دانش پورشفیعی» در یادداشتی، در خصوص جایگاه معلم و مدرسه در روزگار کرونا نوشت:
نزدیک به یک سال از ورود ویروس کرونا – کووید ۱۹ – به ایران می‌گذرد. ویروسی که به مثابه یک سونامی همه کشور، طبقات اجتماعی و مشاغل و کسب‌وکارها را درگیر خود کرد و با مبتلا ساختن میلیون‌ها نفر از انسان‌ها و مرگ آنها در ایران و جهان، نشان داد که با کسی شوخی ندارد و هرکس آن را دست کم بگیرد، راحتش نخواهد گذاشت.
بیشتر بخوانید:
یکی از بخش های از جامعه که تحت‌الشعاع این ویروس و بیماری قرار گرفت، نظام آموزشی آموزش و پرورش و آموزش عالی بود؛ مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شدند و اگر هم در طول یک سال گذشته برخی از مدارس به‌طور محدود باز شدند در اندک زمانی، ترجیح دادند بسته بمانند تا شرایط به حالت عادی و به دوران پیش از کرونا برگردد.
اکنون بیش از ۱۵ میلیون دانش‌آموز، بیش از ۶۰۰ هزار معلم، بالغ‌بر ۳.۵ میلیون دانشجو و نزدیک به یکصدهزار استاد در سراسر کشور با آموزش الکترونیکی و مجازی در ارتباط هستند که در این یادداشت تلاش شده تا به سه موضوع مرتبط در این‌باره پرداخته شده و تأثیرگذاری کرونا بر آنها مورد واکاوی قرار گیرد.
۱- تا پیش از کرونا بخشی از افراد جامعه و نه همه آنها به‌دلیل ترویج نگاه کم‌ارزشی به معلم و جایگاه او که درصدی از این نگاه برگرفته از کم‌توجهی دولت‌ها به این قشر از جامعه است، به این باور و پرسش رسیده بودند که مگر معلمان در مدارس چه می‌کنند؟ و در ادامه می‌گفتند خانواده‌ها بیش از معلمان و در خانه زحمت می‌کشند و کار اصلی را پدرها و مادرها انجام می‌دهند. گاهی هم می‌گفتند مدارس و معلمان به بهانه‌های مختلف ازجمله آلودگی هوا و بارش برف تعطیل هستند پس چه زمان با بچه‌های ما کار می‌کنند؟
البته به این جملات، نقدها و جملات دیگری را هم می‌توان اضافه کرد اما نکته اصلی این است که در طول یک سال اخیر دیگر کسی از این حرف‌ها نمی‌زند و جملات از حالت پرسشیِ منتقد به عاطفیِ ستایشگر و تشکرآمیز تغییر کرده است.
چرا چنین شده است؟ آیا معلمان عوض شده‌اند یا افرادی از سیارات دیگر به زمین آمده و به دانش‌آموزان این مملکت درس می‌دهند؟
در پاسخ باید گفت: خیر. تغییری انجام نشده بلکه شیوع ویروس کرونا سبب شده تا لایه‌ها و زوایای پنهان و ناگفته کار و تلاش معلمان این کشور چنان به رخ کشیده شود که کسی توان نفی آن را نداشته باشد. همان معلمانی که تا پایان بهمن‌ماه ۱۳۹۸ هر روز در مدرسه حاضر می‌شدند و به تعلیم و تربیت فرزندان این مرز و بوم می‌پرداختند از ابتدای اسفند ۱۳۹۸ تاکنون نیز، گوشی و تبلت به دست یا با رایانه و لب‌تاپ در حال آموزش و پرورش دانش‌آموزان هستند و در این مدت نه خسته شدند و نه صحنه را خالی کردند و از همان راه دور و به‌صورت مجازی با هنر خویش، ارتباط معنایی و عاطفی با فراگیران برقرار و مستدام کردند تا علاقه و اشتیاق بچه‌ها به درس و کتاب کم نشود و رابطه‌شان با آموزش، نقصان پیدا نکند.
ارتباط مداوم که گاه شبانه‌روزی می‌شود، خانواده‌ها را متوجه بُعد دیگری از ارتباط بین معلم و شاگرد ساخت. حضور نزدیک به یک سال بچه‌ها در خانه که به اعتراف خانواده‌هایشان آنها را خسته کرده است یادآور این نکته شد که نگهداری از فرزندشان و آموزش او در مدرسه، کار ساده‌ای نبوده و نیست که اگر بود نباید ایشان لحظه‌شماری کنند تا مدارس هرچه زودتر باز شود!
خانواده‌ها دریافتند که نقش معلم تا چه اندازه اساسی و مهم است وقتی در همین دوران از او می‌خواهند تا با فرزندشان صحبت کند و درباره فلان موضوع، متقاعدش سازد.
خانواده‌ها دریافتند مدارس و کلاس درس فقط برای وقت‌گذرانی نیست چراکه حضور بچه‌ها در مدرسه و حفظ و نگهداری‌شان در آن چند ساعت، نیاز به برنامه‌ریزی و هماهنگی یک مجموعه آموزشی دارد و فهمیدند که مدارس نه تنها کار آموزشی که دیگر ابعاد وجودی بچه‌ها را نیز پرورش می‌دهند و ای کاش هرچه زودتر بازگشایی شوند!
کم‌انگاری معلم و مدرسه با کووید ۱۹ به فراموشی سپرده شده و همگان دانستند که معلمان بیش از زمانِ در اختیارشان و بیش از حقوق ناچیز دریافتی‌شان، زحمت می‌کشند و شبانه‌روز به فکر تعلیم و تربیت دانش‌آموزان هستند که اگر این‌گونه نبود باید چرخه آموزش در کشوری که زیرساخت لازم برای آموزش مجازی را نداشته و همچنان نیز به قدر کافی ندارد، نابود می‌شد.
۲- الزامی شدن آموزش از راه دور و مجازی و الکترونیکی شدن آن، جنب‌وجوشی در میان قشر معلمان، آموزگاران و اساتید دانشگاه ایجاد کرد. آنان که تا پیش از این نسبت به محتوای الکترونیکی و بهره‌گیری از امکانات و تولیدات آموزشی دروس مختلف، کم‌توجه و شاید بی‌توجه بودند و یا شیوه و روش بکارگیری و استفاده از آن را به خوبی نمی‌دانستند به تقلا و تلاش افتادند تا کمبود و عقب‌افتادگی خود در این بخش را جبران کنند.
البته این غریبگی با روش‌های آموزش الکترونیک، خاص معلمان نیست بلکه نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی هم با آن تقارب چندانی نداشت که در بخش بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
این دفعه هم بار اصلی کار روی دوش معلمان افتاد چراکه نه مدارس و نه مناطق، ادارات کل و حتی معاونت‌های سازمان‌ها و وزارت آموزش و پرورش آمادگی و توان ساخت و تولید محتوای الکترونیکی آموزشی مورد نیاز پایه‌های تحصیلی مختلف را نداشتند و این بار نیز معلمان وارد میدان شدند. اما غریبگی معلمان با این مهم که نتیجه یک عقب‌افتادگی تاریخی است سبب شد تا این قشر متوجه ضعف و ناتوانی خود در این‌باره شود. بر این اساس دبیران، معلمان و اساتید دانشگاه‌ها با یک تلاش فشرده دست به کار یادگیری فنون و روش‌های آموزش الکترونیکی شدند.
درواقع کرونا این فرصت را ایجاد کرد تا همه آموزش‌دهندگان دوره‌های آموزشی در همه سطوح این الزام را در خود ایجاد کنند تا با کشف کمبودها و عقبماندگیهای خود، به یادگیری در این‌باره بپردازند و با تولید محتوای مناسب و مفید الکترونیکی به آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان خود بپردازند و اکنون که نزدیک به یک سال از فراگیری کرونا در کشور می‌گذرد، از نظر کمیت و کیفیت، محتوای الکترونیکی تولید شده قابل مقایسه با همه سال‌های قبل از کرونا نیست. بنابراین نباید این دستاورد را دست کم گرفت چراکه ساخت و تولید این حجم از محتوا نیز به وسیله معلمان و آموزگارانی انجام شده که کمترین حمایتی از سوی دستگاه آموزش و پرورش نشده و هر آنچه تولید کرده‌اند با بهره‌گیری از توان جسمی، علمی و مالی و معنوی خودشان بوده است.
پس چنین دستاوردی را نباید نادیده گرفت و ضروری است جهش علمی و تخصصی معلمان، آموزگاران و اساتید در حوزه آموزش الکترونیک را تحسین کرد و به فال نیک گرفت به این دلیل که اکنون چنین ظرفیت بزرگی در این بخش ایجاد شده و آموزش‌دهندگان دارای توانایی مضاعف و مجهز به مدل‌های ارایه آموزش الکترونیکی (WBT، آموزش همزمان و غیرهمزمان، محتوا، ارزشیابی)، روش‌های ارایه آموزش الکترونیکی(تک‌گویی بر خط، شبیه‌سازی و بازی‌های الکترونیکی، تنوع، تفکیک، ارتباط دادن، دشواری) و راهکارهای آموزش الکترونیکی(ECP، VC، LMS، IPTV، MOOC) هستند.
۳- کرونا تلنگری بزرگ به آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور زد؛ دو دستگاه عریض و طویل آموزشی که درشان بر پاشنه کم‌توجهی به آموزش‌های نوین می‌چرخید و به خود زحمت نمی‌دادند تا در این بخش دست به نوآوری و خلاقیت عملی و کاربردی بزنند. نمونه بارز این بی‌توجهی را می‌توان در نداشتن وبسایت فعال و به‌روز اغلب واحدهای دانشگاهی کشور که جمعیت دانشجویان برخی از آنها بالغ‌بر چندهزار نفر است، دید. این موضوع درباره مدارس دولتی و حتی مدارس غیرانتفاعی نیز صادق است که اگر مدارس دولتی را به‌دلیل نداشتن بودجه و اعتبار لازم بتوان از این بخش کنار گذاشت اما مدارس غیرانتفاعی و غیردولتی که مبالغ قابل توجهی بابت هزینه‌های آموزشی و فوق آموزشی از خانواده‌ها دریافت می‌کنند، نداشتن یک سایت اینترنتی که بتوانند روی آن محتوای آموزشی الکترونیکی خود را پیاده و بارگذاری کنند جای بسی تأمل دارد!
سونامی کرونا نشان داد که بخش سیاستگذار و برنامه‌ریز آموزش کشور چه در آموزش و پرورش و چه آموزش عالی، آمادگی رویارویی با آن را نداشته و از کمترین آمادگی هم در این زمینه برخوردار نبود. و در این کارزار هم باز معلمان و آموزگاران با از خودگذشتگی و تلاش شبانه‌روزی در حد توان کمبودها و خلاءهای زیرساختی آموزشی را پُر کردند و تا قبل از ایجاد سامانه «شاد» با شبکه‌های اجتماعی در دسترس، اجازه ندادند جریان تعلیم و تربیت به تعویق بیفتد.
کرونا سبب شد تا واحدهای دانشگاهی به تکاپو برای به‌روز کردن وبسایت‌های خود بیفتند و برای دانشجویانشان نام کاربری و رمز عبور جدید جهت حضور در کلاس‌های مجازی تعریف کنند. از آن سو وزارت آموزش و پرورش هم با راه‌اندازی شاد (شبکه آموزشی دانش‌آموز) به‌صورت رسمی و استاندارد دانش‌آموزان را در مسیر آموزش الکترونیکی و مجازی قرار داد اگرچه این سامانه هنوز هم به آن سطح مناسب از عملکرد خود نرسیده و همچنان با کندی در بارگذاری و نمایش محتواهای آموزشی روبه‌روست و آموزش‌دهندگان و آموزش‌گیران را دچار اتلاف زمان و از دست دادن بخشی از آموزش‌های ارایه شده می‌کند.
از سوی دیگر مدارس غیردولتی و حتی مدارس دولتی به فکر افتادند تا از پلتفرم‌ها و نرم‌افزارهای آموزشی مورد تأیید داخلی و بین‌المللی استفاده کنند تا بهتر و بیش از پیش به آموزش دانش‌آموزان خود بپردازند و در این راه به موفقیت‌های مطلوبی هم دست پیدا کردند و با همراهی و استقبال خانواده‌ها روبه‌رو شدند. بهره‌گیری از پلتفرم سیستم مدیریت یادگیری یا سیستم مدیریت دروس(LMS)، سمیم، اسکای روم و … این امکان را در اختیار مدارس، دانشگاه‌ها، معلمان، آموزگاران، دبیران، دانش‌آموزان، دانشجویان و خانواده‌ها قرار داد تا قرابت بیشتری به محتوا و آموزش الکترونیکی پیدا کنند و به این باور برسند که در کنار و همراه آموزش فیزیکی و حضوری می‌توان به نحو مطلوب از آن آموزش‌ها نیز بهره برد.
اکنون دیگر نباید نگران تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها از آلودگی هوا یا تعطیلات ناخواسته دیگر شد چراکه سونامی کرونا سبب شد تا زیرساخت‌های آموزش مجازی و الکترونیکی در نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی فراهم شده و بهرهبرداران و بهره‌گیران از آن – معلمان، مدارس و دانشگاه‌ها – آمادگی لازم برای استفاده از آن را پیدا کنند با این همه حضور در مدرسه و دانشگاه و ارتباط مستقیم با معلم و استاد با هیچ پلتفرم و نرم‌افزاری جایگزین نمی‌شود و باید قدردان تلاش و زحمت همه آموزگاران و اساتید بود.
منبع: مهر
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، به نقل از روابط عمومی گروه سینمایی «هنر و…
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، مصطفی زمانی، بازیگر نقش یوسف نبی (ع)، در نشست…
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، طی احکامی از سوی رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی،…