وانا (Vana)
وانا یک پلتفرم هوش مصنوعی غیرمتمرکز است که به افراد امکان می‌دهد داده‌های شخصی خود را مدیریت کرده و از آن‌ها ارزش کسب کنند. این پلتفرم از فناوری بلاک‌چین، روش‌های رمزنگاری و سیستم‌های یادگیری فدرال برای تقویت حاکمیت داده‌ها استفاده می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد ضمن حفظ حریم خصوصی، در توسعه هوش مصنوعی شرکت کنند.
بررسی کلی
وانا در محل تلاقی هوش مصنوعی، مالکیت داده و سیستم‌های غیرمتمرکز فعالیت می‌کند. این پلتفرم ابزارهایی را برای کاربران فراهم می‌کند تا داده‌ها را به طور امن در گاوصندوق‌های شخصی ذخیره کنند، در فرآیندهای آموزش هوش مصنوعی شرکت کنند و از مشارکت‌های خود کسب درآمد کنند. این پلتفرم از تکنیک‌های محاسباتی حفظ حریم خصوصی استفاده می‌کند و به مدل‌های یادگیری ماشین امکان می‌دهد بدون دسترسی مستقیم به داده‌های خام، روی مجموعه‌داده‌های توزیع‌شده آموزش ببینند. اکوسیستم توسط ارز دیجیتال بومی خود، وانا (VANA)، پشتیبانی می‌شود که برای حاکمیت، تراکنش‌ها و ایجاد انگیزه برای مشارکت استفاده می‌شود.
تاریخچه
وانا (Vana) در سال ۲۰۲۲ توسط آنا کازلاسکاس، فارغ‌التحصیل ام‌آی‌تی با تمرکز بر هوش مصنوعی غیرمتمرکز، به همراه تیمی از محققان و مهندسان متخصص در رمزنگاری و یادگیری ماشین تأسیس شد.
تحولات کلیدی عبارتند از:
- ۲۰۲۲: توسعه اولیه مفهوم، با تمرکز بر یادگیری فدرال و ادغام بلاک‌چین.
- ۲۰۲۳: معرفی توکن وانا (VANA) و راه‌اندازی یک شبکه آزمایشی عمومی برای گاوصندوق‌های داده غیرمتمرکز.
- ۲۰۲۴: ایجاد مشارکت با موسسات دانشگاهی و استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی برای بررسی کاربردها در مراقبت‌های بهداشتی، مالی و صنایع خلاق. این پروژه به دلیل رویکرد متن‌باز و همسویی با افزایش علاقه به شیوه‌های اخلاقی هوش مصنوعی مورد توجه قرار گرفته است.
فناوری
چارچوب فنی وانا (Vana) شامل چندین جزء است:
- ادغام بلاک‌چین: قراردادهای هوشمند برای خودکارسازی توافق‌نامه‌های اشتراک‌گذاری داده، مکانیزم‌های جبران خسارت و فرآیندهای حاکمیت استفاده می‌شوند.
- گاوصندوق‌های داده: سیستم‌های ذخیره‌سازی رمزگذاری‌شده که به کاربران اجازه می‌دهد مالکیت داده‌های خود را حفظ کنند.
- یادگیری فدرال: روشی که مدل‌های هوش مصنوعی را قادر می‌سازد تا روی مجموعه‌داده‌های غیرمتمرکز بدون انتقال داده‌های خام از دستگاه‌های کاربران آموزش ببینند.
- اثبات‌های دانش صفر (ZKP): تکنیک‌های رمزنگاری که مشارکت در آموزش هوش مصنوعی را بدون افشای اطلاعات حساس تأیید می‌کنند.
این پلتفرم از فرمت‌های داده قابل تعامل پشتیبانی می‌کند و ادغام با برنامه‌های هوش مصنوعی شخص ثالث را تسهیل می‌کند و در عین حال کنترل کاربر بر داده‌ها را تضمین می‌کند.
توکن وانا (VANA)
وانا (VANA) توکن بومی اکوسیستم وانا (Vana) است که عملکردهای متعددی را انجام می‌دهد:
- حاکمیت: دارندگان توکن می‌توانند در فرآیندهای تصمیم‌گیری، مانند ارتقاء پروتکل و تخصیص خزانه، شرکت کنند.
- پرداخت‌ها: این توکن برای خرید مجوز دسترسی به داده‌ها، منابع محاسباتی و خدمات هوش مصنوعی در پلتفرم استفاده می‌شود.
- پاداش‌ها: کاربران برای مشارکت داده یا قدرت محاسباتی در شبکه، وانا (VANA) دریافت می‌کنند.
اقتصاد توکنی
- کل عرضه: ۱ میلیارد وانا (VANA) (ثابت).
- تخصیص: ۴۰% برای مشوق‌های جامعه، ۳۰% برای توسعه اکوسیستم، ۲۰% برای تیم و مشاوران، ۱۰% در ذخایر نگهداری می‌شود.
- لیست شدن: وانا در صرافی‌هایی مانند کوین‌بیس (Coinbase)، بایننس (Binance) و پلتفرم‌های غیرمتمرکز موجود است.
توسعه‌های آینده
برنامه‌های وانا (Vana) شامل گسترش پروتکل‌های یادگیری فدرال، بهبود سازگاری زنجیره‌های متقابل و تقویت اکوسیستم توسعه‌دهنده‌ای متمرکز بر برنامه‌های هوش مصنوعی مبتنی بر حریم خصوصی است. این تیم همچنین در حال کار بر روی رفع چالش‌های نظارتی مربوط به مالکیت داده از طریق همکاری با سیاست‌گذاران است.
