پروژه انتقال ژن به گوسفند نژاد افشاری نگرانی آمیختگی ژنی دارد

شنبه ۹ اسفند ۱۳۹۹ – ۰۵:۰۲ پروژه انتقال ژن به گوسفند نژاد افشاری نگرانی آمیختگی ژنی دارد

پروژه انتقال ژن به گوسفند نژاد افشاری نگرانی آمیختگی ژنی دارد و معرفی نژاد یا ترکیب ژنتیکی جدید منوط به اخذ مجوز و تاییدیه وزارت جهاد کشاورزی است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، وزارت جهاد کشاورزی'>وزارت جهاد کشاورزی در واکنش به گزارش « خودکفایی در گوشت با طرح چند قلوزایی گوسفند افشاری/ وارداتچی‌ها سنگ اندازی می‌کنند» توضیحاتی به شرح زیر ارسال کرده است:

بر اساس بند ب ماده 14 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی خروج سالانه 3 میلیون راس دام سبک از مراتع کشور پیش بینی شده است. با توجه به این قانون و با درنظر گرفتن عدم کاهش تولید و تامین سبد غذایی خانوار در افق سند چشم انداز 1404، مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور با تشکیل کارگروه ملی دام سبک کشور با حضور اساتید اصلاح نژاد دام دانشگاه، موسسه تحقیقات علوم دامی و کارشناسان ستادی و استانی در راستای ایجاد سند اصلاح نژاد دام سبک کشور، طرح ملی ساماندهی اصلاح نژاد و بهبود تولیدات گوسفند و بز کشور را طراحی کرده است.

بر اساس این طرح پروژه‌های متعددی طراحی گردید که با توجه به محدودیت اعتبارات معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی و پراکنش واحدهای دام سبک در سیستم‌های پرورشی مختلف شامل سیستم پرورش صنعتی (1 تا 2 درصد) ، نیمه صنعتی (مزرعه‌ای 72 درصد) و مرتعی (عشایری و کوچ رو 26 درصد)، اقدام به طراحی و اجرای سه پروژه: ترکیب ژنتیکی گوسفند پربازده (جهت استفاده در سامانه صنعتی و نیمه صنعتی)، پروژه ترکیب ژنتیکی بز شیری و پروژه بز بومی شیری نمود.

در توضیحات وزارت جهاد آمده است: پروژه ترکیب ژنتیکی گوسفند پربازده، جهت بهبود راندمان تولید گوسفند و با هدف رفع ایرادات نژادهای داخلی شامل کم بودن تعداد بره در هر زایش و تولید مثل فصلی و … از طریق آمیخته‌گری و سنتز نژاد پربازده با اجماع نظر اعضای کارگروه در سال 1390 اقدام گردید. در همین راستا پیشنهاد استفاده از نژادهای چندقلوزای وارداتی مانند فین شیپ و رومانف در دستور کار قرار گرفته و حجم و محل اجرای عملیات پروژه مصوب نیز به نحوی طراحی گردید که تنها در جامعه دام سبک صنعتی و نیمه صنعتی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

بر اساس طرح اولیه، این پروژه به دنبال سنتز نژاد بود و بعد از این که آمیخته‌های نسل اول به اندازه کافی ایجاد شد با آمیزش بین نرها و ماده‌های منتخب طی چند نسل تثبیت نژادی حاصل گردیده و به دامدارانی که شرایط پرورش این نژاد را دارند توصیه گردد. با توجه به اینکه این برنامه اصلاح نژادی در گله‌های بخش خصوصی اجرا می‌شد، این بخش بر اساس منافع اقتصادی خود و در خارج از چارچوب ابلاغی پروژه نسبت به فروش بره‌های F1 اقدام نمود، در صورتیکه توزیع بدون هدف آمیخته‌های نسل اول در گله‌های مردمی مورد تایید این مرکز نمی باشد و لذا در سال 1397 برنامه اصلاح نژاد دام سبک مورد بازنگری قرار گرفته و پروژه‌های ذیل را به برنامه اضافه نمود.

همچنین پروژه تولید ترکیب ژنتیکی گوسفند پربازده نیز محدود به مطالعه عملکرد آمیخته‌های تولید شده و تلاقی داخل آمیخته برای سنتز نژاد گردید. لازم به ذکر است جامعه هدف این پروژه پرورش دهندگان صنعتی گوسفند بوده و جمعیت‌های عشایری و روستایی را شامل نمی شود.

پروژه هسته‌های باز اصلاح نژادی گوسفندان بومی:

در راستای بهبود راندمان نژادهای بومی و با توجه به لزوم حفظ و حراست نژادهای بومی کشور در سنوات گذشته مرکز اصلاح نژاد این مهم را از طریق 12 ایستگاه اصلاح نژاد گوسفند بومی و 6 ایستگاه اصلاح نژاد بز بومی پیگیری می‌نمود، و در بازنگری انجام شده در سال 1397 علاوه بر ایستگاه‌های مذکور و حساسیت موضوع مرکز اصلاح نژاد دام اقدام به طراحی پروژه هسته‌های باز اصلاح نژادی گوسفند بومی نموده است تا از طریق انتخاب درون نژادی اقدام به بهبود راندمان تولید گوسفندان بومی جهت استفاده در گله‌های مرتعی، عشایری و روستایی نماید.

افزایش چند قلوزایی در نژاد افشاری از طریق انتقال ژن FecB:

یکی از راهکارهای رفع مشکل گوسفند نژاد افشاری از نظر صفت تعداد بره در هر زایش استفاده از ژنهای عمده موثر بر چندقلوزایی مانند FecB می‌باشد، این پروژه به منظور افزایش میزان چندقلوزایی در یک از دانشگاه‌های کشور اجرا گردید و در حال حاضر قوچ‌های این نژاد با عناوین همو و هترو در کل کشور توزیع و با قیمت‌های بسیار بالا به دامداران فروخته می‌شوند. تلاش‌های این مرکز برای دستیابی به داده‌های این طرح برای ارزیابی نتایج حاصله بی نتیجه بوده و امکان مطالعه صفات مختلف تولیدی و تولیدمثلی فراهم نشده است.

با توجه با قانون نظام جامع دامپروری کشور، تائید و ثبت نژادهای جدید حاصل از انتقال ژن یا آمیخته گری در حیطه اختیارات موسسه تحقیقات علوم دامی کشور می‌باشد که طراحان پروژه مزبور هنوز مراحل اخذ مجوز مربوطه را طی ننموده اند. لذا مرکز اصلاح نژاد دام کشور در سال 1397 به منظور ارزیابی نتاج حاصل از انتقال ژن FecB به نژاد افشاری، اقدام به طراحی پروژه اصلاح نژاد گوسفند از طریق انتقال ژن FecB، صرفاً در نژاد افشاری نموده و قویاً استفاده از این نژاد را راستای آمیخته گری با دیگر نژادهای بومی تا حصول نتایج مستند، رد می‌نماید. (دستورالعمل پروژه اصلاح نژاد گوسفند از طریق انتقال ژن FecB). لذا در صورت بدست آمدن رکورد نتاج و مؤثر بودن این ژن و افزایش معنی دار کل وزن شیرگیری در هر میش، قوچ‌های این نژاد فقط می‌توانند در گله‌های افشاری توزیع و مورد استفاده قرار گیرند و در سایر نژادها بایستی ژن برولا به سایر نژادها نیز انتقال یابد، سپس از قوچ‌های حامل ژن برولای همان نژاد در آمیزش‌ها استفاده شود. بدیهی است هر نوع آمیخته گری نیازمند برنامه ریزی دقیق و سازماندهی و نظارت طولانی مدت است و رها کردن به حال خود نتیجه معکوس ببار خواهد آورد. لذا اقدام برخی شرکت‌ها و افراد حقیقی در توزیع گوسفند افشاری اصطلاحا ژن دار در بین سایر نژادهای کشور همان آمیخته گری بی رویه بوده و سبب از بین رفتن خلوص نژادی گله‌های مختلف می‌گردد. ضمن اینکه مراحل ثبت و اخذ مجوز توزیع این نژاد اخذ نگردیده است. لذا این مرکز ضمن رد توزیع بی رویه گوسفند افشاری در بین نژادهای دیگر اعلام می‌نماید برای هر نژاد دیگری که در نظر باشد ژن FecB منتقل گردد باید همان مکانیسم طی شده در گوسفند افشاری طی شود نه اینکه گوسفند همو یا هترو بدون برنامه توزیع شود. متخصصان شاغل در دانشگاه نیز موافق توزیع بی رویه نیستند ولی ادعا می‌کنند مردم خودشان این کار را انجام می‌دهند. بنابراین ادعای تامین گوشت قرمز کشور با انتقال ژن در گوسفند افشاری غیرکارشناسی است و اساسا این شرکت‌ها و افراد حق توزیع این قوچها در سایر نژادهای کشور را ندارند. مضافا به اینکه در سال 1397 طرح جامع تامین گوشت قرمز کشور در مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور تهیه و مقدمات اجرای آن فراهم گردیده است.

علاوه بر برنامه‌های اصلاح ژنتیکی دام سبک، توسعه واحدهای صنعتی و مجتمع‌های کشت و صنعت در راستای گسترش زنجیره‌های تولید گوشت قرمز نیز از برنامه‌های وزارت متبوع می‌باشد. در این راستا سیاست‌های وزارت در بخش دام سبک بگونه‌ای اصلاح شده است که مجوز توسعه واحدهای صنعتی دام سبک بدون محدودیت صادر شده و پرورش گوسفند در سیستم بسته توسعه یابد. لازم به ذکر است استفاده از نژادهای وابسته به مرتع در سیستم صنعتی به دلیل راندمان و ضریب تبدیل پایین توجیه اقتصادی ندارد. (گرچه نژادهای بومی همچنان به دلیل انتخاب طبیعی صورت گرفته در قرنهای گذشته، مقاومت به بیماری و شرایط اقلیمی همچنان بهترین نژاد برای استفاده در گله‌های عشایری و مرتعی بوده و می‌توان برای سنتز نژادهای پربازده جدید در واحدهای نیمه صنعتی و صنعتی استفاده نمود.

ادعای ممانعت واردکنندگان از دست‌یابی به خودکفایی در تولید گوشت قرمز نیز رد می‌شود. برای اینکه در طی دو سال 1397 و 1398 تعداد 13941 راس گوسفند نژاد خارجی وارد شده است که این نژادها در محیط بسته پرورش داده می‌شوند و وارکنندگان حق توزیع آنها در سیستم پرورش روستایی و عشایری را ندارند. این تعداد دام وارد شده در مقابل 47 میلیون راس گوسفند کشور بسیار ناچیز می‌باشند.

در انتها، در خصوص متن مصاحبه نشر شده و پروژه انتقال ژن FecB به گوسفند نژاد افشاری، شایان ذکر است علیرغم زحمات معاونت بهبود تولیدات دامی استان زنجان، دانشگاه استان زنجان و بخش خصوص متولی پروژه مزبور، مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی در راستای رسالت ذاتی خود مبنی بر رصد و پایش روند اصلاح نژاد در کشور، موظف به بررسی عملکرد نژادهای وارداتی و پروژه‌های آمیخته گری و سنتز نژادی بوده، و به منظور حفظ و حراست از ذخایر ژنتیکی، موظف به جلوگیری از گسترش آمیخته گری بی رویه و بی هدف (اعم از نژادهای وارداتی خارجی و نژادهای داخلی مانند افشاری) در سطح جامعه دامی کشور می‌باشد. معرفی هر گونه نژاد یا ترکیب ژنتیکی جدید منوط به اخذ مجوز و تاییدیه وزارت جهاد کشاورزی(معاونت امورتولیدات دامی و موسسه تحقیقات علوم دامی می‌باشد).

انتهای پیام/