صرافی دی‌وای‌دی‌اکس (dYdX)

دی‌وای‌دی‌اکس (dYdX)

دی‌وای‌دی‌اکس که در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد، یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) و پلتفرم مشتقات است که معاملات دائمی را برای ارزهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین، اتریوم، دوج‌کوین و کاردانو ارائه می‌دهد. در ژوئن ۲۰۲۱، این پلتفرم ۶۵ میلیون دلار در دور سرمایه‌گذاری سری C به رهبری پارادایم (Paradigm) جذب کرد.

تاریخچه

دی‌وای‌دی‌اکس توسط آنتونیو جولیانو (Antonio Juliano)، کارآفرین مستقر در کالیفرنیا و مهندس نرم‌افزار سابق کوین‌بیس و اوبر، در ژوئیه ۲۰۱۷ تأسیس شد. در ابتدا، این پلتفرم خدمات وام‌دهی، وام‌گیری و معاملات مارجین را بر بستر لایه ۱ اتریوم ارائه می‌کرد.

هدف جولیانو ایجاد یک صرافی مشتقات متن‌باز و تحت مدیریت جامعه بود که کاربران بتوانند کنترل کامل معاملات و در نهایت خود صرافی را در اختیار داشته باشند. این پروتکل با عرضه محصول لایه ۱ خود در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شد و از همان ابتدا امکان وام‌دهی، وام‌گیری و معاملات مارجین را بر بستر اتریوم فراهم کرد.

پس از راه‌اندازی، دی‌وای‌دی‌اکس با مشکل کارمزدهای ناپایدار گاز در شبکه اتریوم مواجه شد که با افزایش فعالیت کاربران بیشتر می‌شد. برای حل این چالش، در آگوست ۲۰۲۰ این پلتفرم مهاجرت به شبکه لایه ۲ استارک‌ور (StarkWare) با استفاده از استارک‌اکس (StarkEx) را آغاز کرد که امکان افزایش تعداد تراکنش‌ها با کارمزدهای کمتر را فراهم می‌کرد.

در آوریل ۲۰۲۱، دی‌وای‌دی‌اکس محصول معاملات دائمی مارجین متقاطع (Cross-Margined Perpetuals) را بر بستر لایه ۲ با استفاده از فناوری استارک‌ور عرضه کرد. از آن زمان تاکنون، بیش از ۳۰ بازار در این شبکه راه‌اندازی شده و حجم معاملات آن از ۱۰۰ میلیارد دلار فراتر رفته است.

در آگوست ۲۰۲۱، شرکت dYdX Trading Inc. تأسیس بنیاد دی‌وای‌دی‌اکس را در زوگ، سوئیس اعلام کرد. این بنیاد مسئول اجرای قراردادهای هوشمند حاکمیتی و انتشار توکن حاکمیتی دی‌وای‌دی‌اکس است. همچنین، با حمایت از تحقیقات جامعه، به فعال‌سازی پروژه‌های اجتماعی کمک کرده و در آموزش سرمایه‌گذاران و مدیریت خزانه جامعه دی‌وای‌دی‌اکس نقش دارد.

در ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۳، حجم کل معاملات دی‌وای‌دی‌اکس در پلتفرم لایه ۲ از ۱ تریلیون دلار عبور کرد.

تأمین مالی

در دسامبر ۲۰۱۷، دی‌وای‌دی‌اکس در مرحله سرمایه‌گذاری اولیه ۲ میلیون دلار جذب کرد. در اکتبر ۲۰۱۸، در دور سری A به رهبری آندریسن هوروویتز (Andreessen Horowitz) و پلی‌چین کپیتال (Polychain Capital)، ۱۰ میلیون دلار دیگر سرمایه دریافت کرد.

در ژانویه ۲۰۲۱، این پلتفرم در دور سری B به رهبری تری اروز کپیتال (Three Arrows Capital) و دیفاینس کپیتال (DeFiance Capital)، ۱۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرد. سرمایه‌گذاران دیگری مانند وینترمیوت (Wintermute)، هشد (Hashed)، جی‌اس‌آر (GSR)، اس‌سی‌پی (SCP)، اسکالر کپیتال (Scalar Capital)، اسپارتان گروپ (Spartan Group) و راک‌تری کپیتال (RockTree Capital) نیز در این دور مشارکت داشتند.

در ژوئن ۲۰۲۱، دی‌وای‌دی‌اکس در دور سری C به رهبری پارادایم ۶۵ میلیون دلار سرمایه دریافت کرد. سرمایه‌گذاران دیگر شامل ابسترکت ونچرز (Abstract Ventures)، کیندرد ونچرز (Kindred Ventures)، وان کانفرمیشن (1confirmation)، الاد گیل (Elad Gil) و فرد ایرسام (Fred Ehrsam) بودند. همچنین، سرمایه‌گذاران جدیدی مانند کرافت ونچرز (Craft Ventures)، بین کپیتال ونچرز (Bain Capital Ventures)، نوال راویکانت (Naval Ravikant)، کوین هارتز (Kevin Hartz)، دراگون‌فلای کپیتال پارتنرز (Dragonfly Capital Partners) و وی‌وای کپیتال (VY Capital) در این دور مشارکت کردند.

فناوری

دی‌وای‌دی‌اکس از قراردادهای هوشمند برای انجام معاملات استفاده می‌کند و امکان خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌سازد. این پلتفرم به‌عنوان یک صرافی غیرامانی فعالیت می‌کند، به این معنا که کاربران کنترل کامل بر دارایی‌های خود دارند.

در آگوست ۲۰۲۰، دی‌وای‌دی‌اکس برای بهبود سرعت تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌ها به شبکه لایه ۲ استارک‌ور مهاجرت کرد. این شبکه از فناوری رول‌آپ‌های دانش صفر (Zero-Knowledge Rollups) استفاده می‌کند.

تیم دی‌وای‌دی‌اکس اعلام کرد:
«تیم‌های مهندسی ما روی یک راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه ۲ برای قراردادهای دائمی کار می‌کنند که بر پایه موتور مقیاس‌پذیری استارک‌اکس و قراردادهای هوشمند دی‌وای‌دی‌اکس است. قراردادهای دائمی ما تا پایان سال به‌وسیله استارک‌اکس اجرا خواهند شد.»

بااین‌حال، دی‌وای‌دی‌اکس همچنان از شبکه اتریوم برای نهایی‌سازی تراکنش‌ها استفاده می‌کند. اما موتور معاملاتی آن به‌صورت خارج از زنجیره (Off-Chain) با یک موتور تطبیق سفارش و دفتر سفارشات اجرا می‌شود.

محصولات

قراردادهای دائمی (Perpetual Contracts)

در می ۲۰۲۰، دی‌وای‌دی‌اکس بازار قراردادهای دائمی بیت‌کوین (BTC) را راه‌اندازی کرد. این قراردادها مشتقات مالی هستند که قیمت یک دارایی را دنبال می‌کنند و تاریخ انقضای مشخصی ندارند. آنها به معامله‌گران امکان می‌دهند از نوسانات بازار با کارایی سرمایه بالاتر بهره ببرند. در ۱۳ می ۲۰۲۰، توسعه‌دهندگان اعلام کردند که این صرافی برای معاملات فعال شده است. قرارداد دائمی BTC-USDC امکان استفاده از اهرم ۱۰ برابری را بدون تاریخ انقضا فراهم می‌کند و تسویه و مارجین‌گذاری آن با یو‌اس‌دی‌کوین (USDC) انجام می‌شود.

در آگوست ۲۰۲۰، دی‌وای‌دی‌اکس قراردادهای دائمی ETH-USD را با حداکثر اهرم ۱۰ برابری و بدون تاریخ انقضا راه‌اندازی کرد. در هفته اول، کارمزد معاملات این محصول با ۵۰٪ تخفیف ارائه شد.

دی‌وای‌دی‌اکس همچنین یک محصول قرارداد دائمی برای معاملات لینک (LINK-USD) عرضه کرد که داده‌های قیمتی را از اوراکل‌های غیرمتمرکز چین‌لینک (Chainlink) دریافت می‌کند و به کاربران امکان می‌دهد با اهرم حداکثر ۸ برابری روی لینک معامله کنند.

به‌طور کلی، دی‌وای‌دی‌اکس بازارهای قراردادهای دائمی را با اهرم حداکثر ۲۰ برابری برای دارایی‌های مصنوعی و بدون تاریخ انقضا ارائه می‌دهد. این پلتفرم قراردادهای دائمی برای BTC-USD، ETH-USD و LINK-USD دارد و در آینده بازارهای بیشتری را اضافه خواهد کرد.

حاکمیت و استیکینگ با DYDX

در آگوست ۲۰۲۱، دی‌وای‌دی‌اکس توکن حاکمیتی خود، DYDX، را با عرضه کل ۱ میلیارد واحد عرضه کرد. این توکن برای تسهیل عملکرد لایه ۲ طراحی شده و به معامله‌گران، تأمین‌کنندگان نقدینگی و شرکا اجازه می‌دهد در تعیین آینده پروتکل به‌عنوان یک جامعه مشارکت کنند. دارندگان این توکن حق پیشنهاد تغییرات در لایه ۲ دی‌وای‌دی‌اکس را دارند و همچنین می‌توانند از طریق استیکینگ و تخفیف در کارمزدهای معاملاتی سود کسب کنند.

کاربران می‌توانند با انجام معاملات در این صرافی DYDX کسب کنند، زیرا تمامی کارمزدها و بهره‌های باز از طریق این توکن پرداخت می‌شود.

علاوه بر این، توکن DYDX در رأی‌گیری‌های اجتماعی و ابتکارات حاکمیتی پلتفرم استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند ذخایر DYDX خود را برای رأی‌دادن به پیشنهادهای جامعه درباره به‌روزرسانی ماژول‌های مختلف، بازسازی‌ها و کمک‌های مالی استفاده کنند.

هجیز (Hedgies) NFT

در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۲، مجموعه هجیز شامل ۴,۲۰۰ آواتار منحصربه‌فرد به‌صورت NFT بر بستر اتریوم راه‌اندازی شد و به معامله‌گران، رأی‌دهندگان و جامعه کریپتو توزیع گردید.

این صرافی در مرحله اولیه، امکان ضرب رایگان این NFTها را فراهم کرد. توزیع هجیز در دو فاز انجام شد: مرحله اولیه که از ۱ فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد و توزیع روزانه و هفتگی که از ۸ فوریه ۲۰۲۲ شروع گردید.

هجیز بر اساس آمار معاملات و میزان تعامل کاربران در جامعه، ازجمله رأی‌گیری، به آنها اختصاص داده می‌شود. دارندگان این NFTها هنگام معامله در دی‌وای‌دی‌اکس از مزایای خاصی برخوردارند. مینت هجیز فقط شامل کارمزد گس می‌شود و برای تقدیر از کاربران در رویدادها و دستاوردهای مختلف ایجاد شده است.

مناقشات

مسدودسازی حساب‌ها مرتبط با تورنیدو کش (Tornado Cash)

در آگوست ۲۰۲۲، دی‌وای‌دی‌اکس برخی از حساب‌های مرتبط با تورنیدو کش را مسدود کرد، اما در این فرآیند به‌اشتباه حساب‌هایی را نیز که هیچ‌گونه ارتباطی با این سرویس نداشتند، تعلیق نمود. این صرافی با همکاری شرکت‌های نظارتی، حساب‌هایی را که احتمال فعالیت غیرقانونی داشتند، بررسی کرد، اما در این میان برخی حساب‌های بی‌ارتباط نیز اشتباهاً علامت‌گذاری و مسدود شدند. بعداً، برخی از این حساب‌ها رفع انسداد شدند.

تیم دی‌وای‌دی‌اکس در ۱۰ آگوست ۲۰۲۲ اعلام کرد:
«ما در چارچوب سیاست‌های نظارتی خود، تنظیماتی انجام داده‌ایم که منجر به رفع انسداد برخی حساب‌ها شده است. ما تلاش می‌کنیم میزان این موارد را کاهش دهیم و آن را در آینده رصد کنیم. درصورتی‌که همچنان حساب شما به‌اشتباه مسدود شده باشد، لطفاً با compliance@dydx.exchange تماس بگیرید.»

بحث‌های مربوط به حریم خصوصی

در سپتامبر ۲۰۲۲، دی‌وای‌دی‌اکس به دلیل تقاضای بالا، طرح پاداش ۲۵ دلاری برای واریز را متوقف کرد. بااین‌حال، بسیاری معتقدند که دلیل اصلی توقف این طرح، واکنش منفی کاربران به قابلیت “لایو چک” برای احراز هویت بود که بحث‌هایی در مورد حریم خصوصی ایجاد کرد.

برای شرکت در این طرح، کاربران باید از طریق وب‌کم چهره خود را اسکن می‌کردند تا اطمینان حاصل شود که بیش از یک حساب کاربری ندارند. این مسئله باعث نگرانی‌هایی در مورد تعهد دی‌وای‌دی‌اکس به حفظ حریم خصوصی کاربران شد. بااین‌حال، این صرافی تأکید کرد که این اقدام صرفاً برای جلوگیری از فعالیت‌های جعلی بوده و شرکت در طرح کاملاً اختیاری بوده است.