دیپ‌بوک (DeepBook)
دیپ‌بوک یک دفتر سفارشات متمرکز (CLOB) نسل جدید و غیرمتمرکز است که روی بلاک‌چین لایه‌اول سوی (Sui) ساخته شده که از مدل اثبات با نمایندگی (dPoS) استفاده می‌کند. دیپ‌بوک با بهره‌گیری از اجرای موازی و کارمزد پایین سوی، یک صرافی سریع و کم‌تاخیر را به‌صورت زنجیره‌ای ارائه می‌دهد.
مرور کلی
دیپ‌بوک در جولای ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد و توسط پروتکل‌های دیفای روی سوی پذیرفته شد تا به استخرهای نقدینگی مشترک دسترسی پیدا کنند و تبادل دارایی را در سراسر شبکه آسان‌تر کنند. توسعه مداوم آن باعث بهبود عملکرد و پشتیبانی بهتر از فعالیت‌های در حال رشد دیفای در سوی شده است.
پروتکل‌هایی مانند سیتوس (Cetus)، افترمث (Aftermath)، کریا (Kriya)، فلوایکس (FlowX) و هاپ اَگریگِیتر (Hop Aggregator) از دیپ‌بوک به‌عنوان منبع نقدینگی استفاده می‌کنند و برای کاربران دیفای بازارسازی می‌کنند.
دیپ‌بوک که یک دفتر سفارشات متمرکز و متن‌باز است، می‌تواند به‌عنوان منبع نقدینگی برای هر پروتکل دیفای روی سوی به‌کار رود. قراردادهای هوشمند متن‌باز آن ادغام با سایر پروتکل‌ها را آسان می‌کند و شفافیت را حفظ می‌نماید. از نظر عملکردی، دیپ‌بوک از سفارشات لحظه‌ای و محدود پشتیبانی می‌کند و گزینه‌های متنوعی به معامله‌گران می‌دهد.
آدیتیا دویودی (Aditya Dwivedi)، یکی از بنیان‌گذاران کریا، گفت: «ما اولین کسانی بودیم که امکان ثبت سفارش محدود را به‌طور مستقیم در اپلیکیشن وب خود از طریق دیپ‌بوک فراهم کردیم. دیپ‌بوک همچنین به‌خوبی به‌عنوان منبع نقدینگی در مسیریاب تبادل ما ادغام شد و لغزش قیمت را برای معامله‌گران کاهش داد.»
کاربردها و عملکرد دیپ‌بوک (DeepBook)
به‌عنوان لایه نقدینگی بومی در سوی (Sui)، دیپ‌بوک از پردازش مؤثر تراکنش‌ها و مقیاس‌پذیری بالای سوی بهره‌مند است. موتور اجماع سوی اجازه می‌دهد تراکنش‌هایی با یک مالک، بدون نیاز به اجماع سنتی انجام شوند، که این موضوع به‌طور چشمگیری عملکرد را بهبود می‌دهد. همچنین، ساختار سوی امکان مقیاس‌پذیری را فراهم کرده و پشتیبان‌های زیرساختی می‌توانند منابع بیشتری را با افزایش ترافیک به شبکه اضافه کنند.
نویل نوین (Neville Nguyen)، مدیرعامل فلوایکس فایننس (FlowX Finance) گفت:
«در فلوایکس، عملکرد خوب دیپ‌بوک را در معاملات جفت‌ارزهای اصلی مانند SUI-USDC و USDC-USDT دیده‌ایم. در بیشتر مواقع، جمع‌کننده ما بخشی از حجم تبادل را از طریق دیپ‌بوک هدایت می‌کند.»
افزایش بهره‌وری در بازاریابی
مقیاس‌پذیری سوی به معنای کارمزدهای گاز پایین و ثابت است که به معاملات روی دیپ‌بوک کمک می‌کند. اما دیپ‌بوک فراتر از آن، با ارائه کمترین نرخ‌های معاملاتی، به کاربران دیفای در صرفه‌جویی هزینه کمک می‌کند.
بانک‌من (Bonkman)، بنیان‌گذار هاپ اَگریگِیتر (Hop Aggregator) گفت:
«هدف ما در هاپ، ارائه بهترین نرخ برای همه دارایی‌های سوی به مشتریان است. استفاده از دیپ‌بوک به این هدف کمک می‌کند، چون اغلب در شرایط نوسان بازار، بهترین نرخ را ارائه می‌دهد.»
به‌عنوان یک لایه نقدینگی پایه، دیپ‌بوک از پروتکل‌های دیفای در سوی با فراهم کردن یک استخر معاملات عمومی پشتیبانی می‌کند. پروتکل‌ها می‌توانند معاملات خود را با استفاده از دارایی‌های موجود در دیپ‌بوک آغاز کنند. دیپ‌بوک امکان معاملات پیشرفته را فراهم کرده و به‌عنوان یک دفتر سفارشات متمرکز، از سفارشات محدود نیز پشتیبانی می‌کند. این یعنی کاربر می‌تواند قیمتی را برای فروش دارایی خود در یک بازه زمانی مشخص تعیین کند. در این روش «ثبت و رها کن»، اگر کسی حاضر به خرید با آن قیمت باشد، معامله انجام می‌شود حتی اگر کاربر ثبت‌کننده آنلاین نباشد.
آدیتیا دویودی گفت:
«دیپ‌بوک لایه پایه نقدینگی اسپات در دیفای سوی است، اما فناوری ماژولار آن می‌تواند به‌عنوان یک موتور تطبیق متن‌باز قابل اتصال برای کاربردهای دیگر هم استفاده شود. کریا پرپس (Kriya Perps) ترکیب استخرهای خصوصی دیپ‌بوک با موتور مارجین اختصاصی ما را ارائه می‌دهد که به کاربران تأخیری مشابه صرافی‌های متمرکز (CEX) و شفافیتی مانند صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) را همزمان عرضه می‌کند.»
دیپ‌بوک نسخه ۳ (DeepBook v3)
دیپ‌بوک نسخه ۳ جدیدترین نسخه این پلتفرم است که در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴ راه‌اندازی شد. این نسخه قابلیت‌هایی جدید مانند وام فوری (Flash Loan)، حاکمیت (Governance)، بهبود در انتزاع حساب‌ها و ارتقای موتور تطبیق سفارش را به همراه دارد.
در این نسخه، مدل اقتصادی توکن مخصوص دیپ‌بوک با نام دیپ (DEEP) نیز معرفی می‌شود که کاربران می‌توانند آن را برای دریافت مزایای بیشتر استیک کنند.
با نسخه سوم دیپ‌بوک، پروتکل‌های دیفای با پیشرفت‌های چشمگیری روبرو خواهند شد که به آن‌ها اجازه می‌دهد سازوکارهای نوین را تجربه کنند و گزینه‌های منعطف‌تر و کارآمدتری به کاربران خود ارائه دهند.
توکن دیپ (DEEP Token)
توکن دیپ همزمان با نسخه ۳ دیپ‌بوک در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴ راه‌اندازی می‌شود. این توکن با هدف تبدیل پلتفرم نقدینگی دیپ‌بوک به اصلی‌ترین محل تأمین نقدینگی عمده بین معامله‌گران حرفه‌ای و پروتکل‌های دیفای طراحی شده است.
کاربرد توکن
توکن دیپ برای ایجاد انگیزه میان مشارکت‌کنندگان متنوع دیپ‌بوک طراحی شده تا به‌صورت هماهنگ نقدینگی کافی و مداوم فراهم کنند. علاوه بر ایردراپ اولیه، بازارسازها می‌توانند با فعالیت در شبکه، مشوق‌هایی به‌صورت توکن دیپ دریافت کنند.
افرادی که توکن دیپ را استیک کرده‌اند می‌توانند در حاکمیت استخرهای جداگانه مشارکت داشته باشند. دارندگان سهم در هر استخر می‌توانند درباره کارمزدهای معاملاتی آن رأی دهند. گرچه میزان استیک، وزن رأی افراد را تعیین می‌کند، اما ساختار حاکمیتی طوری طراحی شده که هیچ نهادی نتواند کنترل بیش از حد به دست بگیرد.
تخصیص توکن
برای دستیابی به تعادل در مدل اقتصادی، توکن دیپ باید در سراسر اکوسیستم و بین مشارکت‌کنندگانی که با موفقیت پروتکل و سوی هم‌راستا هستند توزیع شود. این توزیع شامل چهار بخش خواهد بود:
۱۰٪ به جامعه در قالب ایردراپ اولیه،
حدود ۲۸٪ برای مشارکت‌کنندگان اصلی و پشتیبانان اولیه،
و حدود ۶۲٪ برای اعطای کمک‌هزینه‌ها، برنامه‌های اجتماعی و ابتکارات جامعه.
به این ترتیب، بیش از دو سوم عرضه کل توکن به جامعه اختصاص داده می‌شود.
