سه‌شنبه ۶ آبان ۱۳۹۹ – ۱۲:۵۴ هشدار درباره دو گود پرخطر در قلب تهران /سرانجام ساختمان 87 ساله کفش ملی
شهردار منطقه 12 تهران با اشاره به سرانجام وضعیت ساختمان 87 ساله کفش ملی گفت: در حال حاضر دو گود پرخطر در قلب تهران وجود دارد که در مورد هردوی آنها اخطارهای لازم داده شده است.
خبرگزاری فارس، فائزه نجارزادگان: حدود دو هفته پیش حادثه در یک گود قدیمی در جنوب تهران حادثه ساز شد و دو برادر کارگر جان خود را از دست دادند. این حادثه موضوع خطر گودهای قدیمی پایتخت را دوباره تازه کرد. به گفته محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در پایتخت 275 گود پرخطر وجود دارد.
وی اخیرا ضمن اولتیماتوم به مالکان گودهای تهران گفت: امیدواریم که شاهد ورود خود مالکین برای ایمن سازی گودها باشیم، چراکه ما تمایلی به متضرر شدن آن ها نداریم اما در این خصوص موضوع حقوق عامه مطرح است و خطر، شهروندان را تهدید می کند لذا مدیریت شهری قطعاً بین حقوق عامه و حقوق خصوصی، حقوق عامه را ترجیح می دهد، بنابراین صاحبان گودهای رها شده در سطح مناطق ۲۲ گانه، این هشدار مدیریت شهری پنجم را جدی بگیرند و خودشان راسا اقدامات لازم برای مقاوم سازی را انجام دهند.
در موضوع گودهای پرخطر ناخودآگاه سرها به سمت سازمان نظام مهندسی و شهرداری کج می‌شود مدیران شهری می‌گویند، که هیچ‌وقت نمی‌توانیم مدعی شویم که هیچ گودی در تهران نداریم؛ چراکه شهر پویاست ولی باید ایمنی‌های لازم صورت گیرد. منطقه ۱۲ تهران یکی از مناطق قدیمی پایتخت محسوب می شود که دارای گودهای پرخطر است درباره این موضوع با علی محمد سعادتی، شهردار منطقه ۱۲ پایتخت به بحث و گفت‌وگو نشستیم که جزئیات آن به شرح ذیل است.
به عنوان یکی از کارشناسان و صاحب‌نظر عرصه شهرسازی بفرمائید گود پرخطر چیست و چه اقداماتی جهت مقابله با آن باید انجام داد؟
به صورت کلی هر اقدام سازه‌ای، روش‌ها، استانداردها و مقدماتی دارد که اگر آن اقدام، تابع آن استانداردها و روش‌ها صورت گیرد، اساساً می‌توانیم بگوییم خطر به صفر می‌رسد یا بسیار اندک خواهد بود.
همان‌طور که می‌توانیم از فرایند گودبرداری به عنوان یک اقدام ضروری در بالابردن پایداری و ایمن‌سازی ساختمان یاد کنیم، اگر در آن، استانداردها و چارچوب‌های فنی و مهندسی لازم رعایت نشود، شاهد گودبرداری غیراصولی و ایجاد یک گود پرخطر خواهیم بود؛ بنابراین گود پرخطر گودی است که یا در فرایند اقدام، استانداردها رعایت نشده یا احیاناً به دلیل تطویل زمانی در فرایند اجرایی، عملیات استحکام‌بخشی اولیه خاک با مخاطره روبه‌رو شده و زمان ایجاد سازه روی گود از دست رفته باشد و دیگر نتوان روی مقاومت خاک برای ساخت‌وساز حساب کرد.
ایمن سازی ساختمان‌ها در شهر به عهده سازمان نظام مهندسی است
البته ناگفته نماند که فرایند ایمن‌سازی و کنترل فنی ساخت ساختمان‌ها در شهر به عهده سازمان نظام مهندسی ساختمان است و طبیعتاً پس از صدور پروانه ساختمانی، مهندس ناظر و مهندس ذی‌صلاح به نمایندگی و با مجوز سازمان نظام مهندسی در همه فرایندهای ساخت‌وساز باید نظارت داشته باشند تا هرجا انحراف یا خطری متوجه ساختمان یا ساختمان‌های پیرامونی و حتی شهروندان بود، اعلام کنند و شهرداری تهران هم احیاناً در این باره اگر کاری باید انجام دهد، بر اساس گزارش مهندس ذی‌صلاح و مهندس ناظر ساختمان خواهد بود؛ بنابراین مسؤولیت فنی این امر به عهده مالک و مهندس ساختمان است.
حال اگر این فرایند به‌درستی پیش رفت و نواقص با گزارش مهندسان و تمکین مالکان رفع شد که هیچ، ولی اگر در اثر مشکلاتی همچون کمبود منابع مالی، دعواهای حقوقی یا خدای‌ناکرده حوادثی که به توقف عملیات اجرایی در یک گود منجر می‌شود، آن گود به یک گود پرخطر تبدیل شود، شهرداری تهران بر اساس قانون شهرداری‌ها به عنوان متولی تأمین ایمنی در شهر در حوزه شهروندی و برای رعایت حقوق مجاورین آن گود (شامل ساکنان و عابران) وظیفه دارد بعد از ارائه اخطارهای لازم و بی‌توجهی مالک به اخطارها تمهیدات و اقدامات فنی و اجرایی لازم را برای رسیدن به سطح ایمنی انجام دهد که طبیعتاً هزینه و پیامدهای آن اقدامات نیز به عهده مالک خواهد بود و باید پاسخگوی خسارات واردشده باشد.
مدیریت شهری چگونه وجود این گودها را رصد می‌کند؟
هر ساختمانی که مهندس ذی‌صلاح ناظر آن، گزارش خطر و گزارش انحراف از عملیات اجرایی سازنده یا مالک را اعلام کند، شهرداری هم اخطار لازم برای رفع خطر را به مالک می‌دهد و چنانچه مالک یا مجری سازنده، عملیات اصلاحی انجام ندهد، شهرداری ناچار است در این مورد رأساً اقدام کند. در حال حاضر نیز در اثر حساسیت‌های به‌وجودآمده به دلیل حوادثی که در سال‌های اخیر حول این موضوع در شهر رخ داده، اهتمام جدی‌تری برای پرداختن به آن شکل گرفته است.
مشکل ساختمان‌های قدیمی باعمر ۱۰۰ سال
انتظار شما به عنوان یکی از شهرداران، به‌ویژه منطقه‌ای مثل منطقه 12 که با مشکل بافت فرسوده، نشست زمین و ساختمان‌های قدیمی روبه‌روست از سازمان نظام مهندسی در این خصوص چیست و چه پیشنهاداتی برای آنها در این زمینه دارید؟
انتظار اول من از منظر عمومی است، اینکه به‌واقع کنترل و نظارت کافی و لازمی که باید در مورد ساخت‌وسازها به‌ویژه ساخت‌وسازهایی که حجم قابل توجهی مخاطب خواهند داشت، مانند مجموعه‌های بزرگ‌مقیاس توسط همکاران سازمان نظام مهندسی صورت گیرد.
این انتظاری است که هر شهردار منطقه‌ای دارد؛ اما به عنوان شهردار منطقه 12 که منطقه تاریخی تهران است، ما در این منطقه ساختمان‌هایی با قدمت بیش از صد سال داریم که فناوری سازه و مصالحشان، مربوط به دوره معاصر نیست.
طبیعتاً فناوری، ابزار، مصالح به‌کاررفته در آنها قدیمی و فرسوده است و از دیگر سو این ساختمان‌ها واجد ارزش‌هایی از جنبه هنری و فرهنگی‌اند که ما دوست نداریم آنها از دست بدهیم؛ مصداق بارز آنها محدوده‌ها و آثار ملی‌ای است که ثبت میراث فرهنگی شده است.
این مسأله می‌طلبد که راهکارهای ویژه‌ای را برای مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی ساختمان‌های تاریخی جست‌وجو کنیم و بسنجیم این ساختمان‌ها با حفظ اصالت و ماهیت با چه ابزار و روش‌هایی باید ایمن‌سازی شوند که خدای‌ناکرده چه در اثر بهره‌برداری و چه سوانع غیرمترقبه، دچار آسیب نشوند.
هشدار درباره آسیب به ساختمان‌های قدیمی که تبدیل به هتل شده‌اند
تصور کنید ساختمانی که سالیان سال به عنوان خانه استفاده می‌شده، امروز با مرمت و بازسازی به گالری، هتل، بوتیک‌هتل یا رستوران تبدیل شده و به جای آنکه تعداد انگشت‌شماری از افراد به آن تردد کنند، با حجم تردد وسیع‌تری روبه‌روست. این ساختمان اگر کشش و ظرفیت سازه‌ای لازم را نداشته باشد، به‌راحتی می‌تواند در اثر این هجوم آسیب ببیند که این مخاطره بالقوه‌ای است که ساختمان‌های تاریخی با آن روبه‌رو هستند و سازمان نظام مهندسی به عنوان سازمان تخصصی در حوزه ایمنی و ساخت‌وساز باید تدبیری در این باره بیندیشد.
ضعف در اجرای ضوابط و مقررات
این موضوعات در شرح وظایف سازمان نظام مهندسی دیده نشده است؟
طبیعتاً دیده شده؛ چراکه متولی ایمن‌سازی و استحکام‌بخشی و گواهی‌دادن و کنترل بر همه ساختمان‌هاست؛ ولی در زمینه اجرای ضوابط و مقررات ما با ضعف روبه‌روییم.
مشکل قانونی در برخورد با مالکان گودهای پرخطر نداریم
مشکلات قانونی شهرداری‌ها در برخورد با مالکان گودهای پرخطر چیست و چه راهکاری می‌توان برای آن متصور بود؟
قانون دست شهرداری را به عنوان تأمین‌کننده ایمنی در شهر از نظر سطح برخورد، باز گذاشته، ولی خیلی اوقات مشکلات حقوقی بین سازندگان و مشارکت‌کنندگان وجود دارد که این مشکلات باعث تطویل زمان می‌شود. در مجموع به صورت کلی به نظر من قانون به اندازه کافی دست ما را در این سیستم باز گذاشته و جاهایی که نیاز به برخورد قاطع است، خوشبختانه دادستانی و دادسراهای مرتبط با حوزه شهرداری‌ها حمایت کافی را از ما انجام داده‌اند و ما مشکل قانونی در این زمینه نداریم.
شهرداری در حوزه فقدان نظارت کافی از سوی دیگر سازمان‌ها و نبود متولی برای گودهای پرخطر یا بی‌مسؤولیتی مالکان نسبت به ایمن‌سازی آنها چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟
به نظر من بیشتر اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی عمومی و فرهنگ‌سازی در ایجاد حساسیت می‌تواند مؤثر باشد. شهرداری از این جنبه که سازمان اجتماعی است می‌تواند با تذکرات و هشدارها در ارتقای سطح فرهنگ اجتماعی و عمومی نسبت به این خطرات و مخاطرات شهری نقش ایفا کند. مدیریت شهری هرچقدر بتواند جامعه را نسبت به رفتارهای غیرمسؤولانه بعضی شهروندان یا مالکان آگاه کند، مثلاً اهالی یک محله به‌نحوی تشویق شوند که حساسیتشان را روی بی‌مسؤولیتی یا بی‌دقتی یکی از سازنده‌ها در محله خود افزایش دهند و نظارت اجتماعی در این زمینه تقویت شود، می‌تواند به‌طور غیرمستقیم در رفع این معظلات اقدام مؤثری انجام دهد، منتهی قانون‌گذار وظایف هر حوزه قانونی و اجرایی را مشخص کرده ما هم در آن چارچوب می‌توانیم اقدام کنیم. حساسیت اجتماعی باید آن‌قدر بالا باشد که کسی که مشغول ساخت‌وساز است به خود اجازه ندهد، از کار فنی و اصولی چشم‌پوشی کند.
این موضوع باعث واکنش محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران شد که هم به طور مستقیم به مالکان برای پرکردن گودها هشدار داد و هم از شهرداری دلیل ضعف بروکراتیک انتقاد کرد. نظر شما در این مورد چیست؟
واکنش ایشان در مسیر همین افزایش حساسیت اجتماعی و عمومی است. به‌هرحال آقای سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا هستند و حتماً هشدارها و پیگیری‌های ایشان چه به سیستم و بدنه شهرداری تهران و چه به مالکان می‌تواند جهش و حرکت لازم را برای رفع نواقص در این حوزه به وجود بیاورد.
امکان پرکردن گودها بدون حضور و رضایت مالکان
آیا از نظر اجرایی، پرکردن گودها بدون حضور و رضایت مالکان شدنی است؟
بله، اگر به هر دلیلی شهرداری تهران بر اساس قانون شهرداری‌ها احساس کند که ساختمانی می‌تواند جان شهروندان را به مخاطره بیندازند، حقوق عمومی را تضییع کند و باعث ضرر به عامه مردم شود، حتی اگر این اقدام ضرری را متوجه مالک کند، ازآنجاکه وظیفه دارد که حقوق عمومی را در اولویت قرار دهد، کاری را انجام می‌دهد که به نفع عموم مردم باشد.
شهرداری چطور می‌تواند در برخورد با این مسأله، پیچ‌وخم‌های بروکراتیک را کم کند و چابک‌تر عمل کند؟
در پاسخ به این سؤال دو نکته خیلی جدی وجود دارد، اول اینکه شهرداری تهران بتواند فضای فنی و مهندسی خود را که می‌تواند خطرات احتمالی را شناسایی و پیش‌بینی کند، تقویت کند؛ یعنی اگر به‌فرض مالک بی‌مسؤولیت بود یا ناظر در زمان مناسب، هشدارهای لازم را نداد، ما کارشناس و نیروی متخصص کافی در مناطق داشته باشیم که با ملاحظه و حضور در پروژه‌های ساختمانی، قدرت و بنیه علمی تشخیص عارضه احتمالی را داشته باشند.
دوم، این توان را داشته باشند که راهکارهای اصلاحی و موقت ایمنی را تجویز کنند و سوم اینکه ما اختیارات اجرایی برای پروژه‌های نیازمند به ایمن‌سازی فوری داشته باشیم که با به‌کارگیری به‌موقع پیمانکاران و بدنه اجرایی متخصص، اقدامات اصلاحی ضروری را بی‌درنگ انجام دهیم، یعنی شما فرض کنید همکاران من، در جایی متوجه وجود یک گود پرخطر شوند، خب من خودم باید بالاخره به یک طریقی پابه‌میدان بگذارم و آن را ایمن‌سازی کنم، بنابراین باید پیمانکار، قرارداد و عامل اجرایی برای اقدام اصلاحی مورد نیاز داشته باشم که این مسأله هم باید بسته به تعداد وجود پروژه‌های خطرآفرین هر منطقه در بودجه مناطق دیده شود؛ ضمن آنکه باید نیروهای اجرایی ذی‌صلاح هم در قالب پیمانکاران یا شرکت‌های عملیاتی در اختیار مناطق قرار گیرد که ما بتوانیم به‌موقع اقدام کنیم.
همکاری بین دستگاه قضایی و شهرداری برای مقابله با خطرآفرینی‌ها
به جز این، شهرداری با چه مسائل درگیری در این حوزه روبه‌روست؟
معمولاً ما در این فرایند در پیچ‌وخم‌های مسائل حقوقی، شکایت‌های احتمالی بعدی و رویارویی با سیستم قضایی قرار می‌گیریم و نیازمند حمایت بیشتر در این حوزه هستیم، یعنی قوانین لازم وجود دارد؛ ولی همکاری بین دستگاه قضایی و شهرداری برای رویارویی با خطرآفرینی‌هایی که جنبه عمومی دارد، به نظر من نیازمند تقویت‌شدن است.
روش گودبرداری ساختمان‌ها در قلب پایتخت متفاوت است
گودهای پرخطر منطقه 12 چه تعداد است و در کدام نقاط قرار گرفته و برنامه شهرداری در مورد آنها چیست؟
در منطقه مرکزی تهران، به واسطه اینکه در محدوده تاریخی هستیم و احتمال این می‌رود که لایه‌های تاریخی شهر در فضاهای زیرسطحی‌‌مان وجود داشته باشد، معمولاً ساختمان‌ها و گودهای خیلی عمیقی را در بناها شاهد نیستیم یا دست‌کم روش گودبرداری ساختمان‌هایمان در این محدوده با توجه به نوع خاک و بستر زیرسطحی‌ای که وجود دارد با روش‌های متداولی که در بقیه قسمت‌های شهر برای گودبرداری استفاده می‌شود، فرق دارد.
سیستم‌هایی که در این منطقه برای گودبرداری استفاده می‌شود، سیستم‌های تاب‌داون است؛ یعنی این‌طور نیست که نخست خاک را برداریم و بعد سازه را روی آن احداث کنیم. معمولاً در این منطقه فونداسیون سازه به صورت شمع درون زمین می‌رود، شبکه آن تمکیل می‌شود و بعد خاک از دل این فونداسیون و سازه زیرسطحی بیرون می‌آید، چراکه خاک این منطقه، مواد ریزدانه‌تری دارد، رسی‌تر است و قنات‌های متعددی در زیر زمین موجود است، معماری و مهندسی را در این منطقه به این سمت برده که گودهای پرخطر در اینجا ایجاد نمی‌شود و حوادث ناشی از این موضوع نداشته‌‌ایم.
در منطقه ۱۲، خوشبختانه در دوره مدیریتی من، چنین حوادثی پیش نیامده، ولی در سنوات گذشته برای ایمن‌سازی برخی گودهای پرخطر در این منطقه، اقداماتی را شهرداری منطقه انجام داده، بعضی از آنها پر شده یا با تدابیر ایمنی، دسترسی پیرامونی آنها کنترل بهتری شده که خدای‌ناکرده فاجعه یا پیامدهایی را برای شهروندان یا عابران نداشته باشد.
هشدار به مالکان گود پرخطر خیابان فردوسی و مصطفی خمینی (ره)
در حال حاضر دو گود پرخطر در منطقه ما تشخیص داده شده که یکی در خیابان فردوسی، نبش سرهنگ سخایی و دیگری در خیابان مصطفی خمینی، خیابان رضی وجود دارد که در مورد هردوی آنها اخطارهای لازم داده شده است.
مهدی صالحی، مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران گفته، مأموریت اصلی رفع خطر از گود است و حفظ حقوق مالکین جزو وظایف شهرداری نیست. نظر شما در مورد این لایحه چیست و راهبردهای پیشنهادی چقدر عملی است؟
من استقبال می‌کنم از تصویب این لایحه؛ چراکه طبیعتاً هرچه اقدامات و اختیارات مدیریت‌های منطقه‌ای در برخورد با این سوانح و شرایط بیشتر باشد، ما می‌توانیم با سرعت عمل بیشتر وارد عمل شویم و حوادث کمتری را در این زمینه شاهد باشیم.
سرانجام ساختمان 87 ساله کفش ملی
در مورد ساختمان‌های قدیمی سطح منطقه مثل ساختمان 87 ساله کفش ملی چه برنامه‌ای دارید؟
ساختمان‌های قدیمی‌ای در این منطقه وجود دارند که ما بر اساس قوانین موظفیم از خطرآفرینی این ساختمان‌ها برای عابران در محورها و معابر و برای مجاوران در ساختمان‌هایی که کنار آنها هستند، جلوگیری کنیم. ساختمان کفش ملی هم جزو همین ساختمان‌هاست. این بیم وجود داشت که این ساختمان با فروریختن خود، آسیبی به برخی عابران وارد کند. اخطارهای ما هم تاکنون متأسفانه با نبود همکاری و اقبال از سوی کفش ملی روبه‌رو شده، حال آنکه کفش ملی به عنوان برندی بسیار ارزشمند از جنبه اصالت و قدمت برای کشور، این ساختمان را که به عنوان یکی از قدیمی‌ترین فروشگاه‌هایش باید جزو میراث معنوی خود بداند که توانایی به‌نمایش‌گذاشتن ریشه و قدمت این برند را دارد، چند سال است رها کرده و ما بارها اخطار داده‌ایم که نسبت به مقاوم‌سازی و مرمت این بنا اقدام کنند، حتی با آنکه وظیفه‌ای در قبال مرمت بنا‌هایی که در تملک ما نیستند، نداریم، امکان مساعدت حداکثری را در این زمینه به آنها پیشنهاد داده‌ایم و علاقه‌مندی خود را برای آنکه این بنا چه به عنوان ساختمانی ارزشمند و چه به عنوان پایگاه ریشه‌داری برای معرفی این برند حفظ شود، نشان داده‌ایم که به نظرم آنها با بی‌مسؤولیتی از کنار این پیشنهادها و اخطارها گذشته‌اند.
ما نیز کاری که توانسته‌ایم دراین‌باره انجام دهیم و جزو وظایفمان بوده، این است که تدابیری داشته باشیم که این ساختمان در گذر و خیابان آسیبی به کسی نزند و سازه‌ای که اکنون پیرامون این ساختمان ایجاد شده که حتماً هم منظر شهری را متأثر ساخته و مناسب هم نیست، فقط به این منظور ایجاد کرده‌ایم که این ساختمان اگر هم فرو ریخت، خدای‌ناکرده روی سر کسی یا عابر و رهگذری نباشد؛ ولی این ساختمان واقعاً در مرحله خطرناکی است و اگر کفش ملی اقدامی انجام ندهد، ممکن است که دیگر خیلی دیر شود و این بنا از بین برود.
انتهای پیام/
اخبار مرتبط
پر بازدید ها
پر بحث ترین ها
بیشترین اشتراک
بازار 
اخبار کسب و کار 
