وزیر فرهنگ با اشاره به خسارت ۱۰۰۰ میلیارد تومانی کرونا بر حوزه فرهنگ و هنر و تدبیر ارشاد برای جبران بخشی از این خسارت‌ها، گفت: تا زمانی که کرونا باشد، حوزه فرهنگ و هنر تعطیل یا شبه تعطیل است.
به گزارش مشرق، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه نگاه یک که شب گذشته ۲۹ مردادماه از شبکه یک سیما پخش شد، ضمن بزرگداشت روز عکس اظهار داشت: در ابتدای ورود به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برنامه‌هایی تعریف شد و در سه سال اخیر به دنبال تحقق اهداف بودیم. یکی از برنامه‌ها تکیه بر ظرفیت مردمی در عرصه فرهنگ کشور بود که در این بخش اتفاق‌های متعددی افتاد؛ به طوری که کانون‌های فراگیر فرهنگ‌وهنر را جدی گرفتیم.
ایجاد تشکلات سراسری در صنوف فرهنگ و هنر غیرممکن است
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات حوزه فرهنگ و هنر این است که ایجاد تشکلات سراسری در صنوف فرهنگ و هنر غیرممکن بود و همچنان است، افزود: برای رفع این مشکل مقدمات و توافقاتی صورت گرفت تا صنف‌های متعدد هنر و فرهنگ تشکیلات سراسری داشته باشند و از ترکیب سازی آنها، امکان اتحادیه بزرگ حوزه فرهنگ‌وهنر ایجاد شود. چرا که در این صورت جریان مدنی و صنفی فرهنگ و هنر جایگاه خود را پیدا می‌کند.
وزیر ارشاد به لزوم تقویت ظرفیت مردمی در حوزه فرهنگ اشاره کرد و گفت: با وجود اینکه ۵۰ سال سابقه در حوزه نشر داریم، اما تاکنون اتحادیه ناشران قوی نداشتیم. بنابراین حوزه تقویت ظرفیت عرصه مردمی در حوزه فرهنگ باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
تدبیر ارشاد برای بهبود کسب وکار فرهنگی در ایام کرونا
صالحی ادامه داد: برنامه دوم وزارت ارشاد در حوزه بهبود کسب وکار فرهنگی بود که در این قسمت هم مسائل کلان تعریف شد؛ به طوری که مقرر شد این حوزه در اشتغال دولت‌ها قرار گیرد و با این نگاه نیز تسهیلات اشتغال فرهنگ‌وهنر را تعریف کنیم که با این روند در ایام کرونا با توجه به مشاغل ناپایدار در فرهنگ وهنر، رویکرد ما اثرات مثبت فراوانی برای اهالی فرهنگ و هنر داشت.
وی عمومی سازی دسترسی مسائل فرهنگی را برنامه سوم وزارت ارشاد عنوان کرد و افزود: سعی کردیم در این رویکرد رویدادهای فرهنگی توزیع مناسبی داشته باشند و با این‌نگاه قدم‌هایی برداشته شد. یکی از قدم‌ها این بود که با تفاهمنامه با استانداری آماده‌سازی فضاهایی که در زیرساخت‌های فرهنگی در آن شکل می‌گیرد، سرعت گرفت.
سال گذشته ۲۳۰ هزار فعالیت فرهنگی هنری در استانها داشتیم/ راه‌اندازی ۲۰ پردیس سینمایی امید
صالحی در ادامه به فعالیت‌های فرهنگی و هنری سال گذشته اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ۲۳۰ هزار فعالیت فرهنگی هنری در استانها داشتیم. همچنین زیرساخت‌های حوزه فرهنگ و هنر جدی‌تر گرفته شدند تا جایی که ۱۰۰ سینما در استانها ساخته یا بازسازی شد. علاوه بر این، ۲۰ پردیس سینمایی امید شروع به کار کردند و حدود ۷۰ کتابخانه عمومی شهری و روستایی و حتی مرکزی و ۳۰ مجتمع فرهنگی در استانها شکل گرفت.
وزیر ارشاد با بیان اینکه دیپلماسی فرهنگی هم از دیگر برنامه‌های ما در وزارت ارشاد بود، تصریح کرد: دیپلماسی فرهنگی در این مدت مورد توجه قرار گرفت که بر اساس آن مجموعه‌های مرتبط با وزارت ارشاد کارهای موثری داشتند؛ به طوری که ۳۶ تفاهمنامه با کشورهای مختلف منعقد شده که فرصت تبادل فرهنگی را فراهم می‌کنند. همچنین ۴۰ نهاد علمی در فضای تبادلات فرهنگی ما فعال شدند و ۱۱۰ مؤسسه مردمی را نیز با خود همراه کردیم تا موسسات فقط با دولت‌ها در ارتباط نباشد.
یکی از رانت‌های فرهنگ و هنر، جابجایی نوبت‌ها است/ پیشگیری از فساد با دولت الکترونیک
صالحی با اشاره به اینکه بحث بعدی شفاف سازی بود که مورد توجه قرار گرفت، ادامه داد: گروه فرهنگ و هنر در فاصله سه سال اخیر هم اطلاعات سازمانی و هم هزینه‌ها، عملکردهای سالانه و رویدادهایی انجام می‌شود را منتشر و شفافیتی در عملکرد هزینه و مالی داشته باشند و در حوزه اطلاعات فرایندی هر مجموعه شامل نوبت‌ها و دستورالعمل‌ها هم مشخص شود. چرا که یکی از رانت‌هایی که در عرصه فرهنگ و هنر به وجود می‌آید، جابجایی نوبت‌ها است که سعی داشتیم شفافیت ایجاد کنیم.
وی با اشاره به دولت الکترونیک و هوشمندسازی برای رسیدن به اهداف وزارت ارشاد، گفت: هرچه به طرف فضای دولت الکترونیک حرکت کنیم، علاوه بر تسریع خدمات، پیشگیری از فساد پدید می‌آید و جریان تولید فرهنگی و کسب وکار مسیر بهتری پیدا می‌کند. هم‌اکنون نیز برخی از خدمات ما از طریق سامانه‌ها انجام می‌شود؛ برنامه ما این است تا آبان ماه پنجره خدمات فرهنگ را داشته باشیم. همچنین با حرکت به سمت هوشمندسازی، مجوزها که پیش از این ۱۳۰ مجوز بود، به ۳۰ مجوز کاهش پیدا کرد ، چرا که با دولت الکترونیک همراه شده و فرآیندهایی تعریف کردند.
بالا رفتن مقاومت در تحریمها ریشه در فرهنگ دارد
صالحی با بیان اینکه ارتقای محتوایی هم تر دیگر نکات مهم بود در وزارت ارشاد است، افزود: حوزه ارتقای کیفی اهمیت خاص خود را داشته و دارد. ما پنج موضوع همبستگی اجتماعی را با عناوین امید ونشاط اجتماعی، تحکیم خانواده، عزت وقدرت ملی، مسولیت پذیری فردی و اجتماعی،
مبارزه با بی عدالتی و فساد را با تحلیلی که با پژوهش میدانی وکتابخانه ای داشتیم، دنبال کردیم و معتقدیم نتایج آن به تقویت فضای اجتماعی رابطه مردم با مردم ومردم با حاکمیت منجر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه از ابتدای ورود نقشه راهی برای حرکت داشته و در هر حوزه برنام‌هایی تعریف شد، به تشریح جایگاه فرهنگ در پیشبرد اهداف متعالی نظام پرداخت و گفت: ما باید قسمت پر لیوان را در حوزه فرهنگ‌دست‌کم نبینیم. اتفاقات مهمی در چند سال اخیر داشتیم ؛ به طوری که اگر در حوزه‌های داخلی و خارجی همچون تحریمها تاب‌آوری و مقاومت پیدا کردیم ، به این برمی‌گردد که در فرهنگ جایگاه خوبی داشتیم که تاب‌آوری را بالا برده است.
ریشه‌های فرهنگی به کمک حوزه درمان کرونا آمد/ ۸۰ میلیون اجتماع گرا، قوت فرهنگی کشور است
صالحی خاطر نشان کرد: اگر فضای اجتماعی را ارزیابی می‌کنیم نباید فرهنگ را نادیده بگیریم. در بحث کرونا، ریشه‌های فرهنگی به کمک حوزه درمان آمد. در پیمایش سراسری سوال کردیم ایا کمک اقتصادی به اقشار ضعیف کردید یا نه؟ که در فروردین بیش از ۴۰ درصد مردم پاسخ دادند که کمک کردند و ۳۵ درصد نیز علاقه به کمک داشتند اما توان لازم را نداشتند.ما در جامعه‌ای هستیم که فرهنگ جمعی وهمدلی قابل توجهی دارد و ۸۰ میلیون اجتماع گرا داریم که قوت فرهنگی کشور به شمار می‌روند.
وی با بیان اینکه مردم ما فرهنگ همدلی بالایی دارند، ادامه داد: فرهنگ توجه و احترام به پزشکان نیز در فضای پیمایشی بررسی شد که بیش از ۷۴ درصد مردم اعتماد خود به جامعه سلامت را زیاد و خیلی زیاد دانستند. این در شرایط تحریم نشان می‌دهد که در فرهنگ ما فرهنگ حرمت به پزشک جایگاه خود را دارد. حتی در فرهنگ دینی، دعا و نیایش نقش مهمی در ایام کرونا داشت که همه این‌ها نشان می‌دهد فرهنگ ما اضلاع مختلفی داشته که گاهی ریشه تاریخی هم دارد.
فرهنگ پایداری ما را در این مدت از نفوذ دشمن حفظ کرده است
وزیر ارشاد با بیان اینکه ما بخش‌های ایجابی و مثبت حوزه فرهنگ را نباید دست کم بگیریم، تصریح کرد: در این مدت در حوزه اقتصادی مشکلات زیادی داشتیم و در سه سال اخیر هم بخاطر تحریمها این مشکلات مضاعف شد. اما آنچه که طمعی که دشمنان برای به زانو زدن ما دارند، را مهار کرده، ریشه فرهنگی دارد؛ یعنی فرهنگ پایداری ما را در این مدت از نفوذ دشمن حفظ کرده است.
وی ادامه داد: همچنین در کنار نیمه پر لیوان، نیمه خالی لیوان موجود دارد که نقطه ضعف است یکی از این بخش‌ها این است که مصرف فرهنگی ما، مصرف ژنتیک و اجتماعی است تا مصرف فرهنگی انتخابی وبه گونه‌ای که بخواهد برای ما در صنایع ومحصولات فرهنگی ارتقای پیوسته داشته باشد.
ذات حوزه فرهنگ‌وهنر جمع‌گرایانه است
صالحی با بیان اینکه باور و ایمان دینی در حوزه‌هایی قابل اعتنا است اما نسبت به مصرف مسائل فرهنگی ضعف‌هایی وجود دارد، گفت: این امر بر تولید و اقتصاد حوزه فرهنگ و هنر اثرگذار است و آسیب‌هایی به همراه می‌آورد. همچنین در بخش دوم که به نظر می‌آید آسیب پذیری‌هایی در حوزه فرهنگ و هنر داشتیم، این است که ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که در چهارراه جغرافیایی و تاریخی هستیم جامعه ایرانی کنجکاوی دارد و این‌ویژگی مثبت است، اما همین ویژگی وقتی در معرض مبادلات قرار می‌گیرد ،اگر خوراک مناسب تزریق نشود، می‌تواند تهدید تلقی شود.
وزیر ارشاد با اشاره به اینکه اتفاقی در فضای کرونا پدید آمد در حوزه‌های مختلف خساراتی ایجاد کرد که در فرهنگ‌وهنر به شکل خاص دیده می‌شود، افزود: ذات حوزه فرهنگ‌وهنر جمع‌گرایانه است، اما در این‌حوزه از محصولات و رویدادها تا ارتباطات اجتماع گرایی بالایی دارد. بنابراین وقتی بیماری می‌آید که با جمع گرایی و اجتماع در تضاد است، حوزه فرهنگ‌وهنر اسیب بیشتری نسبت به سایر حوزه‌ها می‌بیند.
خسارت ۱۰۰۰ میلیارد تومانی کرونا بر حوزه فرهنگ و هنر در کمتر از دو ماه/ تا زمانی کرونا باشد حوزه فرهنگ‌وهنر تعطیل یا شبه تعطیل است
وی به اثرات کرونا بر فرهنگ و هنر کشورمان اشاره کرد و گفت: هفته بعد از اعلام کرونا حوزه فرهنگ‌و هنری تعطیل شدند و این امر در برخی‌مجموعه‌ها همچنان ادامه دارد. ما تقریبا تا ۲۴ فروردین برآورد واقع گرایانه از صدمات داشتیم که یک هزار میلیارد تومان بود. فرض کنید نمایشگاه کتاب به خاطر کرونا تعطیل شد. نمایشگاهی که سال گذشته ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیارد تومان فروش داشت که امسال با عدم برپایی نمایشگاه بخش قابل توجهی از ناشران ضربه دیدند.
صالحی ادامه داد: تا اسفند ۳۰۰ میلیارد تومان فروش سینمایی داشتیم اما بهار این فرصت از دست رفت و تابستان نیز سینماها شبه تعطیل بود. حوزه موسیقی ونمایشی هم متاثر از کرونا ضربه دیدند و به خاطر ویژگی جریان جمع گرایانه تا زمانی کرونا باشد حوزه فرهنگ‌وهنر تعطیل یا شبه تعطیل خواهد بود.
حمایت ارشاد برای جبران خشارت های کرونایی حوزه فرهنگ و هنر
وی با اشاره به جبران خسارت‌ها وحمایت از حوزه فرهنگ و هنر، گفت: شرایط دولت را در تامین منابع هم ما و هم مردم درک می‌کنند. با این‌وجوداقداماتی انجام شد؛ به طوری که بیمه هنرمندان در سه ماه اولیه بخش بیمه پرداخت شخصی هنرمندان به مبلغ ۳۵ میلیارد تومان پرداخت شد. همچنین با توجه به اینکه فرهنگ و هنر در رسته تسهیلات قرار گرفتند و هنوز ثبت نام ادامه دارد، تاکنون مقدار ۶۰۲ میلیارد تومان اصحاب فرهنگ و هنر ثبت کرده و در سامانه کارا تایید شده که از این مقدار ۱۲۰ میلیارد تومان تاکنون پرداخت شده است.
صالحی ادامه داد: مشکلات قانونی هم برای پرداخت تسهیلات وجود داشت به طوری که افرادی که متقاضی تسهیلات هستند اگر چک برگشتی داشته باشند امکان استفاده از این تسهیلات را نداشتند اما در جلسه ستاد کرونا مقرر شد این بند حذف شود و به همه این تسهیلات پرداخت شود که امیدواریم این هزینه را بتوانیم جذب کنیم.
وزیر ارشاد با بیان اینکه ۱۲۰ میلیارد تومان نیز به عنوان کمک تسهیلات به اصحاب فرهنگ و هنر به صورت کمک بالاعوض تخصیص یافته است، گفت: ۷۶ هزار نفر عضو صندوق هستند که بر اساس فعالیت‌ها این مبلغ بین آنها تخصیص می‌یابد. علاوه بر این رقم دیگری هم پیش بینی شده که مراحل آن در حال طی شدن و نزدیک به نهایی شدن است . درست است که این رقم‌ها جبران کننده خسارت فرهنگ‌وهنر نیست، اما تاحدی به فعالیت آنها کمک می‌کند.
تمهیدات برای تولید آثار هنری در ایام کرونا/ تجربه برنامه‌های فرهنگی به صورت آنلاین
وی به تمهیدات برای تولید آثار هنری در ایام کرونا اشاره کرد و افزود: ابتدا شاید کرونا به عنوان بحث کوتاه مدت تعریف می‌شد، اما اکنون اقدامات متعددی لازم است که دوره را به گونه‌ای طی کنیم حداقل آسیب را ببینیم و فضای فرهنگ‌وهنر را سرپا نگه داریم؛ به طوری که حوزه فرهنگ و هنر بعد از کرونا با قوت بیشتری ادامه کار دهد.
صالحی با بیان اینکه جریان کرونا این ضرورت را ایجاد کرده که با فضای فرهنگ و هنر در ایام کرونا ارتباط بیشتری برقرار کنیم، گفت: در ۶ ماه اخیر کنسرت و تئاترآنلاین داشتیم و عرضه فضای هنرهای تجسمی در فضای انلاین هم شاهد بودیم. موسیقی جوان را نیز به صورت آنلاین تجربه کردیم.
وی افزود: یکی از رویکردهای مهم‌واساسی که به کمک این مرحله می‌آید، این است که فضای مجازی به کمک فضای حقیقی می‌آیند که البته باید به صیانت مالکیت معنوی حضور در این فضا و همچنین فعالیت اقتصادی موثر آن‌نیز توجه کرد. در بخش‌هایی در این دو حوزه گام‌هایی برداشته شده است اما برای تحقق آن اصحاب فرهنگ‌وهنر هم باید کمک کنند.
وزیر ارشاد خاطر نشان کرد: در ابتدا که کنسرت و تئاتر و اکران آنلاین عرضه می‌شد شاید به نظر می‌رسد استقبال صورت نگیرد، اما اکنون ذائقه‌ها به این سمت پیش رفته است و در فضای مجازی علایق خود را پیگیری می‌کنند. این فضاها، فضای وسیعتری را پوشش می‌دهد و با این روند فرصت اقتصادی شدن را بالا می‌برد. بیننده به مروز زمان نسبت خود را درمی‌یابد که می‌تواند مثلا تئاتر آنلاین را ببیند و هزینه‌اش را نیز بپردازد.
تا تیرماه ۱۰۰ هزار خبر وگزارش در فضای رسانه‌ای با موضوع کرونا منتشر شد
وی در ادامه به میزان موفقیت رسانه‌ها و اهالی فرهنگ‌و هنر در دوره کرونا اشاره کرد و گفت:
حوزه رسانه سریع‌از سایر حوزه‌ها در ایام کرونا با این ویروس ارتباط برقرار کرد. سال گذشته متولیان وزارت ارشاد با مسوولان رسانه‌ها جلساتی داشتند و ترکیب قابل توجهی به عنوان تجربه رسانه‌ای در کرونا داشتیم. خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری و ۱۰۰ شبکه اجتماعی که بیش از ۲۰ هزار کاربرداشتند و ۲۰۰ رسانه استانی نیز با کمیته اطلاع رسانی کرونا مرتبط شدند تا در کنار اقدام خبری، محتوای مناسبی برای مردم عرضه کنیم.
وی با بیان اینکه ابتدای کرونا رسانه‌های معاند می‌خواستند این ویروس را به پاشنه آشیل برای کشور و نظام تبدیل کنند، گفت: مرجعیت رسانه‌ای در داخل تشکیل شد و رسانه‌ها در تمامی‌حوزه‌ها به میدان آمدند و در مقابل شایعاتی از آن سو می‌آمد، ایستادند و تا تیرماه ۱۰۰ هزار خبر وگزارش در فضای رسانه‌ای منتشر شد.
صالحی کرونا در فضای رسانه را به سه بخش تقسیم کرد و افزود: جریان رسانه‌ای دوران کرونا را موفق میدانم چرا که در این دوران همه رسانه‌ها همگرا حرکت کردند. در این مدت تجربه‌هایی ایجاد شده است که باید آن را تقویت کنیم.
وزیر ارشاد در ادامه به محتوای فرهنگی و نظارت بر آن که گاهی برخی آن را مغایر با اسلام می‌دانند اشاره و تصریح کرد: نظارت بر فرهنگ‌و هنر مسیری است که باید متوازن پیش رود. یک بخشی به مانع نشدن از آزادی و خلاقیت فردی باز می‌گردد. حوزه خلاقیت نیاز دارد که فرد تا جایی می‌تواند خود را با بال و پر مناسب ببیند. بنابراین، هر مقدار بتوانیم جریان خلاق خود را نگه داریم، محصولات وتولیدات می‌تواند جاذبه و نوآوری بیشتری داشته باشد.
عبور از خط قرمزها خلاقیت را از بین می‌برد
وی ادامه داد: از طرفی هم بحث حفاظت از هنجارهای عرفی جامعه است که بخش هویت ساز جامعه به شمار می‌رود. وزارت فرهنگ‌و ارشاد در ابعاد فرهنگ، هنر و رسانه باید این مسایل را در حد تعادلی با هم قرار دهد و ظرافت کار هم در این‌مورد است تا مکمل هم باشند. تلاش بنده این بوده که به این نگاه معتقد و از طرفی در مقام عمل پیگیر باشم. گاهی تصور برخی عبور از خط قرمزها باشند وتوجه نکنند با این‌نگاه ممکن است عبور از خط قرمزهشده وجریانات آزادگرایانه مسوولانه، نه نابهنجارانه از بین برود. ممکن است برخی هم تصور کنند می‌توان هر چیزی را عرضه کرد و به ارزش‌های عرفی و حتی انسانی توجه نکرد. ما تلاش کردیم هم فکر و هم عمل کنیم.
می‌گویند وزارت ارشاد، وزارت سانسور است!
وزیر ارشاد به تعداد بالای درخواست مجوزها در حوزه‌های مختلف اشاره کرد و گفت: سال گذشته در حوزه کتاب حدود ۹۵ هزار کتاب برای بررسی و اخذ مجوز به اداره کتاب ارسال شد. در حوزه فیلم بیش از ۲۰۰ فیلم، در حوزه نمایش فقط در تهران ۱۷۰۰ نمایش و در حوزه ترانه ۲۰ هزار قطعه برای بررسی و مجوز در دفاتر مربوطه بررسی شدند. بنابراین، در این حجم گاهی مواردی غیرمجاز یا مشروط میشوند. در این هنگام جریانی که وزارت ارشاد را مخالف آزادی اندیشه می‌داند، می‌گوید وزارت ارشاد، وزارت سانسور است. اما باید توجه داشته باشند که همانطور سایر دستگاه‌ها قوانینی دارند ماهم قوانین بالادستی شورای انقلاب فرهنگی را داریم که بر اساس آن مسیر باید پیش رویم.
برخی آثار ناحق مشروط، غیرمجاز یا حتی مجاز میشوند
صالحی تصریح کرد: از طرفی در بررسی و اعطای مجوز به هنجارهای اجتماعی نمی‌توانیم بی اعتنا باشیم و احساس کنیم خاکریزها را می‌توان نابود کرد. بخشی هم منتقد نظارت بوده و آن را حداقلی می‌بیند، گاهی نسبت به حجم امور بی تفاوت است و تصور می‌کند مثلا نمایش و فیلمی می‌آید به راحتی و بدون بررسی عبور می‌دهد، در حالی اینگونه نیست. تلاش داریم با گفتگو با عوامل و مولفان موارد ممنوعیت را به حداقل برسانیم. چرا که گاهی با اصلاح روند طی می‌شود؛ اما اینگونه نیست اثری بدون بررسی عرضه شود، البته برخی آثار ممکن است ناحق مشروط، غیرمجاز یا حتی مجاز شوند. چرا که ممکن است سلایق دخیل شود.
وی به لزوم بررسی زبان فارسی در آثار فرهنگ و هنری، گفت: زبان فارسی میراث‌ملی ما است و با میراث دینی ما عجین شده است. بنابراین باید نسبت به آن توجه و تعصب داشته باشیم. در حوزه شعر وموسیقی هم باید در تهیه آثار به این موارد توجه داشت. اما ناگفته نماند ما در این حوزه‌ها در مقابل نوعی فشار موج‌هایی مثل موسیقی آن طرف آبی یا زیرزمینی هستیم. علاوه بر این، در کنار زبان فارسی، حوزه اخلاق انسانی نیز اهمیت دارد و بر اساس آن باید به حوزه فرهنگ توجه داشت و به فکر اعتلای آن بود.
وزیر ارشاد در پایان با بیان اینکه هنر به ویژه سینما و تئاتر بایداسطوره‌های تاریخی و ذهنی را به تصویری و برعکس تبدیل کند، گفت: درباره اسطوره‌ها باید آثاری تهیه شود. انتظار از سینمای ایران بالاست و باید هم اینگونه باشد، چرا که ظرفیت انسانی و تکنیکی و هنری بالایی داریم. البته قدم‌هایی برداشته شده و نباید ان را نادیده بگیریم، اما تا جایگاه مطلوب فاصله داریم.
منبع: فارس
