نگاهی بر ضرورت لغو تعهدات برجامی از سوی ایران

شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ – ۱۳:۴۵ نگاهی بر ضرورت لغو تعهدات برجامی از سوی ایران

در صورتی که ایران‌ همچنان به همکاری خود با آژانس انرژی اتمی و ارائه دسترسی‌ها ادامه دهد، تنها زمینه را برای شفافیت بیشتر برای آمریکایی‌ها و تهدیدات امنیتی گسترده‌تر فراهم آورده، شرایطی که می‌تواند خطرات بسیاری را به ارمغان آورد.

به گزارش خبرنگار تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، علی دهقانی فعال دانشجویی طی یادداشتی نوشت: چهارم شهریورماه رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفری به ایران با مقامات وزارت خارجه و ساcمان انرژی اتمی دیدار کرد. در این سفر مقامات مربوطه تائید کردند که ایران به آژانس دسترسی‌های لازم برای بازرسی از دو سایت هسته‌ای مورد درخواست آژانس را ارائه داده است.[1]

این در حالی است که دولت پس از خروج آمریکا از برجام و بی‌عملی اروپایی‌ها گام‌هایی را هرچند ناکافی و نمایش گونه برای رفع محدودیت‌های هسته‌ای برداشته بود و این گام‌ها می‌توانست منجر به عقب نشاندن غرب و عقب‌نشینی آنان از ادعاهای بیشتر علیه ایران شود. ارائه این دسترسی‌امیدها را نقش بر آب کرده و مجدداً به تهدیداتی جدی علیه امنیت ملی و هسته‌ای کشور دامن زده است.

* آژانس صریحا مشغول اجرای دستورات غرب است

در ادامه این سفر سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشور ارائه دسترسی به دو سایت هسته‌ای کشور را تائید کرد. از سوی دیگر غریب آبادی نماینده دائم ایران در آژانس ضمن تائید این دسترسی، آن را محدود به تعامل میان ایران و آژانس کرده و نقش آمریکا در این قضیه را نفی کرد. [2]

پیش ‌از این سفر نیز کاظم غریب آبادی ارتباط این سفر با مکانیسم ماشه و فشارهای آمریکا را رد کرده و آن را پاسخ آژانس به دعوت رسمی ایران عنوان کرده بود. درحالی‌که غریب آبادی خود در 4 مارس 2020 زمانی که ایران دسترسی به این دو سایت را رد کرده بود، خود ایجاد تشکیک در فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در این دو سایت مورد اختلاف را مبتنی بر اطلاعات رژیم صهیونیستی دانسته بود. این درخواست را مبتنی بر اطلاعات رژیم صهیونیستی و خواست این رژِیم عنوان کرده بود.

رافائل گروسی نیز در دیدار با علی‌اکبر صالحی، فشار کشورهای ثالث علیه آژانس را تائید کرد و مدعی شد این فشارها تا جای ممکن کار آژانس موثر نبوده و آژانس با کشور ها رابطه انفرادی دارد و اجازه دخالت کشور سوم را نمی‌دهد.

این در حالی است که چند روز قبل از این سفر، گروسی به وزیر امور خارجه آمریکا دیدار و پمپئو ضمن این دیدار خواستار ارائه دسترسی به این دو سایت شده بود. علاوه بر این، کمالوندی خود در سخنانش این دو سایت هسته‌ای که یکی بین دو شهر آباده و شهرضا و دیگری نزدیک تهران قرار دارد، مورد اختلاف بین ایران و آژانس توصیف کرده و تائید کرد که این دو سایت توسط رژیم صهیونیستی مطرح‌شده و ادعای فعالیت غیر صلح‌آمیز هسته‌ای در آن دو سایت از سوی این رژیم عنوان‌شده بود.[3]

* تکرار عقب نشینی ها علیه امنیت ملی کشور

سی‌ام خردادماه سال جاری زمانی که ایران از دادن دسترسی به آژانس بر سر این دو سایت امتناع کرده بود، آژانس که خود را غیر وابسته به کشورها می‌خواند، قطعنامه پیشنهادی علیه ایران را که از سوی سه کشور اروپایی عضو برجام مطرح‌شده بود، منتشر کرد. درحالی‌که پیش‌ازاین در قبال فعالیت‌های نامشروع هسته‌ای رژِیم صهیونیستی و نیز فعالیت‌های مشکوک رژیم سعودی ادعاهای مستدلی مطرح‌شده بود که آژانس به هیچ‌کدام وقعی ننهاد تا شکی در وابستگی خود به غرب و استفاده ابزاری غرب از آن باقی نگذارد.

ازاین‌رو است که می‌گوییم آژانس انرژی اتمی و دسترسی گسترده آن به فعالیت‌های هسته‌ای کشور به معنای دسترسی‌ امریکا و رژیم صهیونیستی به این اطلاعات است. ارائه اطلاعات و تشکیک از سوی رژیم صهیونیستی، فشارهای سیاسی و تحریمی آمریکا، دخالت سه کشور اروپایی و نهایتاً استفاده آن‌ها از ابزاری به اسم آژانس، نقشه‌ای علنی علیه امنیت ملی ایران ترسیم کرده است که دولت با هر قدم عقب‌نشینی بازی خود در این نقشه را تکمیل و آن را به هدف خود نزدیک‌تر می‌کند. هدفی که علاوه بر تهدیدات امنیتی مشابه حادثه نطنز، تحریم و فشار و نهایتاً کشاندن ایران به میز مذاکره را در چشم‌انداز خود داراست.

این عقب‌نشینی مع الاسف تنها گام رو به عقب دولت نبود و سال گذشته نیز اتفاقی کاملاً مشابه اتفاق افتاد و دولت بار دیگر قدمی در راستای اهداف این مثلث شوم(رژیم صهیونیستی، آمریکا و اروپا) به عقب برداشت. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دقیقاً مشابه قضیه اخیر، ادعای فعالیت غیر صلح‌آمیز ایران در منطقه‌ای نزدیک تهران به اسم تورقوزآباد را مطرح کرد. درحالی‌که ابتدا مسئولین مربوطه ادعا داشتند وقعی به این سخنان نمی‌نهند اما چند روز بعد مشخص شد که ایران اجازه ورود بازرسان آژانس به این منطقه را داده است.[4] درحالی‌که مسئولین انرژی اتمی این عقب‌نشینی را باهدف اتهام زدایی از ایران و جلب اعتماد آژانس می‌دانستند اما همین عقب‌نشینی زمینه‌ای برای زیاده‌خواهی‌های بعدی این مثلث شوم ذیل همین سازوکار واقع شد.

* ادامه برجام ؛ بازی دوسر باخت برای ایران

اگر بخواهیم دلیل این اقدام دولت در پذیرش بی‌چون‌وچرای درخواست‌های آژانس را بیابیم باید به تعهدات برجامی ایران بازگردیم. دولت در بند 64 ضمیمه‌ یک برجام پذیرفته است تا پروتکل الحاقی را به‌صورت داوطلبانه اجرا کند. دربندهای 74 تا 78 همین ضمیمه از برجام ذیل سرفصل «دسترسی» ایران ارائه این دسترسی‌ها را متعهد گشته است.

از طرف دیگر طبق قطعنامه 2231 نیز ایران بی‌چون‌وچرا باید دسترسی‌ها مورد تقاضای آژانس را فراهم کند. ازاین‌رو معلوم می‌شود که مقامات سیاسی و نیز هسته‌ای کشور چه این دسترسی‌ها را تهدیدی علیه امنیت ملی قلمداد کنند چه آن را صرفاً برای تنش‌زدایی ضروری بدانند، درهرحال مجبور به ارائه این دسترسی‌ها طبق تعهدات برجامی هستند. این وضعیت ایران را در یک دوراهی که هر دو طرف آن به زیان جمهوری اسلامی است، قرار داده است. یعنی اگر ایران ‌همچنان به همکاری با آژانس ادامه دهد و به اجرای دستورات آژانس و ارائه دسترسی‌ها تداوم بخشد، تنها زمینه را برای شفافیت بیشتر برای آمریکایی‌ها و تهدیدات امنیتی گسترده‌تر فراهم آورده است. شرایطی که می‌تواند خطرات بسیار بیشتر از حادثه نطنز را به ارمغان آورد.

از طرف دیگر زمینه را برای زیاده‌خواهی بیشتر غرب از طریق آژانس انرژی اتمی فراهم می‌کند و این شرایط بدون هیچ سودی برای ایران بلکه با تهدیداتی روزافزون علیه امنیت ملی و فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه می‌یابد.[5] راه دومی که پیش روی ما قرار دارد، قطع این همکاری و قطع اجرای تعهدات برجامی است. یعنی ایران باید با اعلام قطع همکاری با آژانس و عدم اجرای تعهدات یک‌طرفه برجامی، این سلسله‌ تهدیدات امنیتی و زیاده‌خواهی و خسارت بدون سود را قطع کند. در این صورت ایران دیگر موظف به ارائه دسترسی و پاسخگویی به آژانس و اجرای یک‌طرفه تعهدات نخواهد بود و زنجیره‌ای از تهدیدات امنیتی، جاسوسی، خرابکاری، افزایش دقت تحریم‌ها و تداوم زیاده خواهی ها را پایان خواهد بخشید.

اگرچه این کار می‌تواند به بازگشت قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران منجر شود، اما این تنها آثار سیاسی می‌تواند به دنبال داشته باشد و فاقد آثار اقتصادی است. چراکه تحریم‌های اولیه و ثانویه آمریکا که به گفته مسئولین دولتی حتی مانع ورود دارو به کشور است،[6] جایی برای افزایش تحریم و فشار اقتصادی باقی نگذاشته است و بازگشت قطعنامه‌ها تنها فشار روانی و سیاسی به همراه خواهد داشت که آن‌هم باوجود خروج آمریکا از برجام و بی‌عملی اروپایی‌ها و نیز از طریق اعتماد زدایی از آژانس به دلایل امنیتی و اثبات عدم استقلال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با یک سیاست ورزی مقتدرانه قابل خنثی شدن است.

* وظیفه مجلس در لغو تعهدات برجامی ایران

مجلس شورای اسلامی با در دست داشتن ابزار قانونی وظیفه نظارتی، مسئولیت مهم و مؤثری در این قضیه بر عهده دارد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید تهدیدات جدی امنیتی نهفته در تداوم تعهدات برجامی را در نظر گرفته و اقدامات لازم برای خروج ایران از این شرایط دو سر باخت را آغاز کنند. الزام دولت به لغو تعهدات برجامی و نظارت بر اجرایی شدن آن وظیفه کنونی مجلس شورای اسلامی است. البته در این مسیر باید تجربه مجلس گذشته موردتوجه واقع شود و نباید این گام تنها در حد تصویب قانونی بدون ضمانت اجرایی باقی بماند. در صورت طی شدن درست این مسیر و درصورتی‌که ایران گام‌های جدی در حذف تعهدات تهدیدآمیز برجامی دارد، می‌تواند خود را از زیر تهدیدات امنیتی آن و از این شرایط دو سر باخت خارج کند.

[1] https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/06/04/2335349

[2] https://www.archivenews.ir/fa/news/details/41903/

[3] https://www.state.gov/secretary-pompeos-meeting-with-iaea-director-general-grossi

[4] https://www.yjc.ir/fa/news/6886146

[5] https://www.fdd.org/analysis/2018/04/04/the-iaeas-right-and-obligation-to-inspect-military-facilities-in-iran/

[6] https://snn.ir/fa/news/870599/

انتهای پیام/

پر بازدید ها

پر بحث ترین ها

بیشترین اشتراک

بازار

اخبار کسب و کار