اینجا روستای مؤمن‌آباد در شهرستان سرخه است. کتابخانه ۷۵ متری روستا گرچه هنوز سالن مطالعه ندارد؛ اما توانسته ۵۰۰ نفر عضو جذب کند.
به گزارش مشرق، مطالعات اندک و کم‌توجهی و بی‌توجهی خانواده‌ها به فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی و سهم کتاب در سبد خانوار، مشکلاتی را در درازمدت به بار می‌آورد که از جمله آن، پایین آمدن سطح اطلاعات، آگاهی و دانایی در اقشار مختلف مردم است و باید برای رفع این معضل فرهنگی، چاره‌ای عاجل از سوی مسؤولان امر اندیشیده شود.
روزانه ساعت‌ها در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانیم؛ اما برای کتاب خواندن حوصله نداریم، به واقع دلیل این کوتاهی در خواندن کتاب چیست؟
تردیدی وجود ندارد که امروز باید دلایل کم‌رغبتی به مطالعه بررسی و راه‌حلی برای افزایش علاقه‌مندی مردم به سمت کتاب و کتاب‌خوانی یافت شود.
گفت‌وگو با «زهرا مؤمن‌آبادی»، کتابدار نمونه یک کتابخانه عمومی در روستایی به نام مؤمن‌آباد از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان را که بخوانید، با زوایای بیشتری از این مسأله آشنا می‌شوید.
خانم مؤمن‌آبادی دارای مدرک کارشناسی در رشته روانشناسی عمومی هم هست و این امر به ما کمک می‌کند تا زوایای بهتری از اهمیت فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی را در زندگی‌های روزمره با او به گفت‌وگو بنشینیم.
زندگی کتابداران با کتاب عجین شده است
با سلام و احترام. در کتابخانه عمومی یک روستا به نام مؤمن‌آباد خدمت می‌کنید؛ این کتابخانه از چه سالی فعالیت خودش را آغاز کرده است؟
مؤمن‌آبادی: از شهریور سال ۹۴ و بنده نیز هم‌زمان با افتتاح کتابخانه شیخ محمود مزدقانی روستای مؤمن‌آباد به‌عنوان مسؤول و کتابدار این کتابخانه مشغول به کار شدم.
این کتابخانه چه تعداد عضو دارد؟
مؤمن‌آبادی: این کتابخانه ۵۰۰ عضو فعال دارد و کتب خوبی نیز در آن نگهداری می‌شود.
خودتان چقدر به کتاب علاقه دارید و چگونه به رشته کتابداری روی آوردید؟
مؤمن‌آبادی: زندگی ما کتابداران با کتاب عجین شده و بیشتر روزمان را با کتاب سپری می‌کنیم. بنده به عنوان نیروی بومی و به دلیل علاقه شخصی به کتاب و کتاب‌خوانی و ترویج آن وارد حیطه کتابدار و کتابخانه شدم.
پدرم مرا به کتاب علاقه‌مند کرد
خودتان در روز چقدر کتاب می‌خوانید و به چه کتاب‌هایی بیشتر علاقه دارید؟
مؤمن‌آبادی: علاقه بنده به کتاب از کودکی و زمانی شکل گرفت که پدرم کتاب‌های داستان زیادی برایم خریداری می‌کرد و من هم در همان کودکی همه آن کتاب‌ها را می‌خواندم و بعد به کتابخانه قدیمی روستای مؤمن‌آباد – آن زمان کتابخانه‌ای به نام امام خمینی (ره)- اهدا می‌کردم.
در منزل خودمان کتابخانه کوچکی داشتیم که در کودکی، خیلی وقت‌ها با کتاب‌ها بازی و آنها را مرتب می‌کردم و کتاب‌ها ورق می‌زدم.
شاید کتاب‌های گذشته مثل حالا جذابیت ظاهری نداشت. دیگر علاقه من در دوران ابتدایی بود که کتابخانه سیار به مدرسه می‌آمد و من مشتاقانه منتظر بودم تا کتابخانه سیار بیاید و کتاب‌های زیادی را تهیه کنم.
خواندن کتاب‌های کودک را بسیار دوست دارم
اولین کتابی که خوانده‌اید، را یادتان هست؟
مؤمن‌آبادی: بیشترین علاقه من در حوزه روانشناسی و هنر است و البته به موضوعات دیگر هم علاقه‌مند هستم. حتی خواندن کتاب‌های کودک را بسیار دوست دارم.
همیشه وقتی کتاب‌های جدید برای کتابخانه ارسال می‌شود، با ذوق وصف‌ناپذیری جعبه‌ها را باز می‌کنم و یک به یک کتاب‌ها را با دقت بررسی می‌کنم.
اولین کتابی که در زمان کودکی خواندم و فقط تصویری از آن در ذهنم مانده، تصویر یک کلاغ و گردو بود که بسیار هم به دنبال آن کتاب در کتابخانه‌ها بودم تا گوشه‌ای از خاطراتم را مرور کنم.
یکی از کتاب‌هایی که در سن ۹ سالگی خواندم، کتاب مرثیه دلتنگی در خصوص زندگی حصرت زهرا (س) بود که البته کتاب بزرگسالان محسوب می‌شد؛ اما چون از طرف کتابخانه قدیم روستا به عنوان جایزه دریافت کرده بودم، به قدری برایم لذت‌بخش بود که بارها و بارها خواندم و هنوز هم بعد از ۲۱ سال آن کتاب را دارم.
استقبال مردم روستا از کتاب‌خوانی رضایت‌بخش است
استقبال مردم مؤمن‌آباد از کتاب و کتاب‌خوانی چگونه است؟
مؤمن‌آبادی: استقبال مردم مؤمن‌آباد تاکنون بسیار خوب بوده است و امیدوارم این روند همچنان ادامه داشته باشد.
کدام گروه سنی بیشتر به کتابخانه مراجعه می‌کنند؟
مؤمن‌آبادی: بیشتر کودکان، نوجوانان و بانوان. به دلیل مشغله کاری و عدم تطابق ساعت کاری کتابخانه و اوقات بیکاری آقایان، آنها حضور مستقیم کم‌رنگی در کتابخانه دارند؛ اما گاهی غیرمستقیم و به‌واسطه همسر و فرزندان خود کتاب دریافت می‌کنند.
به نظرم هنوز کتاب‌خوانی نیازمند اجرای برنامه‌هایی جذاب و اثرگذار است تا همگانی و همیشگی شود.
کدام کتاب‌ها بیشترین خواننده را در مؤمن‌آباد دارد؟
مؤمن‌آبادی: بیشترین موضوعات مورد مطالعه اعضا، کتاب‌های رمان، دین و روانشناسی است.
چه حمایت‌هایی از شما و کتابخانه می‌شود؟
مؤمن‌آبادی: ارتباط کتابخانه با مردم و مسؤولان و برعکس تا امروز بسیار خوب و مثمر بوده و نتیجه آن هم کسب رتبه‌های بسیار خوب کتاب‌خوانی در سطح کشور است.
کتابخانه مؤمن‌آباد سالن مطالعه ندارد
کتابخانه روستای مؤمن‌آباد شامل چه بخش‌هایی است و مهم‌ترین مشکلی که به نظرتان می‌آید، را در چه می‌دانید؟
مؤمن‌آبادی: متأسفانه کتابخانه با ۷۵ مترمربع زیربنا هیچ بخش مجزایی از لحاظ ساختاری نداشته و فقط تفکیک عنوانی شده است.
همه بخش‌ها از جمله کودک، نوجوان، بزرگسال، سالن مطالعه، مخزن پایگاه اصلی و کودک همه در همین محدوده ۷۵ مترمربع گنجانده شده است.
متأسفانه چون کتابخانه سالن مطالعه ندارد، مطالعه در کتابخانه بسیار محدود است و بیشتر اعضا کتاب را به امانت برده و در منزل مطالعه می‌کنند.
مسؤولان در ماه چند بار برای گرفتن کتاب و خواندن آن کتابخانه مراجعه می‌کنند؟
مؤمن‌آبادی: مسؤولان تقریباً هر چند ماه برای سرکشی در کتابخانه حضور پیدا می‌کنند و کتاب امانت می‌برند و حتی در مسابقات و برنامه‌ها هم شرکت می‌کنند.
البته حضور کم‌رنگ اعضا دلیل بر این نیست که اصلاً مطالعه نمی‌کنند. خیلی‌ها قبل از افتتاح کتابخانه، کتاب‌خوان بودند.
خیلی‌ها در منزل کتابخانه شخصی دارند و خیلی‌ها کتاب خریداری می‌کنند؛ صرفاً عدم حضور در کتابخانه دلیل بر عدم مطالعه نیست.
مردم مطالعه کتاب را اولویت زندگی خود بدانند
برای ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی بین مردم شهرستان چه راهکاری دارید؟
مؤمن‌آبادی: مردم شاید به دلیل مشغله، عدم دسترسی، دوری با کتابخانه و ده‌ها دلیل دیگر نتوانند در کتابخانه حضور یابند؛ اما ما باید کاری کنیم تا کتاب در همه جای شهر در معرض دید و در دسترس مردم باشد تا بهانه‌های این‌چنینی هم پاسخ مثبت داده شود.
تنها راه علاقه‌مند کردن مردم، تشویق و ترغیب با برنامه‌های فرهنگی بوده که کماکان در شهرستان و کتابخانه‌ها در قالب مسابقات کتاب‌خوانی، نشست‌ها، جشنواره‌ها و دیگر برنامه‌ها در حال برگزاری است.
باید کاری کرد تا مردم مطالعه را یکی از اولویت‌های زندگی خود بدانند؛ هر چند مطالعه در حد چند صفحه در طول روز باشد.
خیلی از ناهنجاری‌های موجود در جامعه نتیجه عدم آگاهی افراد و نداشتن اطلاعات و مطالعه کافی است و همکاری مسؤولان در این زمینه و توجه به این بخش می‌تواند بسیاری از معضلات و مشکلات را مدیریت کند.
مهم‌تر از همه اینکه مسؤولان با حضور و شرکت خود و توجه به این مهم می‌توانند الگوی مناسبی برای مردم باشند. خوشبختانه تاکنون مسؤولان در شهرستان پشتیبان ما بودند.
مشکلات شما در کتابخانه و انتظاراتتان از مسؤولان چیست؟
مؤمن‌آبادی: در حال حاضر، تنها مشکل کتابخانه ما محدودیت فضاست که خوشبختانه با پیگیری‌های مسؤولان از جمله فرماندار سرخه و رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان سرخه، شورا و دهیار مؤمن‌آباد، زمینی برای ساخت کتابخانه جدید در نظر گرفته شده که پس از گذراندن روند اداری به زودی شاهد ساخت آن خواهیم بود.
کتابخانه ما طی سه سال شرکت در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب کشور در سال‌های ۹۵ و ۹۶ مقام شایسته تقدیر و در سال ۹۷ مقام برگزیده را در سطح کشور کسب کرده است.
کتاب در پیشرفت جامعه اثرگذار است
نقش کتابخانه در ارتقا و پیشرفت جامعه چیست؟
مؤمن‌آبادی: بی‌شک نقش کتاب و کتابخانه در پیشرفت و ارتقای جامعه بسیار مفید بوده؛ چه‌بسا انسان‌های زیادی از همین کتابخانه‌ها به جایگاه والایی رسیدند و مسیر زندگی خود را با کتاب‌خوانی تغییر دادند.
در این ایام کرونا چطور فعالیت می‌کنید؟
مؤمن‌آبادی: در ایام کرونا تمام فعالیت‌های کتابخانه در فضای مجازی صورت می‌گیرد؛ از جمله برگزاری نشست‌های کتاب‌خوان، مسابقات، معرفی کتاب و… .
امیدوارم فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی هر چه بیشتر در جامعه ترویج یابد و مردم بیش از پیش با کتاب مأنوس شوند و کتاب به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه تک‌تک اعضای خانواده‌های ایرانی قرار گیرد.
به‌هرحال، فقر کتاب‌خوانی یکی از موضوعات و چالش‌های مهمی است که در کشور وجود دارد و در حال حاضر، در ایران سرانه مطالعه تقریباً معادل ۶ دقیقه در روز است.
منبع: فارس
