کنترل قیمت آری یا خیر ؟

شنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۹ – ۰۵:۲۵ کنترل قیمت آری یا خیر ؟

یک کارشناس اقتصادی نوشت: بحث در باره کنترل قیمت کالاها و خدمات بین اقتصاددانان و سیاسیون بی‌نتیجه مانده است . حتی آزمایش روش‌های گوناگون آن شامل آزادسازی قیمت برخی کالاها مانند شوینده‌ها ، ارائه برخی از محصولات و مواد خام در بورس مانند فولاد ، اعطای یارانه مثل بنزین ، کنترل کامل قیمت مانند نان همواره بر طبل کنترل قیمت و جریمه برخی شرکتها و افراد تأکید می‌شود.

به گزارش خبرگزاری فارس،‌عزیز راددرویش کارشناس اقتصاد مطلبی درباره کنترل قیمت کالاها و خدمات نوشته و برای انتشار در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است.

مقدمه : چند دهه بحث در مورد کنترل قیمت کالاها و خدمات بین اقتصاددانان و سیاسیون بی‌نتیجه مانده است . حتی آزمایش روش‌های گوناگون آن شامل آزادسازی قیمت برخی کالاها مانند شوینده‌ها ، ارائه برخی از محصولات و مواد خام در بورس مانند فولاد ، اعطای یارانه مثل بنزین ، کنترل کامل قیمت مانند نان و آزاد بودن قیمت بسیاری از اجناس و خدمات نیز دولت و سایر قوا را به نظر واحدی نرسانده و همواره بر طبل کنترل قیمت و جریمه برخی شرکتها و افراد تأکید می‌شود . صداوسیما نیز به‌محض افزایش کالای پرمصرفی بر روی آن متمرکز می‌شود و خواهان نظارت می‌شود، درحالی‌که مترادف نظارت را جریمه کسانی می‌داند که قیمت‌ها را بالابرده‌اند . در این‌بین شورای رقابت نیز که برای افزایش رقابت‌پذیری در اقتصاد از جمله بین تولیدکنندگان تشکیل‌شده است ، به شورای تعیین قیمت خودرو تنزل جایگاه داده است .

یکم: مطابق تعریف علم اقتصاد ، قیمت میزان پرداخت یا جبرانی است که توسط یک شخص به دیگری به‌ازای کالا یا خدمات داده می‌شود. سیاست کنترل قیمت یا قیمت دستوری ، برای مهار تورم برای سیاستمداران بسیار جذاب است، چراکه در کوتاه‌مدت قیمت‌ها را ثابت نگه می‌دارند و پس از جلب رأی مردم در انتخابات قیمت‌ها لجام‌گسیخته بالا می‌رود . برای مثال می‌توان به کنترل قیمت دلار اشاره نمود که فقط 4200 تومان برای رانت‌خواران ( غارتگران ) شد و پس‌ازآن به 25 هزار تومان رسیده است . در مجموع شیوه دستوری تعیین قیمت و کنترل آن‌یک شیوه پرهزینه و منسوخ‌شده در دنیاست. کنترل قیمت درگذشته باعث کاهش سرمایه‌گذاری، کمیابی کالاها و عقب‌ماندگی شده است. درحالی‌که با بهره‌گیری از شفافیت بورس‌های کالا می‌توان مانع فساد و سوءاستفاده در قیمت‌گذاری کالاها شد. مثلاً هم‌اکنون به علت پایین نگه‌داشتن مصنوعی قیمت شیر خام از سویی و افزایش زیاد قیمت خوراک دام از جمله سویا و ذرت علوفه‌ای به علت وابستگی به واردات و افزایش قیمت دلار ، گاوداری‌ها با بحران تأمین غذای دام مواجه شده‌اند لذا گاوها را به‌صورت لاغر به فروش می‌رسانند .

دوم : به فرآیند اعمال قیمت به سفارش‌های خریدوفروش خواه به‌صورت دستی یا خودکار، قیمت‌گذاری گفته می‌شود.ارائه محصولات بهتر نسبت به سایر رقبا و استفاده از گام‌های صحیح در انتخاب استراتژی برای رسیدن به موقعیت مطلوب در مقابل رقبا، جزء اصول مهم برای رسیدن به سودآوری در مدل کسب‌وکار می‌باشد؛ بنابراین یک بنگاه باید قادر به قیمت‌گذاری محصولاتش به‌گونه‌ای باشد که بتواند درآمدهایی متناسب با منافع ارائه‌شده به مشتری به دست آورد و به‌این‌ترتیب موقعیتش را نسبت به مشتریان، کالاهای مکمل، رقبا و تازه‌واردان بالقوه حفظ نماید. قیمت‌گذاری مهم‌ترین جزء از مدل کسب‌وکار می‌باشد و تصمیمات در مورد آن تأثیر زیادی بر روی سودآوری بنگاه به همراه دارد.

سوم : مکانیسم قیمت آزاد یک مکانیسم تخصیص منابع است .قیمت‌های به‌دست‌آمده به‌عنوان علامت‌هایی هستند که بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ارتباط برقرار می‌کنند و در جهت هدایت تولید و توزیع منابع کار می‌کنند . اشتغال به سمت آن کالاها و خدماتی خواهد رفت که مصرف‌کنندگان آنها را ارج می‌نهند ( قیمت بیشتری برای آن‌ها پرداخت می‌نمایند ) و از آن کالا و خدماتی که در نظر مصرف‌کنندگان بی‌اهمیت می‌آیند فاصله می‌گیرند.

چهارم : بازار رقابت کامل بازاری است که تعداد زیادی تولیدکننده و مصرف‌کننده بر سر یک کالای همگن و خاص به دادوستد می‌پردازند. در این نوع بازار سهم هر تولیدکننده از تولید آن کالای خاص اندک است و مثلاً یک تولیدکننده درصد بالایی از سهم بازار را در اختیار ندارد. در نتیجه هیچ تولیدکننده‌ای نمی‌تواند با استفاده از کم‌وزیاد کردن تولیدش روی قیمت بازار تأثیر بگذارد. قیمت کالا در بازار رقابتی به‌صورت یک داده مفروض ‌است.

اگر تولیدکننده‌ای کالای خود را باقیمتی بالاتر از قیمت بازار ارائه کند، خریداری نخواهد داشت و اگر باقیمتی پایین‌تر ارائه کند، تمام کالایش به‌سرعت فروش خواهد رفت. در هیچ‌کدام از این دو مورد سایر فروشندگان واکنشی نشان نخواهند داد.زیرا دسترسی به کلیه اطلاعات که منبع و منشأ تصمیمات است در بازار رقابت کامل برای همه،یکسان و کامل است .تعداد زیاد خریداران و فروشندگان در بازار رقابت کامل، بیان می‌کند که خریداران و فروشندگان در بازار رقابت کامل، گیرنده قیمت(price taker)هستند نه تعیین‌کننده .همگن بودن کالاهای تولیدی و نیز فرض وجود اطلاعات کامل، مبین وجود قانون تک قیمتی(Unit price) در این بازار هااست. این بازارها بیشتر محکی برای سنجش میزان رقابت در بازارهای دیگر هستند. به‌هرحال نزدیک‌ترین بازار به این نوع بازارها، بازار محصولات کشاورزی مثل گندم و غیره است.

پنجم : مشخصات کالا وضعیت آن را تغییر می‌دهد . برای مثال اگر قیمت ماسک را هزار تومان در نظر بگیریم . سؤالی که پیش می‌آید مشخصات آن چیست؟ مطابق استاندارد اعلامی از سوی وزارت بهداشت ماسک شامل دولایه اسم‌اند 25 گرمی و یک‌لایه ملت 25 گرمی می‌باشد . حال دو موضوع مطرح است نوع لایه و وزن لایه‌ها . پس قیمت هر کالایی تنها به‌عنوان کالا بستگی ندارد و به خصوصیات آن نیز ربط دارد . درحالی‌که در نظارت به‌هیچ‌عنوان به مشخصات کالا پرداخته نمی‌شود . از سوی دیگر با کنترل قیمت‌ها برخی تولیدکنندگان به انواع لطایف‌الحیل از جمله کاهش وزن و یا بسته‌بندی می‌پردازند . مثلاً روغن را در ظرف‌های 950 گرمی با همان قیمت یک کیلویی می‌فروشند .

ششم : موضوع دیگر میزان کالاهای موجود یا موجودی انبارها می‌باشد . به علت تورم بسیار زیاد در کشورمان همواره بسیاری از کالاهای گوناگون احتکار می‌شود . این مشکل سبب تزاید گرانی می‌شود . لذا نهادهای سیاست‌گذار بایستی بر درج موجودی کالاها در سامانه انبارها و در دسترس بودن آنها تأکید نمایند .

هفتم : درصورتی‌که به علت افزایش تورم قیمت محصولی افزایش داده شود . تولید آن کاهش نمی‌یابد و با کمبود مواجه نمی‌شویم و اشتغال کاهش نمی‌یابد. از طرف دیگر اگر تقاضای کالایی مانند ماسک افزایش یابد با افزایش قیمت سرمایه‌گذاران جدیدی وارد آن بازار می‌شوند و تولید آن افزایش‌یافته و اشتغال نیز بیشتر می‌شود . البته در درازمدت با رقابت بیشتر هم کیفیت افزایش می‌یابد و هم قیمت کاهش می‌یابد . در همین دوره در حال مشاهده این تجربه البته به‌صورت ناقص درباره ماسک هستیم .

هشتم : در عصر دیجیتال ، بایستی نظارت در بستر فن‌آوری اطلاعات و هوش مصنوعی انجام شود . برای نظارت بر قیمت‌ها فقط و فقط بایستی سامانه‌ای طراحی شود که کلیه تولیدکنندگان ، واردکنندگان ، توزیع‌کنندگان و فروشندگان مشخصات ، موجودی و قیمت کلیه کالاها ، مواد اولیه و محصولات خود را در آن درج نمایند . این سامانه بایستی به سامانه‌های دیگر نیز مانند سامانه انبارها متصل شده و از دوباره‌کاری‌ها خودداری شود . سامانه مذکور بایستی قابل جستجو برای همه مردم ایران را داشته باشد . حتی هر شخص حقیقی و حقوقی که می‌خواهد فعالیت اقتصادی اعم از تولید ، خریدوفروش یا پیش‌فروش به‌صورت جزئی و یا حتی کالای دست‌دوم یا املاک نماید بایستی مکلف شود اطلاعات کالا (های) خود را در سامانه مورداشاره ثبت نماید .

برای نمونه فرض کنید همه موظف شوند خریدوفروش ارز را در سامانه نیما انجام دهند ، آیا کسی می‌تواند به‌تنهایی تعیین‌کننده قیمت آن باشد ؟ لذا تهیه سامانه کالاها و محصولات بایستی اولویت اول مطالبات مردم ، رسانه‌ها و نهادهای نظارتی باشد .

نتیجه : کنترل مشخصات کالا + کنترل موجودی‌ها + تأکید بر درج قیمت بر روی کالاها = افزایش تولید باکیفیت ( به تبع آن افزایش اشتغال ) + قیمت متعادل ( منصفانه )

انتهای پیام/ب

اخبار مرتبط

پر بازدید ها

پر بحث ترین ها

بیشترین اشتراک

بازار

اخبار کسب و کار